Ko-lê-jī

From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Ko-lê-jī (高麗字)[1], tī Lâm-Hân kiò Hangeul (한글), tī Pak-tiâu-sián kiò Chosŏn'gŭl (조선글, 朝鮮글) , chá-sî kiò-chò gān-bûn (諺文, 언문), sī hiān-tāi Tiâu-sián-gí (Hân-kok-gí) thong-ēng sī su-siá hong-sek, sī tùi 15 sè-kí Tiâu-sián Ông-tiâu ê Sè-chong Tāi-ông kong-pò͘ ê Hùn-bîn Chèng-im hoat-tián kàu taⁿ.

Le̍k-sú

Ko-lê-jī ê thui-kóng-chiá sī Sè-chong Tāi-ông, Tiâu-sián Ông-tiâu ê tē-4 tāi kun-chú. Chi̍p-hiân-tiān (集賢殿), kap Sè-chong chò-hóe gián-kiù ê chi̍t pan ha̍k-chiá, sī it-poaⁿ jīn-ûi thâu chi̍t phoe khai-hoat kiam kái-liông Ko-lê-jī ê lâng.

Khai-hoat kè-ōe sī 1443 nî 12 goe̍h té he̍k-chiá 1444 nî 1 goe̍h sî goân-sêng--ê. 1446 nî ê sî-chūn, in chhut-pán Hùn-bîn Chèng-im (訓民正音) lâi kài-siāu chit thò bûn-jī. Tong-nî iáu ū chi̍t pún Hùn-bîn Chèng-im Kái-lē, î-it ê chho͘-pán chheh-pún sī 1940 nî chiah hō͘ ha̍k-chiá Jeon Hyeongpil hoat-kiàn--ê; lōe-iông sī tùi jī-bó siat-kè ê ké-soeh.

Remove ads

Jī-bó lia̍t-toaⁿ

Hangeul ê "jī-bó" tī Tiâu-sián-gí tha̍k chò "jamo". Chia-ê jī-bó ē-tàng hun:

  • 14-ê chú-im (자음/子音 jaeum)
  • 5-ê siang chú-im (쌍자음/雙子音 ssang jaeum)
  • 10-ê bó-im (모음/母音 moeum)
  • 11-ê siang bó-im (쌍모음/雙母音 ssang moeum)

Leng-goā koh ū:

  • 11-ê hok chú-im (복자음/複子音 bok jaeum)
More information Ki-pún jī-bó, Chú-im ...
Remove ads

Jī-bó ê cho͘-ha̍p

Chi̍t-ê im-chiat sī 2-ê í-siōng ê jī-bó lâi cho͘-siaⁿ, ū-ê sī chú-im + bó-im; ū-ê sī chú-im + bó-im + chú-im.

Tī im-chiat thâu ê chú-im jī-bó kiò "chho͘-siaⁿ" (thâu siaⁿ); tiong-ng ê bó-im kiò "tiong-siaⁿ"; im-chiat boé ê chú-im kiò "chiong-siaⁿ" (boé siaⁿ).

Chho͘-siaⁿ chham tiong-siaⁿ tī siá jī sî ê cho͘-ha̍p ū 3-khoán hêng-sek:

chho͘tiong
ga   Tiong-siaⁿ tī chiàⁿ-pêng; chhō͘-siaⁿ tī tò-pêng, chia-ê tiong-siaⁿ ū: , , , , , , , , .
chho͘
tiong
go   Chhō͘-siaⁿ tī téng-bīn; tiong-siaⁿ tī ē-kha, chia-ê tiong-siaⁿ ū: , , , , .
chho͘tiong2
tiong1
gwa   Chho͘-siaⁿ tī téng-tò-kak; tiong-siaⁿ tī ē-kha kap chiàⁿ-pêng, chia-ê tiong-siaⁿ ū: , , , , , , .

Lēng-goā chiong-siaⁿ it-lu̍t khèng siāng ē-kha:

ㄴㅅㅅㄱ

chho͘tiong
chiong
ㅂㅅㄷㄴ
chho͘
tiong
chiong
chho͘tiong2
tiong1
chiong

gan

gon

gwan

Choán-siá hē-thóng

Siông-sè chhiáⁿ khoàⁿ: Hân-kok-gí Lô-má-jī

Chham-khó

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads