Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας (ΣΟΔ Γιουγκοσλαβίας ή ΣΟΔΓ) ήταν ένα κράτος στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, που υπήρχε από την ίδρυσή της μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τη διάλυσή της το 1992 κατά τη διάρκεια των Γιουγκοσλαβικών πολέμων. Καλύπτοντας μια έκταση 255.804 χλμ. η ΣΟΔΓ συνόρευε με την Αδριατική Θάλασσα και την Ιταλία στα δυτικά, την Αυστρία και την Ουγγαρία στα βόρεια, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία στα ανατολικά και την Αλβανία και την Ελλάδα στα νότια.
Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija Социјалистичка Федеративна Република Југославија | ||||||
| ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
Σύνθημα Bratstvo i jedinstvo! (Αδελφοσύνη και ενότητα!) | ||||||
Ύμνος (στα 1977) Ύμνος Γιουγκοσλαβίας | ||||||
Γιουγκοσλαβία | ||||||
Πρωτεύουσα | Βελιγράδι | |||||
Γλώσσες | Σερβοκροατικά Σλαβομακεδονικά Σλοβενικά | |||||
Θρησκεία | Αθεϊσμός | |||||
Πολίτευμα | Ομοσπονδιακή μονοκομματική λαϊκή δημοκρατία | |||||
Γενικός Γραμματέας | ||||||
- | 1945-1980 | Γιόσιπ Μπροζ Τίτο | ||||
- | 1989-1991 | Μίλαν Πανσέφσκι | ||||
Πρωθυπουργός | ||||||
- | 1945–1953 1991–1991 |
Ιβάν Ρίμπαρ Στίπε Μέσιτς | ||||
- | 1945–1963 1989-1991 |
Γιόσιπ Μπροζ Τίτο Άντε Μάρκοβιτς | ||||
Ιστορία | ||||||
- | Απελευθέρωση της Γιουγκοσλαβίας | 1945 | ||||
- | Διάλυση της Γιουγκοσλαβίας | 1991 | ||||
Πληθυσμός | ||||||
- | εκτ. | 23,725,919 92,7/km² | ||||
Νόμισμα | Γιουγκοσλαβικό Δηνάριο | |||||
Σήμερα | Σερβία ! Σερβία Σλοβενία ! Σλοβενία Κροατία ! Κροατία Μαυροβούνιο ! Μαυροβούνιο Βοσνία και Ερζεγοβίνη ! Βοσνία και Ερζεγοβίνη Βόρεια Μακεδονία ! Βόρεια Μακεδονία Κοσσυφοπέδιο ! Κοσσυφοπέδιο | |||||
Ηταν ένα σοσιαλιστικό και ομοσπονδιακό κράτος που το κυβερνούσε η Ένωση Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας και αποτελείτο από έξι σοσιαλιστικές δημοκρατίες: τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, την Κροατία, τη Σλαβομακεδονία, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία και τη Σλοβενία με πρωτεύουσα το Βελιγράδι. Επιπλέον περιλάμβανε δύο αυτόνομες επαρχίες εντός της Σερβίας: το Κοσσυφοπέδιο και τη Βοϊβοντίνα.
Η προέλευση της ΣΟΔΓ ανάγεται στις 26 Νοεμβρίου 1942, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ιδρύθηκε το Αντιφασιστικό Συμβούλιο για την Εθνική Απελευθέρωση της Γιουγκοσλαβίας. Στις 29 Νοεμβρίου 1945 ανακηρύχθηκε η Ομοσπονδιακή Λαϊκή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας μετά την εκθρόνιση του Βασιλιά Πέτρου Β΄ και την κατάργηση της μοναρχίας. Μέχρι το 1948 η νέα κομμουνιστική κυβέρνηση εντάχθηκε αρχικά, υπό την ηγεσία του Γιόσιπ Μπροζ Τίτο, στο Ανατολικό Μπλοκ στις αρχές του Ψυχρού Πολέμου, αλλά μετά το σχίσμα Τίτο-Στάλιν το 1948 η ΣΟΔΓ ακολούθησε πολιτική ουδετερότητας. Έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Κινήματος των Αδεσμεύτων και μεταφέρθηκε από σχεδιασμένη οικονομία σε σοσιαλισμό της αγοράς.
Η ΣΟΔ Γιουγκοσλαβίας διατήρησε την ουδετερότητα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου στο πλαίσιο της εξωτερικής της πολιτικής. Ήταν ιδρυτικό μέλος του CERN, των Ηνωμένων Εθνών, του Κινήματος των Αδεσμεύτων, του ΟΑΣΕ, του ΠΟΕ, του Eutelsat και της Σύμβασης Βιολογικών Όπλων.
Μετά τον θάνατο του Τίτο στις 4 Μαΐου 1980 η γιουγκοσλαβική οικονομία άρχισε να καταρρέει, γεγονός που αύξησε την ανεργία[1] και τον πληθωρισμό[2]. Η οικονομική κρίση οδήγησε σε αύξηση των εθνικισμών στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, με αποτέλεσμα συγκρούσεις μεταξύ των πολλών εθνοτήτων μέσα στις συνιστώσες δημοκρατίες.
Με την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ανατολική Ευρώπη απέτυχαν επίσης οι συνομιλίες μεταξύ των δημοκρατιών για τη μεταρρύθμιση της ομοσπονδίας. Το 1991 ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη αναγνώρισαν την ανεξαρτησία τους. Η ομοσπονδία κατέρρευσε κατά μήκος των ομοσπονδιακών συνόρων και ακολούθησε η έναρξη των Γιουγκοσλαβικών πολέμων και η τελική κατάρρευση και διάλυση της ομοσπονδίας στις 27 Απριλίου 1992. Δύο από τις δημοκρατίες της, Σερβία και Μαυροβούνιο, παρέμειναν μέσα σε ένα ανασυγκροτημένο κράτος γνωστό ως «Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας», αλλά αυτή η ένωση δεν αναγνωρίστηκε διεθνώς ως το επίσημο διάδοχο κράτος της ΣΟΔΓ. Ο όρος «πρώην Γιουγκοσλαβία» (bivša Jugoslavija / бивша Југославија) χρησιμοποιείται σήμερα για το παρελθόν.