ოსმალეთიშ იმპერია
From Wikipedia, the free encyclopedia
ოსმალეთიშ იმპერია (ოსმ. „دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّهί“, Devlet-i Âliye-i Osmâniyye; თურქ. Osmanlı İmparatorluğu), თაშნეშე ისტორიულო მიშინუაფუდჷ, მუჭოთ თურქეთიშ იმპერია ვარდა თურქეთი — სუნიტურ-ისლამური სახენწჷფო, დირსხუ ოღუზი თურქეფიშით ოსმან I-აშ დუდალათ ოორუე-ბჟადალ ანატოლიას, 1299 წანას.[4] მურად I-აშით ბალკანეთის წარმაფილი დოჸუნაფონი ლჷმეფიშ დო მეჰმედ II-შით კონსტანტინოპოლიშ ხეშა ეშაჸოთამაშ შედეგო ოსმალეთიშ სასულთანოქ იმპერიათ გეგმიქიმინჷ.[5][6][7]
ოსმალეთიშ იმპერია | |||||||||
| |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
დევიზი دولت ابد مدت დევლეთ-ი ებედ-მიუდდეთ[1] „იროიანი სახენწჷფო” | |||||||||
ჰიმნი ოსმალეთიშ იმპერიაშ ჰიმნი | |||||||||
ოსმალეთიშ იმპერია 1683 | |||||||||
ნანანოღა | სოღუთი (1299-1326) ბურსა (1326-1365) ედირნე[2] (1365-1453) კონსტანტინოპოლი[3](1453-1922) | ||||||||
ნინა | ოსმალური, ქორთული, სპარსული, ბოსნიური, ურიული დო შხვა | ||||||||
რელიგია | ისლამი: სუნიზმი | ||||||||
ფარაშ ართური | აკჩე, პარა, სულთანი, ქურუში, ლირა | ||||||||
დუდალაშ ფორმა | აბსოლუტური მონარქია (1299–1876) (1878–1908) (1920–1922) კონსტიტუციური მონარქია (1876–1878) (1908–1920) | ||||||||
სულთანი | |||||||||
- 1299–1326 | ოსმან I (მაართა) | ||||||||
- 1918–1922 | მეჰმედ VI (ეკონია) | ||||||||
XVI-XVII ოშწანურეფს, მუში სინძალიერეშ კონკას, სულთან სულეიმან კანონმადვალუშ მართუალაშ ბორჯის, ოსმალეთიშ იმპერია რდჷ ჭყანიერი მიარეეთნიკური დო მიარენინამი იმპერია, ნამუთ აკონტროლენდჷ ობჟათე-ბჟაეიოლ ევროპაშ, ბჟადალ აზიაშ, კავკაციაშ, ოორუე აფრიკაშ დო სომალიშ ჩქონიშ უმენტაშ ნორთის.[8] XVII ოშწანურაშ დაჭყაფუს, იმპერია იკათუანდჷ 32 პროვინციას დო მიარე ვასალურ სახენწჷფოს. თინეფშე კანკალექ მოგვიანაფათ იმპერიაშ აკოდგინალუაშა გემშართჷ, დოსქილადირეფქ ოშწანურეფიშ მალობაშ ბორჯის შხვადოშხვა სახეშ ავტონომია მიღეს.