Centroalbouw

Centroalbouw es de maniere van bouwn woaby da 't groundplan van 't gebouw e regelmoatige figuere voorstelt round ne fictievn asse. Da kut ne cirkel, e Grieks kruus, e vierkant of nen achtoek zyn.

De San Vitale basilieke in Ravenna uut de 6e eeuwe

Platteground van de San Vitale

Die maniere van bouwn stoat tegenover die van basilicoale kerkn dien en langwerpig groundplan van e Romeinse basilica hèin.

En kerke gezet volgens centroalbouw es meestol overdekt deur ne koepel moar nie osan. Oe da 't gevol es, spreekn me van en koepelkerke.

Oorsproung

Centroalbouw wos oorsprounkelik toegepast by doopkapelln en mausolea uut 'n tyd van d'Oude Griekn en by de Romeinn.

In de Byzantynsche architecteure, die g'evolueerd es uut de Romeinse, hèit centroalbouw osan vele gebruukt gewist. De Karoliengers hèin die traditie langs uze kantn voorsgezet. Dienen bouwtrant hèit hem toun nie mee vodder ountwikkeld.

Voorbeeldn

• Romeins: de Aya Sofia in Istanbul, Turkeye, gezet ounder keizer Constantyn den Grootn in de 4e eeuwe
• Byzantyns: de basilieke van San Vitale in Ravenna, Itoalië, uut de 6e eeuwe
• Karolingisch: de paltskapelle van Aken, Duutsland, gebouwd round 800