Ayé

= Kini Ayé =

Ayé  

"The Blue Marble" photograph of Earth, taken from Apollo 17
Ìfúnlọ́rúkọ
Ìpolongo	i /ˈaaɪ/
Alápèjúwe	earthly, tellurian, telluric, terran, terrestrial.
Àwọn ìhùwà ìgbàyípo
Àsìkò J2000.0[note 1]
Aphelion	152,098,232 km 1.01671388 AU[note 2]
Perihelion	147,098,290 km 0.98329134 AU[note 2]
Semi-major axis	149,598,261 km 1.00000261 AU[1]
Eccentricity	0.01671123[1]
Àsìkò ìgbàyípo	365.256363004 days[2] 1.000017421 yr
Average orbital speed	29.78 km/s[3] 107,200 km/h
Mean anomaly	357.51716°[3]
Inclination	7.155° to Sun's equator 1.57869°[4] to invariable plane
Longitude of ascending node	348.73936°[3][note 3]
Argument of perihelion	114.20783°[3][note 4]
Satellites	1 (the Òṣùpá)
Àwọn ìhùwà àdánidá
Iyeìdáméjì ìfẹ̀kiri	6,371.0 km[5]
Ìfẹ̀kiri alágedeméjì	6,378.1 km[6]
Ìfẹ̀kiri olóòpó	6,356.8 km[7]
Flattening	0.0033528[6]
Circumference	40,075.16 km (equatorial)[8] 40,008.00 km (meridional)[8]
Ààlà ojúde	510,072,000 km2[9][10][note 5] 148,940,000 km2 land (29.2 %) 361,132,000 km2 water (70.8 %)
Ìpọ̀sí	1.08321 × 1012 km3[3]
Àkójọ	5.9736 × 1024 kg[3]
Iyeìdáméjì ìṣùpọ̀	5.515 g/cm3[3]
Equatorial surface gravity	9.780327 m/s2[11] 0.99732 g
Escape velocity	11.186 km/s[3]
Sidereal rotation period	0.99726968 d[12] 23h 56m 4.100s
Equatorial rotation velocity	1,674.4 km/h (465.1 m/s)[13]
Axial tilt	23°26'21".4119[2]
Albedo	0.367 (geometric)[3] 0.306 (Bond)[3]
Ìgbónásí ojúde    Kelvin    Celsius	min mean max 184 K[14] 287.2 K[15] 331 K[16] -89.2 °C 14 °C 57.8 °C
Afẹ́fẹ́àyíká
Ìfúnpá ojúde	101.325 kPa (MSL)
Ìkósínú	78.08% nitrogen (N2)[3] 20.95% oxygen (O2) 0.93% argon 0.038% carbon dioxide About 1% water vapor (varies with climate)

Ayé

Ayé, tàbí Ilé-ayé ni ilé asán ilé tó kún fún wàhálà àti ìpayínkeke, ilé ayé le gan pẹ̀lú walaha àfi kí elédùmarè ọba ṣàánú wa ni. Bákan náà Nàìjíríà tí ó jẹ́ ìlú ti a wà yìí kò rọgba rárá, wàhálà ló tún lọ sí, kò sì epo, kò sì owó kò sì oúnjẹ. Ilé ayé jẹ́ pílánẹ́ẹ̀tì kẹta sí òòrùn, ó sì jẹ́ èyí tí ó tóbi jùlo nínú àwọn pílánẹ́ẹ̀tì tí wọ́n ní ilẹ̀ tí ó ṣe é tẹ̀.

Ilé-ayé jé pílánẹ́ẹ̀tì àkọ́kọ́ tí ó ní omi tó ń sàn ní orí rẹ̀. Bẹ́ẹ̀ sìni Ilé-ayé nìkan ni pílánẹ́ẹ̀tì tí ìwádìí fidi rẹ múlẹ̀ ^[17] pé o ní ojú-òrun (atmosphere) tí o jẹ́ kìkì nitrogen àti oxygen tí ó ń dà àbò bo ilé-ayé lọ́wọ́ àtaǹgbóná (radiation) tó léwu sí ènìyàn. Bákan náà ojú-òrun kò gba àwọn yanrìn-òrun láàyè láti jábọ́ sí ilé-ayé nípa sísun wọ́n níná kí wọ́n ó tó lè jábọ́ sí ilé-ayé. ^[7]

Òṣùpá ati Ilé-ayé