Belarus

Belarus Kiōng-hô-kok (Óa-im: "be-lá-luh-suh"; Belarus-gí: Белару́сь, Lō͘-se-a-gí: Белару́сь) sī tī Tang Au ê 1 ê kok-ka. Sai-hong ū Pho-lân, Lietuva; tang-hong ū Lō͘-se-a; lâm-hong ū Ukraina; pak-hong ū Latvia.

Belarus kiōng-hô kok Рэспубліка Беларусь (Belarus-gí) Республика Беларусь (Lō͘-se-a-gí)
kok-kî kok-hui
Kok-koa:  Мы, беларусы "Lán, Belarus lâng"
Siú-to͘ kap siāng-tōa siâⁿ-chhī	Minsk
Koaⁿ-hong gí-giân	Belarus-gí, Lō͘-se-a-gí
Sêng-jīn chió-sò͘ gí-giân	Pho-lân-gí, Ukraina-gí, Yiddish-gí
Chèng-hú	tan-it-chè, gī-hoē-chè, kiōng-hô-kok
• chóng-thóng	Alexander Lukashenko
• chóng-lí	Roman Golovchenko
Li̍p-hoat ki-kò͘	Kok-bîn Gī-hoē
• Siōng-īⁿ	Kiōng-hô-kok-īⁿ
• Hā-īⁿ	Tāi-piáu-chiá-īⁿ
Bīn-chek
• Lóng-chóng	207,595 km2 (80,153 sq mi) (tē 84 miâ)
• Chúi-he̍k (%)	1.4
Jîn-kháu
• 2024 nî kó͘-kè	9,155,978 (tē 98 miâ)
• 2019 nî phó͘-cha	9,413,446
• Bi̍t-tō͘	45.8/km2 (118.6/sq mi)
GDP (PPP)	2023 nî kó͘-kè
• Lóng-chóng	$221.186 cha̍p-ek (tē 73 miâ)
• Pêng-kin	$24,016 (tē 71 miâ)
GDP (bêng-gī)	2023 nî kó͘-kè
• Lóng-chóng	$68.864 cha̍p-ek (tē 74 miâ)
• Pêng-kin	$7,477 (tē 82 miâ)
Gini (2019 nî)	25.3 kē
HDI (2022 nî)	0.801 chin ko · tē 69 miâ
Hoè-pè	Belarus ruble (BYN)
Sî-khu	UTC+3 (MSK)
Sî-kan keh-sek	dd.mm.yyyy
Khui-chhia hong-hiòng	iū
tiān-oē khu-hō	+375
ISO 3166 tāi-hō	BY
Siōng-téng domain	.by .бел

Í chá kiò "Byelorussia" (Белору́ссия, ì sù sī "Pe̍h-sek ê Lō͘-se-a"), chóng--sī che sī tùi Lō͘-se-a koan tiám hō ê miâ, ná lâi ná chió lâng iōng.

Tē-lí

Belarus ê bīn-chek sī 207,600 sq km. Tē-hêng chú-iàu sī pêⁿ--ê, ū chin chē làm-tē. Siōng koân tiám tī Dzyarzhynskaya Hara (346 m), siōng kē tiám tī Neman Hô (90 m). Ū 3 tiâu chú-iàu ê hô: Neman Hô, Pripyat Hô, Dnepr Hô.

Le̍k-sú

Tē-it-pái Sè-kài Tāi-chiàn ê sî, Tek-kok kin-kù Brest-Litovsk Tiâu-iok chiàm-niá Belarus. Belarus Bîn-cho̍k Kiōng-hô-kok tī 1918 nî 3-goe̍h 25 soan-pò͘ sêng-li̍p. Âng-kun tī 1919 nî 1-goe̍h 5 ji̍p khì Minsk liáu-āu, Kiōng-hô-kok ê chèng-koân cháu-lō͘.

Tē-jī-pái Sè-kài Tāi-chiàn ê sî, Nazi Tek-kok ū kè-oē beh iōng Belarus Bîn-cho̍k Kiōng-hô-kok ê miâ-gī phô͘ 1 ê ka-lé chèng-koân.

Tī So͘-liân lāi-té, Belarus ê miâ-chheng sī Byelorussia Soviet Siā-hoē-chú-gī Kiōng-hô-kok, tī 1919 nî chiaⁿ-goe̍h 1 soan-pò͘ sêng-li̍p.

So͘-liân kái-soàⁿ liáu-āu, Pe̍h-Lō͘-se-a tī 1990 nî 7-goe̍h 27 soan-pò͘ to̍k-li̍p.

Hêng-chèng

Belarus ê hêng-chèng-thé pun-chò 6 ê voblast kap 1 ê horad (to͘). Ē-kha lia̍t chhut voblast kap in ê hêng-chèng tiong-sim.

• Minsk, hú-siâⁿ
• Brest voblast (Brest)
• Homyel voblast (Homyel')
• Hrodna voblast (Hrodna)
• Mahilyow voblast (Mahilyow)
• Minsk voblast (Minsk)
• Vitsebsk voblast (Vitsebsk)

Voblast koh pun chò rayon.

Keng-chè

Siā-hoē

Cho̍k-kûn: Belarus-lâng 81.2%, Lō͘-se-a-lâng 11.4%, Polska-lâng (~4.1%), Ukrainian (~2.9%), kî-thaⁿ 7.4%

Chong-kàu (1997): Tang-hong Chèng-kàu 80%, kî-thaⁿ (pau-koat Lô-má Thian-chú-kàu, Uniate, Sin-kàu, Iû-thài-kàu, Islam-kàu) 20%. Chia ê sò͘-kì sī kin-kù lâng ê pò-kò; bû-sîn-lūn-chiá ê pí-lē khó-lêng chin koân.

Chèng-tī

Belarus ū kok-hōe (Natsionalnoye Sobranie), m̄-koh koân-le̍k khah bô chóng-thóng chē. Chū to̍k-li̍p kàu taⁿ, chèng-koân goân-chāi sī Lukashenko chóng-thóng teh hoāⁿ. 2004 nî 10-goe̍h 17 ê kong-bîn tâu-phiò thong-kòe chóng-thóng liân-jīm bô hān-chè ê àn.