België
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
België of Belhië (Nederlands: België, Frans: Belgique, Duuts: Belgien), officieel ’t Konienkriek België, is 'n West-Europees land begrensd deu de Noôrdzeê in ’t noôrdwesten, Nederland in ’t noôrden, Duutsland in ’t oôsten, Luxemburg in ’t zuudoôsten en Frankriek in ’t zujen. België ei 11,8 meljoen inweuners (2025) op 'n totael oppervlak van bienae 30,7 duuzend km² waervan bienae 0,2 duuzend km² waeter. 't Land bestaet uut twee 'elften, 't noorden 'eêt Vlaonderen waer Nederlands wor geklapt, 't zuuden 'eêt Wallonië waer Frans (en in 't uuterste oôsten Duuts) wor geklapt. Vlaonderen is kleiner as Wallonië maer ei meer inweuners. 'Oôdstad Brussel leit in 't midden van 't land en vormt as 't Brussels Hewest mie omliggende gemeênten 'n eige rehio.
Algemeêne kaerte
Bestierlijke kaerte
Taelekaerte ¹
| Koninkrijk België Royaume de Belgique Königreich Belgien | |||
| |||
|
| |||
| Baosisgegevens | |||
| Officiële landstaele: | Nederlands, Frans en Duuts | ||
| Oôdstad: | Brussel | ||
| Regeriengsvurm: | Federaol-parlementaire, constitutionele monarchie | ||
| Staetsoôd: | Filip van Belhië | ||
| Regeriengsleider: | Bart De Wever | ||
| Religie: | Chrissendom 56% (roôms-kath. 52,2% protestantisme 2,5% oôsters-orth. 1,3%) islam 7% jood'ndom 0,35% [1] | ||
| Oppervlakte: | 30.689 [2] km² (0,64 [3]% waeter) | ||
| Inweuners: | 11.826.000 (2025) [4] (385 inw. / km²) | ||
| Aore gegevens | |||
| Volkslied: | Brabançonne | ||
| Munte: | euro (EUR) | ||
| UTC: | UTC+1 (zeumertied: jaet) | ||
| Nationaole feêstdag: | 21 juli | ||
| Web | Code | Tel. | .be | BEL | +32 | ||
| Coördinaot'n: | |||
¹
groen = Nederlands (Vlaonderen)
blaeuw = Frans (Wallonië)
oranje = Duuts (Duutstaelige Gemeênschap, ok Wallonië)
groen-blaeuw = Nederlands-Frans (Brussels Hewest)
Remove ads
Heschiedenisse
De oôrsproenkelijke bevolkienge van Belhië bestoeng uut ienkele Keltische stamm'n. Deze wiern in de Romeinse tied binn'n 't hebied tussen de Noôrdzeê, de Rien, de Seine en de Marne ok aneduud as Belgae. 't Hebied maekn toen deêl uut van 't Romeinse Riek.
In de middeleêuwen wier 't 'udihe Belhië verdeêld onder Frankriek en 't Duutse Riek, wibie a de Schelde de hrens was. In de 15e eêuwe wier 't et 't bezit van de Habsburhers en op 't ènde van de 18e eêuwe kwam't in an'n van de Franse. In 1830 von de Belhische Rivvolutie plekke en wier Belhië 'n onafankelijke constitusjonele monarhie.
In den Eêste Waereldoôrlog wier Belhië bieni aelemille bezet deur Duutsland, behalve 't hebied achter de Iesder bleef in Belhische an'n. In de Twidde Waereldoôrlog haf 't Belhische leher nae achttien daehen de stried op en capituleern, winae a 't aele land wier bezet. In september '44 wier 't deur de heallieern bevried.
In 1960 reakende Belhië z'n voormalihe kolonie Konho kwiet. De laetere jaeren was 't land vaek vreed verdeeld deu de taelstried.
Remove ads
Natuur
Belhië ei, ondanks da 't 'n klein land is en 'n hroôte bevolkiengsdichteid ei, vee bos, onheveer 20%.[3] Eên van de onherepste Belhische stikk'n natuur, binne d' Ardenn'n in 't zuudoôst'n mie 'n 'oôgte toet bienae 700 meter. Dit kom ok deur de laehe bevolkiengsdichteid in dit hebied. In Wallonië is 'n derde van 't oppervlak bebost.
Een belangriek Belhisch natuurhebied is de Oôhe Veen'n in de Oôstkantons. Deur de vele neerslag en de lange winters vi'j ier zelzaeme plantesoôrten die a'j in de rest van Belhië nie vin.
Vlaems landschap in Kruisem
De Kempen bie Halen
D' Ardenn'n bie Bastenaeken
.jpg)
.jpg)
'Oôgten
Streêken
Provincies
Hewesten en gemeênschappen
Remove ads
Bestierlijke indeêlienge
Belhië is sins 1993 'n bonsstaet en is federaol verdeêld in drie hewesten: 't Vlaoms Hewest (Vlaonderen 'enoemd), 't Waols Hewest (Wallonië 'enoemd) en 't Brussels (Oôdstedelijk) Hewest. Ok binne d'r drie taelgemeênschappen: de Vlaemse Gemeênschap (Nederlandstaeleg), de Franse Gemeênschap en de Duutstaelege Gemeênschap. Verder is Belhië onderverdeêld in 10 provincies, 43 arrondissement'n en 565 gemeênten.
Zie ok: Lieste mee hroste gemeênten in België
Demohrafie
De Belhische bevolkienge besti uut drie hemienschapp'n: de Vlaomiengen, de Waolen en de Brusselaers. De eêste hroep is Nederlands spreek'nd en vurm de hroste hroep, de twidden spreek Frans en is de twidden. De Brusselaers zien een krusieng iertussen vanwehe de twideêlieng in 't oôdstedelijk hewest. Vadder is der 'n kleine hroep Duutstaelihen an de hrens mie Duutsland. Onheveer 'n derde van de bevolkieng is butenlands (afkomst of nationaliteit).[5]
De hroei van de Belhische bevolkienge neem of. Dit is ok te ziene in aore lan'n binn'n Europa en dus hin vreemd verschiensel. De vruchbaereid van de Belhische vrouwen lig in 2017 op 1,64 huus hemiddeld [6] wat a du op 'n verouwernde bevolkieng: in 2022 is ruum 19% van de bevolkieng ouwer dan 65.[4] De levensverwachtieng voe de bevolkienge in 2021 is 82, voe venters 79 en die voe vrouwen 84.[7]
Bevolkiengsontwikkelieng
Remove ads
Plaetjes
'Oôdstad Brussel
Abdij van Orval bie Florenville
Kasselrij van Ieper
Staduus van Charleroi
Strand in Koksijde
Signal de Botrange is mie 694 meter 't oôgste punt
't Koniengsuus (Filip en Mathilde van Belhië)
Schilderie van Peter Paul Rubens
Frietkot in Oud-Heverlee
Olympisch team in 2016
Zuudelike Nederlan'n in 1700
Vervoer
Antal Nederlanders
.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Remove ads
Politiek
Kaemer van Volksvertegenwoôrdigers
Verkiezinge van de federaole Kaemer van Volksvertegenwoôrdigers:[9][10][11]
¹ VU-ID in 1999
² sp.a-Spirit in 2003 en 2007
³ In 2019 en 2024 as onafankelijke vò N-VA
Reherieng
Sins 3 feberwari 2025 is er de Reherieng-De Wever [12] onger leidieng van premier Bart De Wever (N-VA).
Deêze reherieng bestaet uut N-VA, CD&V, Vooruit, MR en LE.
Zie ok: Lieste van Belhische premiers
Remove ads
Belhië internationaol
Belhië is onder aore lid van de Benelux, d' Europeêse Unie en de NAVO.
Noôten
Lienks nae buten
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads