Литва теле
From Wikipedia, the free encyclopedia
Литва теле (үҙатамаһы — lietùvių kalbà) — литвалылар теле, Литваның рәсми теле һәм Евросоюздың рәсми телдәренең береһе. Литва телендә өс миллион самаһы кеше һөйләшә (күпселек өлөшө Литвала йәшәй). Литва теле хәҙерге латыш теле, үле боронғо прус һәм ятвяж телдәре менән һинд-европа телдәре ғаиләһенең балтик төркөмөнә ҡарай.
Литовский язык | |
Халыҡтың үҙенә үҙе биргән исеме |
lietuvių kalba |
---|---|
Илдәр | |
Рәсми статусы |
Региональный или локальный официальный язык: |
Идара итеүсе ойошма |
Государственная комиссия литовского языка |
Был телдә һөйләшеүселәр |
свыше 3 млн чел. (2006)[1] |
Статус |
В безопасности |
Классификация | |
Категория |
Языки Евразии |
Индоевропейская семья
| |
Әлифба |
латиница (литовский алфавит) |
Тел коды | |
ГОСТ 7.75–97 |
лит 400 |
ISO 639-1 | |
ISO 639-2 | |
ISO 639-3 | |
Был телдә Википедия | |
Литва теленең беренсе яҙма ҡомартҡылары һуң ғына, XVI быуатта барлыҡҡа килә, әммә хатта хәҙерге литва теле лә ярайһы архаик характерҙа (бигерәк тә исем үҙгәреше өлкәһендә) ҡалған[2]. Инноватив латыш теле менән сағыштырғанда, фонетик һәм морфологик яҡтан, консерватив литва теле прабалтик теленә күпкә яҡыныраҡ[3].
Литва теле ике төп һөйләшкә: аукштайт һәм жемайт һөйләштәренә бүленә. Хәҙерге әҙәби литва теле көнбайыш аукштайттар диалектына нигеҙләнгән.
Литва телендә 45 тартынҡы һәм 13 һуҙынҡы фонема (шул иҫәптән үҙләштерелгән һүҙҙәрҙә генә осрағандары ла). Тартынҡыларға йомшаҡлыҡ — ҡатылыҡ буйынса корреляция хас, һуҙынҡылар оҙонлоғо һәм ҡыҫҡалығы буйынса айырыла. Баҫым — хәрәкәтсән һәм тоник, ғәҙәттә, яҙыуҙа билдәләнмәй.
Морфологик төҙөлөшө буйынса литва теле — флектив һәм синтетик тел. Синтаксисы һүҙҙәрҙең сағыштырмаса иркен тәртибе менән характерлана, нигеҙҙә һүҙҙәр тәртибе типологияһы (SVO) төп һанала. Лексика күп осраҡта күптәнән килгән, үҙләштерелгән һүҙҙәр араһында славянизм һәм германизм өҫтөнлөк итә.
Литва яҙма теле 32 хәрефтән торған модификацияланған латин алфавитын файҙалана.