Wikipedia:SV-Klankleer

Binn et West-Vlams zyn d'r nogol wuk verschilln tusschn d'uutsproake van dezelste wordn. Zo es et Nederlansche muis by uus uutgesproken lik muus, muze of meuze. Of ne schoen es sjoe, sjchoe, skoe of sjkoe.

't Standoardvlams of kortweg SV es de verzoamelinge van spelliengsregels die up de West-Vlamschn Wikipedia den norm es. Dienen norm es deur Wikipedia-gebrukers ountwikkeld. Veel alternatievn woarn der nie want et West-Vlams en es ol lange gin geschreevn toale nie mèi. Dat artikel goat specifiek over d'uutsproake van SV-tekens..

SV-Eenklanken (Monoftongen)

Zie ook 't IPA-schema van de klienkers. Klik ier vo de genummerde versie.

	Fonet.	Reg.spell. gesl.LG	Reg.spell. open.LG	SV-spell. gesl.LG	SV-spell. open.LG	Voorbeeld SV 1.3	Regionoale schryfwyze	Upmerkiengn
120	[ɔ]?	o	o + DM	o	o + DM	pot, kobbe, torre (pot, spin, toren)		Uutsproake lik AN-o (kort)
121	[ɔː]?	oa	oa	oa	oa	ik kwoame, joar, noazn (ik kwam, jaar, naderen)	Kortryk: loate, kanoal, oarme (laat, kanaal, arm)
121	[ɔː]?	oa	oa	oa	oa	groat, kroan, loapt (groot, kroon, loopt)	Brugge: groat, gekroand, loapt (groot, gekroond, loopt)
140	[o]?	ou	ou	ou	ou	koud, hout, oude (koud, hout, oude)	Kortryk: koud, hout, oude	Streekofankelikke uutsproake
140	[o]?	ou	(--)	ou (vóór n)	(--)	blound, gezound, mound (blond, gezond, mond)	Kortryk: blond, gezond, mond	Streekofankelikke uutsproake
140	[o]?	ou	ou	oe	oe	broek, doek, ploege (broek, doek, ploeg)	Kortryk: brouk, douk, plouge	Streekofankelikke uutsproake
141	[oː]?	oo	o	oo	o	rood, blote, rode, zo	rood, blote, rode, zo	Uutsproake lik AN-oo
180	[u]?	ou	ou	ou	ou	koud, hout, oude (koud, hout, oude)	Yper: koed, hoet, oede	uutsproake lik AN-oe (kort)
180	[u]?	oe	(--)	ou (vóór n)	(--)	blound, gezound, mound (blond, gezond, mond)	Yper: bloend, gezoend, moend	Uutsproake lik AN-oe (kort)
180	[u]?	oe	oe	oe	oe	broek, doek, ploege (broek, doek, ploeg)	Yper: broek, doek, ploege	Uutsproake lik AN-oe (kort)
180	[u]?	oe	oe	ou (vóór ng/nk)	(--)	dounker, jounk, hounger (donker, jong, honger)	Kortryk: doenker, joenk, hoenger	Uutsproake lik AN-oe (kort)
181	[uː]?	oe	oe	oe	oe	boer, voern (boer, voeren)	boer, voern	Uutsproake lik AN-oe (lank)
200	[ɑ]?	a	a + DM	a	a + DM	rap, katte (rap, kat)	rap, katte	Uutsproake lik AN-a
201	[ɑː]?	aa	a	aa	a		Brugge: maken, ik kwame (maken, ik kwam) (vo p/b/m/f/v/k/g)	Uutsproake lik AN-aa (lank)
330	[ə]?	e	e (finoal)	e	e (finoal)	het, nen, je, loater (het, ene, je, later)	het, nen, je, loater	Sjwa (stomme e)
330	[ə]?	ee	(--)	ee	(--)	een (onbep.lw.)	een (onbep.lw.)	Sjwa (stomme e)
330	[ə]?	i	i	i	i	sommigste, woazige (enkele, wazige)	sommigste, woazige	Sjwa (stomme e)
520	[œ]?	u	u + DM	u	u + DM	lucht, up, puppe (licht, op, pop)	lucht, up, puppe	Uutsproake lik de AN u
521	[œː]?	u		u		sulfer (lucifer)	sulfer (lucifer)	Uutsproake lik œ in 't Fransche sœur
540	[ø]?	eu	eu + DM				Kortryk: heus, meuzze, bleuvvn (huis, muis, blijven)	Uutsproake lik AN-eu (kort)
541	[øː]?	eu	eu	eu	eu	meur, deure (muur, deur)	meur, deure	Uutsproake lik AN-eu (lank)
560	[ʏ]?	uu	uu + DM	uu	u	huus, vule, bluuvn (huis, vuile, blijven)	Veurne: huus, vuulle, bluuvvn	Streekofankelikke uutsproake
561	[ʏː]?	uu	u	uu	u	kuurn (kuren)	kuurn (kuren)	uutsproake lik AN-uu (lank)
610	[æ]?	e	e + DM	e	e + DM	herte, bedde (hart, bed)	Brugge: hen, gy het (hebben, jij hebt)	Komt nie voorn in AN
610	[æ]?	(--)	e (finoal)				e kerke (een kerk)	Komt nie voorn in AN
611	[æː]?	êê	êê				Brugge: êêrde, pêêrd, sjchêêrn (aarde, paard, scheren)	Die klanke komt nie voorn in AN
620	[ɛ]?	i	i + DM èi (finoal)	i	i + DM èi (finoal)	rik, stik, dinne, twidde (rug, stuk, dun, tweede) mèi (met)		Uutsproake lik AN-i (wit, lip)
621	[ɛː]?	èi (ei voor r)	èi	èi (ei voor r)	èi	blèitn, 't rèint (wenen, 't regent) peird, weireld (paard, wereld)	Kortryk: hèin, te fèite (hebben, straks) Ostende: twèi tèin in de zèi (twee tenen in de zee)	uutsproake lik de "è" in 't Fransche élève
641	[eː]?	ee	e	ee	e	veel, vele	veel, vele	Uutsproake lik AN-ee
641	[eː]?	(--)	ee (finoal)	(--)	ee (finoal)	idee, vee, twee	Roeseloare: een, ik ee (hebben, ik heb)	Uutsproake lik AN-ee
660	[ɪ]?	i	i	y	y	krygn, tyd, yzer, zyn (krijgen, tijd, ijzer, zijn)	Kortryk: krign, tid, izzer, zin	Tussen AN i en e
680	[i]?	ie	ie	y	y	krygn, tyd, yzer, zyn (krijgen, tijd, ijzer, zijn)	Poperienge: kriegn, tied, iezer, zien	Uutsproake lik AN-ie (kort)
680	[i]?	(--)	ie (finoal)	(--)	y (finoal)	my, gy, zy, by (mij, jij, zij, bij (vz.))	mie, gie, zie, bie	Uutsproake lik AN-ie (kort)
680	[i]?	ie	ie	ie	ie	blienkn, briengn, die (blinken, brengen, die)	blienkn, briengn, die	Uutsproake lik AN-ie (kort)
680	[i]?	(--)	i	(--)	i	juni, bikini, taxi	juni, bikini, taxi	Uutsproake lik AN-ie (kort)
681	[iː]?	ie	ie	ie	ie	vier, diere, nievers, wiene (vuur, duur, nergens, wie)	vier, diere, nievers, wiene	Uutsproake lik AN-ie (lank)
681	[iː]?	(--)	ie (finoal)	(--)	y (finoal)	vry, abdy (vrij, abdij)	vrie, abdie	Uutsproake lik AN-ie (lank)

Legende

• Reg.spell. gesl.LG = regionoale spellienge in geslootn lettergreepn
• Reg.spell. open.LG = regionoale spellienge in oopn lettergreepn
• SV-spell. gesl.LG = SV-spellienge in geslootn lettergreepn
• SV-spell. open.LG = SV-spellienge in oopn lettergreepn
• + DM = verdubbelienge volgende medeklienker
• (--) = kut in dizze positie nie voorkommn
• "y" komt ook voorn lik medeklienker.

SV-Meerklanken (Diftongen e.a.)

't West-Vlams kent verschillige twee- en drieklanken die nie ollemoale in 't AN bestoan. Hier en overzicht.

SV-spellienge	Uutsproake	Voorbeeld SV	Voorbeeld regionoal	Upmerkiengn
ei	[ɛj]?	gezeid, eigentlik, eiers (gezegd, eigenlijk, eieren)	Blankenberge: zei, deilgemeinte (zee, deelgemeente)	vgl. AN tweeklank "ei"
ey	[ɛj]?	Turkeye, Reyn, vreyen (Turkije, Rijn, vrijen)		vgl. AN tweeklank "ij"
ye	[i.ə]?	vrye, abdyen (vrije, abdijen)
ië, ieë	[iːj]?	bieën, knieën (bijen, knieën)
auw	[ɔw]?	blauw, grauw (blauw, grauw)
ouw	[ɔw]?	gebouw (gebouw)
oë	[oːwe]?	poëzie, poëet (poëzie, poëet)
oeë	[uːwə]?	moeë (moeë)
ôo	[wo]?, [ow]?, [owe]?, [uw]?, [wɔ]?, [ɔː]?, [oː]?	dôod, vôrig (dood, lopen, vorig)	Blankenberge: dowd Brugge: doaëd Kortryk: dwod Veurne: doewd Wervik, Ostende: dood (monoftong)	uutsproake streekofankelik
êe	[je]?, [ji]?, [jɛ]?, [eː]?, [ej]?, [ejə]?, [ɛj]?, [ɛjə]?	êen, dêel, zêe (één, deel, zee)	Blankenberge: ein, deil, zeije Ostende: èèn, dèèl, zèè (monoftong) Brugge: eeën, deeël, zeeë Kortryk: jien, djiel, zjie Roeselare: jeen, djeel, zjee Wervik: een, deel, zee (monoftong)	uutsproake streekofankelik

SV-Medeklienkers

De meeste medeklienkers zyn 't selste lik in 't AN. Ollene de g en de h zyn anders uutgesproken.
Dat es e typisch West-Vlams kenmerk die ol in de Oudnederlandse periode in uze streek'n bestound.

SV-karakter	Uutsproake	Voorbeeld SV	Voorbeeld regionoal	AN	Upmerkiengn
b	[b]?	blauw		blauw	uutsproake lik AN-b
c	[k]?	café		café	uutsproake lik AN-c
d	[d]?	doene		doen	uutsproake lik AN-d
f	[f]?	Frans		Frans	uutsproake lik AN-f
g	[h]?	goan		gaan	uutsproake lik AN-h
h	[h]?	helegansn		helemaal	komt bykan nie voorn in SV
j	[j]?	joar		jaar	uutsproake lik AN-j
k	[k]?	kind		kind	uutsproake lik AN-k
l	[l]?	leevn		leven	uutsproake lik AN-l
m	[m]?	moeder		moeder	uutsproake lik AN-m
n	[n]?	noois		nooit	uutsproake lik AN-n
p	[p]?	poar		paar	uutsproake lik AN-p
q	[k]?	quarantaine		quarantaine	uutsproake lik AN-q
	[kw]?	quiz		quiz
r	[r]?	rood		rood	uutsproake lik AN-r
s	[s]?	stoan		staan	uutsproake lik AN-s
t	[t]?	toe		toe	uutsproake lik AN-t
v	[v]?	vertelln		vertellen	uutsproake lik AN-v
w	[w]?	weug		weg (zn)	uutsproake lik AN-w
	[v]?	wroake, wryvn, gewrocht		wraak, wrijven, gewerkt	uutsproake lik AN-v
x	[ks]?	xylofoon		xylofoon	uutsproake lik AN-x
y (*)	[j]?	yoghurt		yoghurt	uutsproake lik AN-j
z	[z]?	zeggn		zeggen	uutsproake lik AN-z

(*) Komt ook voorn lik klienker.

SV-Karaktercombinoaties

SV-spellienge	Uutsproake	Voorbeeld SV	Voorbeeld regionoal	AN	Upmerkiengn
ch	[h]?	lachn, verkocht		lachen, verkocht	gebruuk komt overeen lik in AN
isch	[is]?	fantastisch		fantastisch	gebruuk komt overeen lik in AN
sch	[ʃ]?, [ʃχ]?, [ʃk]?, [sk]?	schole, schoe		school, schoen	uutsproake streekofankelik gebruuk komt overeen lik in AN
sch	[ʃ]?, [ʃχ]?, [ʃk]?, [sk]?, [s]?	busschn, visschn, Vlamsche		bossen, vissen, Vlaamse	uutsproake streekofankelik ook: bussn, vissn, Vlamse

Verwante artikels

• Wikipedia:Oe sprik je gy die 20 word'n uut - reeks I
• Wikipedia:Oe sprik je gy die 20 word'n uut - reeks II
• Wikipedia:Regionoal West-Vlams
• West-Vlamsche klankverschuviengn
• Internationoal Fonetisch Alfabet (IPA)