热门问题
时间线
聊天
视角
唐蕃會盟碑
来自维基百科，自由的百科全书
Remove ads
唐蕃會盟碑（藏語：གཙུག་ལག་ཁང་མདུན་གྱི་རྡོ་རིངས་，威利轉寫：gtsug lag khang mdun gyi rdo rings，意為「大昭寺前之碑」），又名長慶會盟碑、甥舅和盟碑等，古代藏文文獻稱之為邏娑碑（藏語：ལྷ་སའི་རྡོ་རིངས།，威利轉寫：lha-sa'i rdo-rings，藏語拼音：Lhasä Do'ring，意為「拉薩碑」）[1]，是於823年樹立在拉薩市大昭寺門前的一塊石碑，在當今中國的西藏自治區。唐朝長慶三年二月十四日，時為吐蕃王朝彝泰九年，紀念唐朝和吐蕃王朝兩國長慶會盟。當時正值唐與吐蕃雙雙衰敗之際，為了各自集中精力應付國內嚴重危機，雙方遂決定停止構兵。該碑被戴密微譽為「目前亞洲最重要的銘文紀念碑」。[2][3]
來歷
唐朝長慶元年（821年），唐朝唐穆宗李恆登基，吐蕃贊普赤祖德贊先後2次派遣使臣前來祝賀，後又派人到唐朝首都長安請盟，唐穆宗同意會盟。長慶元年九月，唐穆宗命宰相及大臣共17人與吐蕃使團於長安西郊會盟。唐穆宗又派正使劉元鼎、副使劉師老與吐蕃使者論訥羅同赴吐蕃王朝首都拉薩，於長慶二年四月（822年）到達拉薩。長慶二年五月，雙方在拉薩設盟壇會盟。長慶三年在長安、惹剎（即大昭寺）和唐蕃交界處（藏文史書記載為「梅如」地方）樹立三塊同樣的石碑。唐朝派杜載為使臣，率領使團來到拉薩參加了長慶三年二月十四日在大昭寺前舉行的該碑落成典禮。[4][5]其他兩塊同樣的石碑已經湮滅，今只餘該碑。
碑文
該碑四面均有銘文。其中西面為碑陽，刻有盟約文本，為漢文和藏文兩體文字，藏文為左半部分，橫書，漢文為右半部分，自右至左豎排；北面為吐蕃參與此次會盟的官員名單，共17人，上為藏文，下為姓氏與職銜的漢字譯音；南面為唐朝參與此次會盟的官員名單，共18人，上為藏文，下為漢文；東面為碑陰，全部為藏文盟詞。
大唐文武孝德皇帝與 大蕃聖神贊普 舅甥二主商議社稷如一結立大和盟約永無淪替神人俱以證知世世代代使其稱讚是以盟文節目題之於碑也
文武孝德皇帝與聖神贊普 獵贊陛下二聖舅甥濬哲鴻被曉今永之屯亨矜愍之情恩覆其無內外商議葉同務令萬姓安泰所思如一成久遠大喜再續慈親之情重申鄰好之義為此大好矣今
蕃漢二國所守見管本界 以東悉為大唐國疆已西儘是大蕃境土彼此不為寇敵不舉兵革不相侵謀封境或有猜阻捉生問事訖給以衣糧放歸今社稷葉同如一為此大和然舅甥相好之義善誼
以東悉為大唐國疆已西儘是大蕃境土彼此不為寇敵不舉兵革不相侵謀封境或有猜阻捉生問事訖給以衣糧放歸今社稷葉同如一為此大和然舅甥相好之義善誼
安如斯樂業之恩垂於萬代稱美之聲遍於日月所照矣蕃於蕃國受安漢亦漢國受樂茲乃合其大業耳依此盟誓永久不得移易然三寶及諸賢聖日月星辰請為知證如此盟約各自契陳刑牲為盟設此大
約倘不依此誓蕃漢君臣任何一方先為禍也仍須仇報及為陰謀者不在破盟之限蕃漢君臣並稽告立誓周細為文二君之驗證以官印登壇之臣親署姓名 如斯誓文藏於玉府焉
標點本如下：
大唐文武孝德皇帝與大蕃聖神贊普舅甥二主商議社稷如一，結立大和盟約，永無淪替，神人俱以證知，世世代代使其稱讚，是以盟文節目題之於碑也：
文武孝德皇帝與聖神贊普獵贊陛下，二聖舅甥，濬哲鴻被，曉今永之屯亨，矜愍之情，恩覆其無內外，商議葉同，務令萬姓安泰，所思如一，成久遠大喜，再續慈親之情，重申鄰好之義，為此大好矣。今蕃漢二國所守見管本界，以東悉為大唐國疆，已西儘是大蕃境土，彼此不為寇敵，不舉兵革，不相侵謀。封境或有猜阻捉生，問事訖，給以衣糧放歸。今社稷葉同如一，為此大和。然舅甥相好之義善誼，每須通傳，彼此驛騎一往一來，悉遵曩昔舊路。蕃漢並於將軍谷交馬，其綏戎柵已東，大唐祇應；清水縣已西，大蕃供應。須合舅甥親近之禮，使其兩界煙塵不揚，罔聞寇盜之名，復無驚恐之患，封人撤備，鄉土俱安，如斯樂業之恩垂於萬代，稱美之聲遍於日月所照矣。蕃於蕃國受安，漢亦漢國受樂，茲乃合其大業耳。依此盟誓，永久不得移易，然三寶及諸賢聖日月星辰請為知證。如此盟約，各自契陳，刑牲為盟，設此大約。倘不依此誓，蕃漢君臣任何一方先為禍也，仍須仇報，及為陰謀者，不在破盟之限。蕃漢君臣並稽告立誓，周細為文，二君之驗證以官印、登壇之臣親署姓名，如斯誓文，藏於玉府焉。
Remove ads
Remove ads
总结
视角
北面的使用漢、藏雙文記載會盟中吐蕃官員的官位和名字：
༄། ། བོད་ཆེན་པོའི་བློན་པོཆེ་ཕྲ་མཇལ་
དུམ་གྱི་གཅིགས་འཇིན་པ་ལ་གཏོགས་
པའི་ཟབས་དང་མྱིང་རུས་ལ། །
大蕃宰相等和好登壇立盟官寮名位
༄། ། བོད་ཆེན་བོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བློན་པོ་ཆེན་
པོ་བཀའ་ལ་གཏོགས་པའི་ཟབས་དང་མྱིང་
རས་། །
大蕃宰相同平章事名位
༄། ། བཀའ་ཆེན་པོ་ལ་གཏོགས་ཏེ་ཕྱི་ནང་
གཉིས་ལ་དབང་ཞིང་ཆབ་སྲིད་འཛིན་པ་
བན་དེ་ཆེན་པོ་དཔལ་ཆེན་པོ་ཡོན་ཏན
口口口口口口政同平章事沙〔門缽闡布允丹〕
༄། ། ? ? བློན་ཆེན་པོ་བློན་ལྟོ ? ?
སྦེག་ལྟ། །
口口口口〔天下兵〕馬都元帥同平章事尚綺心兒
? ? ? ? དམག་གོ་ཆོག་གི་བློན་ཞང་ཁྲི་སུམ་རྗེ
〔宰相〕同平章事〔論土熱口〕
༄། ། གུང་བློན་ཆེན་པོ་དཔོན་དམག ? ?
? ? ? ? བཟང ?
天下兵馬副元帥同平章事〔尚臘藏〕
༄། ། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བློན་པོ་ཆེན་པོ་བློན་རྒྱལ་
ཁྲི་མདོ་གཟིགས་
口口口口口口口口口口口口口口口
༄། ། ཆབ་སྲིད་གྱི་བློན་པོ་ཆེན་པོ་ཆེན་པོ་བློན་མཆིམས་ཞང་
རྒྱལ་བཙན་བཞེར་
宰相同平章事論結贊叵熱
༄། ། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བློན་པོ་ཆེན་པོ་ཞང་ཁྲི་བཙན་
ཁོད་ནེ་སྟང་ ། །
宰相同平章事尚綺立贊窟寧悉當
༄། ། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བློན་པོ་ཆེན་པོ་ཞང་ཁྲི་བཞེར་
ལྟ་མཐོང་ ། །
宰相同平章事尚綺立熱貪通
༄། ། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བློན་པོ་བློན་རྒྱལ་བཟང་
འདུས་ཀོང་ ། །
宰相同平章事論頰藏弩悉恭
༄། ། བོད་ཆེན་པོའི་བློན་པོ་ཕལ་གྱི་ཐབས་དང་
མྱིང་རུས་ ། །
大蕃諸寮寀登壇者名位
༄། ། ནང་བློན་མཆེམས་ཞང་རྒྱལ་བཞེར་ཁོད་ནེ་
བརྩན་ ། །
囊論琛尚頰熱窟寧贊
༄། ། ཕྱི་བློན་བཀའ་ལ་གཏོགས་པརྟན་བཞེར་སྟག་རོ་
བློན་བཙན་བཞེར་ལྟོ་གོང་ ། །
紕論伽羅篤波屬盧論贊熱土公
༄། ། སྣམ་ཕྱི་པ་མཆིམས་ཞང་བརྟན་བཞེར་སྟག་
ཙབ་ ། །
悉南紕波琛尚旦熱悉諾幣
༄། ། མངན་པོན་ཁབ་སོ་འོ་ཆོག་གི་བླ་འབལ་བློན་
ཀླུ་བཟང་མྱེས་རྨ ། །
岸奔榼蘇戶屬劫羅末論矩立藏名摩
༄། ། བཀའི་ཕྲིན་བློན་བྲན་ཀ་བློན་སྟག་བཞེར་ཏབ་
ཀེན་
給事中勃闌伽論悉諾熱合乾
༄། ། རྩིས་པ་ཆེན་པོ་རྔེགས་བློན་སྟག
ཟིགས་རྒན་ཁལ་
資悉波折逋額論悉諾昔乾窟
༄། ། ཕྱི་བློན་འབྲོ་ཞང་ཀླུ་བཟང་ལྟ་བོ་བརྩན་
紕論沒盧尚〔劫〕樓勃藏他〔譜〕贊
༄། ། ཞལ་ཅེ་པ་ཆེན་པོ་ཞལ་ཅེ་འོ་ཆོན་གི་
(བློན) ། ། མྱང་བློན་རྒྱལ་གེན་ལེགས་ཙན ། །
刑部尚書明論結研歷贊
Remove ads
总结
视角
南面使用漢、藏雙文，記載會盟中唐朝官員的官位和名字：
༄། ། རྒྱ་ཆེན་པོའི་བློན་པོ་ཆེ་ཕྲ་མཇལ་དུམ་གྱི་
གཙིགས་འཛིན་པ་ལ་གཏོགས་པའི་ཐབས་
དང་མྱིང་རུས་ལ ། །
大唐宰相等和好登壇立盟官寮名位
༄། ། རྒྱ་ཆེན་པོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བློན་པོ་ཆེན་པོ་
བཀའ་ལ་ཀཏོགས་པའི་ཐབས་དང་མྱིང་རུས ། །
大唐宰相同平章事名位
༄། ། ཇེང་འགི་པུ་ཞིའུ་མུན་ཧ་ཞི་ལང་གི་ཐབས་
ཡོད་པ་བཀའ་ཆེན་པོ་ལ་གཏོགས་པ་ ? ? ?
? ? ?
正議大夫門下侍郎同平章事〔李逢吉〕
༄། ། ? ? ? དའེ་པུ་ཞིའུ་ཅྰུང་ཤུ་ཞི་ལང་གི་ཐབས་
ཡོད་པ་བཀའ་ཆེན་པོ་ལ་གཏོགས་པ་ ? ? ? ?
〔正議〕大夫中書侍郎同平章事〔崔〕口〔植〕
༄། ། ཐའི་ཅྰུང་དའེ་པུ་ཅྰུང་ཤུ་ཞི་ལང་གི་ཐབས་
ཡོད་པ་བཀའ་ཆེན་པོ་ལ་གཏོགས་པ་འྭང་ཕ་ ། །
太中大夫中書侍郎同平章事王播
༄། ། ཅྰུང་དའི་པྰུ་ཞིའུ་ཞང་ཤུ་ཧོ་བོ་ཞི་ལང་གི་ཐབས་
ཡོད་པ་བཀའ་ཆེན་པོ་ལ་གཏོགས་པ་དྰོ་འགྭན་
ཡྭེང་ ། །
中大夫（守）尚書戶部侍郎同平章事杜元穎
༄། ། ཇེང་འགི་དའེ་པུ་པེང་བོ་ཞང་ཤུ་ཐབས་ཡོད་
པ་བཀའ་ཆེན་པོ་ལ་དཏོགས་པ་སེའུ་འབྰེན ། །
正議大夫兵部尚書蕭俛
༄། ། རྒྱ་ཆེན་པོའེ་བློན་པོ་ཡལ་གྱི་ཐབས་དང་མྱིང་
རུས་
大唐諸寮寀登壇者名位
༄། ། ཀིམ་ཙྰི་ཀྭང་ལོག་དའེ་ཕུ་ཞང་ཤུ་ཛ་བྰོག་ཡ་འི་
ཐབས་ཡོད་པ་ཧན་ཀའུ ། །
金紫光祿大夫尚書左僕射韓皋
༄། ། ཇེའུ་འགི་ལང་འགུ་ཤི་ཅུང་ཤིང་གི་ཐབས་ཡོད་པ་
འགིའུ་སིང་ཞུ ། །
朝議郎御史中丞牛僧孺
༄། ། ཐའི་ཅུང་དའི་པུ་ཀྰེམ་ཀེའུ་ཞང་ཤུ་ཙ་བོག་ཡ་ལི་
བོ་ཞང་ཤུ་ཐབས་ཡོད་པ་ལི་ཀྰང་ ། །
太中大夫尚書右僕射兼吏部尚書李絳
༄། ། འགིན་ཚེང་ཀྭང་ལོག་དའི་ཕྰུ་ཧོ་བོ་ཞང་ཤུ་
ཐབས་ཡོད་པོ་ཡང་ཨུ་ལིང་ ། །
銀青光祿大夫戶部尚書楊於陵
༄། ། ཐོང་འགྰི་དའེ་པྰུ་ཤྰིའུ་ལྰེའི་བོ་ཞང་ཤུ་ཐབས་
ཡོད་པ་འྭུའི་ཞིའུ་ ། །
通議大夫禮部尚書韋綬
༄། ། འགིན་ཚེང་ཀྭང་ལོག་དའེ་པུ་ཀེམ་ཀེའུ་ཞང་
ཤུ་ཙ་བྰོག་ཡ་ཀྱམ་ཐའི་ཤང་ཀེང་གི་ཐབས་ཡོད་པ་
ཅའུ་ཙོང་ཞུ ། །
銀青光祿大夫尚書右僕射兼太常卿趙宗儒
༄། ། ཐའི་ཅུང་དའི་པྰུ་ལེའི་བྰོ་ཞང་ཤུ་ཀྱམ་
? ? ཀེང་གི་ཐབས་ཡོད་པ་བྰེའི་བུ་
太中大夫禮部尚書兼司農卿裴武
༄། ། ཇེང་འགི་དའེ་པྰུ་ཞིའུ་ཀེང་ཅེའུ་ཡུན་ཀྱམ་འགུ་ཤི་
དའེ་པྰུ་ཐབས་ཡོད་པ་ལིའུ་ཀོང་ཅག
正議大夫京兆尹兼御史大夫柳公綽
༄། ། འགིན་ཚེང་ཀྭང་ལོག་དའེ་པྰུ་གེམ་ཀེའུ་ཀོང་བོ་ཞང་
ཤུ་ཀྱམ་ཙ་ཀིམ་འགོ་འྭེའི་དའི་ཙན་གྱི་ཐབས་ཡོང་
པ་ཀྭག་ཚུང ། །
銀青光祿大夫工部尚書兼右金吾衛大將軍郭鏦
༄། ། ཇེའུ་ཅེང་དའེ་པུ་ཞིའུ་དའི་ལི་ཀེང་ཀྱམ་འགུ་ཤི་དའི་
ཁྰུ་ཐབས་ཡོད་པ་ལིའུ་འགྭན་ཏེང་ ། །
朝政大夫大理卿兼御史大夫劉元鼎
༄། ། ཇེའུ་འགི་ལང་ཞིའུ་ཞང་ཤུ་ཛ་སྰི་ལང་ཅུང་ཀྱམ་འགུ་
ཤི་ཅུང་ཤིང་གི་ཐབས་ཡོད་པ་ལིའུ་ཤི་ལའུ ། །
朝議郎守尚書左司郎中兼御史中丞劉師老
༄། ། ཅིང་ཞི་དེའེ་ཅུང་ཀེང་ཞང་ཤུ་ཀྭག་ལོང་ ? ཞི ? ?
ཅང་ དའེ་པྰུ ཐབས་ཡོད་པ་ལི
? ? ? ? ? ? ། །
口口郎口口口口〔尚舍奉御兼〕監察御史驍騎尉李武
༄། ། ཇེའུ་སན་ལང་ཀེང་ཅེའུ ? ? ཞེང་ ?ུ ?
? ? ? ཀོ? ? ཀྱམ ? ?
? ? ། །
Remove ads
東面碑文全部為藏文。漢文譯本如下：
- 大蕃聖神贊普可黎可足與大唐文武孝德皇帝和葉社稷如一統，立大和盟約，茲述舅甥二主結約始末及此盟約節目，勒石以銘：
- 聖神贊普鶻提悉補野自天地渾成入主人間，為大蕃之首領。於雪山高聳之中央，大河奔流之源頭，高國潔地，以天神而為人主，偉烈豐功，建萬世不拔之基業焉。王曾立教法善律，恩澤廣被，內政修明，熟嫻謀略，外敵懾服，開疆拓土，權勢增盛，永無衰頹。此威德無比雍仲之王威嚴烜赫，是故，南若門巴天竺，西若大食，北若突厥拔悉蜜等雖均可爭勝於疆場，然對聖神贊普之強盛威勢及公正法令，莫不畏服俯首，彼此歡忭而聽命差遣也。東方之地曰唐，地極大海，日之所出，此王與蠻貊諸國迥異，教善德深，典笈豐閎, 足以與吐蕃相頡頏。初，唐以李氏得國，當其創立大唐之二十三年，王統方一傳，聖神贊普棄宗弄贊與唐主太宗文武聖皇帝和葉社稷如一，於貞觀之歲，迎娶文成公主至贊普牙帳，此後，聖神贊普棄隸縮贊與唐主三郎開元聖文神武皇帝重協社稷如一，更續姻好。景龍之歲，復迎娶金城公主降嫁贊普之衙，成此舅甥之喜慶矣。然，中間彼此邊將開釁，棄卻姻好，代以兵爭，雖己如此，但值國內政情孔急之時仍發援軍相助（討賊），彼此雖有怨隙，問聘之禮，從未間斷，且有延續也，如此近厚姻親，甥舅意念如一，再結盟誓。父王聖神贊普棄獵松贊陛下，深沉謀廣，教興政舉。受王之慈恩者，無分內外，遍及八方。四境各部，來盟來享。與唐之好夫復遑言，誼屬重親，地接比鄰，樂於和葉社稷如一統，甥舅所思熙融如一。與唐王聖神文武皇帝結大和盟約，舊恨消泯，更續新好。此後，贊普甥一代，唐主舅又傳三葉。嫌怨礙難未生，歡好誠忱不絕，親愛使者，通傳書翰，珍寶美貨，饋遺頻頻，然，未遑締結大和盟約也。甥舅所議之盟未立，怨隙萌生，蓋因彼此舊日紛擾、疑慮，遂使結大和盟事，一再延遲，倏間，即屆產生仇仇，行將兵戎相見，頓成敵國矣，於此危急時刻，聖神贊普可黎可足陛下所知者聰明睿哲，如天神化現；所為者，悉合諸天，恩施內外，威震四方，基業宏固，號令遍行，乃與唐主文武孝德皇帝舅甥和葉社稷如一統，情誼綿長，結此千秋萬世福樂大和盟約於唐之京師西隅興唐寺前。時大蕃彝泰七年，大唐長慶元年，即陰鐵牛年（辛丑）冬十月十日，雙方登壇，唐廷主盟；又盟於吐蕃邏些東哲堆園，時大蕃彝泰八年，大唐長慶二年，即陽水虎年（壬寅）夏五月六日也。雙方登壇，吐蕃主盟；其立石鐫碑於此，為大蕃彝泰九年，大唐長慶三年，即陰水兔年（癸卯）春二月十四日事也。樹碑之日，觀察使為唐之御史中丞杜載與贊善大夫高口口等參與告成之禮。同一盟文之碑亦樹於唐之京師雲。
Remove ads
參考文獻
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads