Insektó

An mga insektó o mananap amo an mga arthropoda, mayda matig-a nga exoskeleton, tulo ka bahin han lawas, tulo nga padis nga tiil, kumpuwesto nga mga mata, ngan duha ka antena.

Insecta
Siyentipiko nga pagklasipika
Ginhadi-an: Animalia Phylum: Arthropoda Klase: Insecta

Insecta^[1] in uska classis han Arthropoda. An Insecta in nahilalakip ha phylum nga Arthropoda, ngan regnum nga Animalia.^[1] An classis nga Insecta naglalakip hin 817302 ka mga species, sumala ha Catalogue of Life^[1].

Ebolusyon

Diri malinaw an ebolusyonario na relasyon san mananap sa iba nga hayop. Una na igingrupo san mga bayod ngan ulalahipan, kudi an ebidensya napabor na mas harani na uropod an mananap sa mga crustaceans. Sa Pancrustacea theory, an mananap, kaupod an Remipedia ngan Malacostraca, nahisasakob sin sayo nga clade.^[2] An iba nga pantuna na arthropods, sugad san ulalahipan, bayod, scorpion ngan lawalawa, danay maaalahan na insekto tungod kay nag'iringun an kalawas, ngan parepareho may jointed exoskeleton. Kudi sa harani na eksaminasyon, maiimod an pagkakaibalabi na an pagkakayaon onum na siki san mga insekto o mananap.^[3]

Ilarom nga taxa[1]

• Archaeognatha
• Blattodea (bangka)
• Coleoptera (bolugungbugong; bagang, aninipot)
• Dermaptera
• Diptera (langaw, bulagak, namok, noknok, tambayokyok)
• Embioptera
• Ephemeroptera
• Grylloblattodea
• Hemiptera (sudlot, tayangaw)
• Hymenoptera (tigasaw, alimbubuyog, ligwan, lapinig)
• Isoptera (anay)
• Lepidoptera (alibangbang, kakanog)
• Mantodea (Baying)
• Mantophasmatodea
• Mecoptera
• Megaloptera
• Neuroptera (tambaboy -English ant-lion)
• Odonata (alidongdong)
• Orthoptera (apan; balang, ngiyangiya, budlo)
• Phasmida
• Phthiraptera (kuto, lusa)
• Plecoptera
• Psocoptera
• Raphidioptera
• Siphonaptera (garapata)
• Strepsiptera
• Thysanoptera
• Trichoptera
• Zoraptera
• Zygentoma

Dibersidad o Pagkadurudilain

Gin-eestima na maabot sa 5.5 ka-milyones na specie may'ada an insekto o manannap, ngan maabot 1.5 milyones na sa yana an ginkilala ngan ginngaranan,^[4] ngan nadudug'ngan pa ini sa kada tuig. Sa yana, may ada na 24 ordo an mga insekto, ngan gindodomina ini sin 4 na na ordo; an Coleoptera, Diptera, Hymenoptera ngan Lepidoptera.