Hermann Weyl
matematikari alemaniarra / From Wikipedia, the free encyclopedia
Hermann Klaus Hugo Weyl (1885eko azaroaren 9a - 1955eko abenduaren 8a) matematikari, fisikari teoriko eta filosofo alemaniarra zen. Bere lan-bizitzaren zati handi bat Zurichen (Suitza) eta, gero, Princetonen (New Jersey) igaro bazuen ere Göttingengo Unibertsitateko matematika tradizioarekin (David Hilbert-ek eta Hermann Minkowski-k ordezkatuta) lotuta dago.
Hermann Weyl | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Hermann Klaus Hugo Weyl |
Jaiotza | Elmshorn, 1885eko azaroaren 9a |
Herrialdea | Alemaniar Inperioa Weimarko Errepublika Ameriketako Estatu Batuak |
Heriotza | Zürich, 1955eko abenduaren 8a (70 urte) |
Hobiratze lekua | Princeton Cemetery (en) |
Familia | |
Seme-alabak | |
Hezkuntza | |
Heziketa | Christianeum Hamburg (en) Göttingengo Unibertsitatea (1904 - 1908) Municheko Unibertsitatea (1905 - 1906) |
Hezkuntza-maila | Doktoretza habilitation (en) |
Tesia | Singular integral equations with special consideration of the Fourier's integral theorem (en) |
Tesi zuzendaria | David Hilbert |
Doktorego ikaslea(k) | Saunders Mac Lane (en) Alfred Aeppli (en) Walter Dällenbach (en) Florian Eggenberger (en) Fritz Fischer (en) Fritz Gassmann (en) Ernst Max Mohr (en) Julius Adams Stratton (en) Auguste Urech (en) Ernst Völlm (en) Alexander Weinstein (en) Fernand Lévy (en) Adolf Widmer (en) Henri Lauer (en) Florian Eggenberger (en) Robert Miche (en) Ernst Völlm (en) Emil Funk (en) Auguste Urech (en) Adolf Bolliger (en) Hans Walter Dällenbach (en) Gerhard Gentzen (en) |
Hizkuntzak | alemana ingelesa |
Ikaslea(k) | |
Jarduerak | |
Jarduerak | matematikaria, fisikaria, filosofoa eta unibertsitateko irakaslea |
Enplegatzailea(k) | Göttingengo Unibertsitatea (1909 - 1913) ETH Zürich (1913 - 1930) Göttingengo Unibertsitatea (1930 - 1933) Princetongo Ikasketa Aurreratuen Institutua (1933 - 1952) |
Lan nabarmenak | ikusi
|
Jasotako sariak | ikusi
|
Influentziak | Immanuel Kant eta Edmund Husserl |
Kidetza | Royal Society Zientzien Pontifize-Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia Ameriketako Fisika Elkartea London Mathematical Society (en) Zientzien Bavariar Akademia Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala |
Bere ikerketek garrantzi handia izan zuten fisika teorikorako eta matematika hutseko diziplinetarako, zenbakien teoria barne. XX. mendeko eragin handienetako matematikaria izan zen, eta Ikasketa Aurreratuen Institutuko kide garrantzitsu bere lehen urteetan[1].
Weylek, beraz, aparteko[2] eremu sorta zabal baten lagundu zuen: espazioa, denbora, materia, filosofia, logika, simetria eta matematikaren historiari buruzko lanak barne. Erlatibitate orokorra elektromagnetismoaren legeekin uztartzea pentsatu zuen lehenetariko bat izan zen. Freeman Dysonek idatzi zuen, Poincaré eta Hilbertekin, XIX. mendeko azken Matematikari unibertsal handiekin, Weyl bakarrik aldera zitekeela[2]. Michael Atiyah-k, bereziki, komentatu izan du matematikako gai bat aztertzen zuen bakoitzean Weyl aurretik zegoela ikusten zuela[3].