Groafschap Loon
From Wikipedia, the free encyclopedia
‘t Groafschap Loon (1040-1366) (Frans: Comté de Looz), was e groafschap van ‘t Hillig Rôoms Ryk.
’t Lag woa da nu de provinsje Belgisch Limburg is, mo zounder Toungern en Sint-Truudn. De steedn van ‘t groafschap woarn Beringen, Bilzen, Borgloon, Bree, Hamont, Hasselt, Herk-stad, Maaseik, Peer en Stokkem.
Ze krêegn under nieuwe noame moar in de 19e êeuwe achter dan z’ounder 't Verenigd Keuninkryk der Nederlandn kwoamn, achter 't verlies van Napoleong. Keunienk Willem I gaft de noame Limburg an de nieuwe grôte Moasprovinsje ter herinnerienge an ’t middelêeuws hertogdom Limburg da mêer zudelik geleegn was round et stadje Limburg (Frans Limbourg) an de Vesder in ’t nôordôostn van d’ hudige provinsje Luuk. In 1839 wierd de grôte provinsje Limburg gesplitst. ’t Westelik stik, ’t vroegere groafschap Loon, kwam e provinsje van België, mo ze vergoatn de noame Loon en ’t blêef Limburg. ’t Ôostelik stik kwam Hollands Limburg.
’t Groafschap Loon lag ten westn van de Moas, ten ôostn van ’t hertogdom Broabant en ten nôordn van 't prinsbisdom Luuk, woavan da 't e lêen was. ’t Zudelik stik van ’t groafschap met de stad Loon (nu Borgloon) lag in Haspngouw. E grodder stik, mêer no ’t nôordn, lag in de Kempn, de streke die in de Romeinschn tyd Toxandrië genoemd wierd.
De groaf van Loon stound ounder twi lêenhêern, de prins-bisschop van Luuk en de Duutsche keizer. De groafelikke burcht stound êest in Loon en loater ounder groaf Gerard van Loon in Kuriengn, e dêelgemêente van Hasselt en dichte by d’Abdye van Herkenrode.