ابراهیم یزدی
سیاستمدار ایرانی (۱۳۱۰–۱۳۹۶) / From Wikipedia, the free encyclopedia
ابراهیم یزدی (۳ مهر ۱۳۱۰ – ۶ شهریور ۱۳۹۶)،[3] عضو شورای انقلاب، وزیر خارجه و معاون نخستوزیر در دولت موقت انقلاب، نماینده شهر تهران در مجلس اول و دبیرکل نهضت آزادی ایران بود. ابراهیم یزدی در دوران اقامت سید روحالله خمینی در نوفللوشاتو، فرانسه از مشاوران او بود.[4] او پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به همراه روحالله خمینی به ایران بازگشت.
ابراهیم یزدی | |
---|---|
نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی دورهٔ نخست | |
دوره مسئولیت ۷ خرداد ۱۳۵۹ – ۶ خرداد ۱۳۶۳ | |
حوزه انتخاباتی | تهران، ری و شمیران |
اکثریت | ۱٬۱۲۸٬۳۰۴ (۵۲٫۹۰٪) |
پنجاه و هشتمین وزیر امور خارجه | |
دوره مسئولیت ۵ اردیبهشت ۱۳۵۸[1] – ۱۵ آبان ۱۳۵۸ | |
نخستوزیر | مهدی بازرگان |
پس از | مهدی بازرگان (سرپرست) |
پیش از | صادق قطبزاده |
نخستین معاون نخستوزیر در امور انقلاب | |
دوره مسئولیت ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ – ۵ اردیبهشت ۱۳۵۸ | |
نخستوزیر | مهدی بازرگان |
پس از | ایجاد منصب |
پیش از | مصطفی چمران |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۳ مهر ۱۳۱۰[2] قزوین، ایران |
درگذشته | ۶ شهریور ۱۳۹۶ (۸۵ سال) ازمیر، ترکیه |
آرامگاه | بهشت زهرا، تهران |
شهروند | ایران آمریکا (۱۳۵۷–۱۳۵۰) |
حزب سیاسی | نهضت آزادی ایران (۱۳۹۶–۱۳۴۰) |
دیگر عضویتهای سیاسی | جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران (۱۳۶۹–۱۳۶۴) گروه همنام (۱۳۵۹–۱۳۵۸) سازمان مخصوص اتحاد و عمل (۱۳۴۶–۱۳۴۳) جبهه ملی ایران (۱۳۴۴–۱۳۳۹) نهضت مقاومت ملی (۱۳۳۹–۱۳۳۲) نهضت خداپرستان سوسیالیست (۱۳۳۲–۱۳۲۶) |
همسر(ان) | سرور طلیعه |
فرزندان | ۶ |
خویشاوندان | اسماعیل یزدی (برادر) محمد توسلی (شوهر خواهر) مهدی نوربخش (داماد) |
محل تحصیل | دانشگاه تهران مؤسسه فناوری ماساچوست (رها کرد)کالج پزشکی بیلور |
هیئت دولت | دولت موقت بازرگان |
در بهمن ۱۳۵۷، ابراهیم یزدی به دستور روحالله خمینی به عضویت نهادی به نام شورای انقلاب اسلامی ایران درآمد. خلخالی ادعا میکند ابراهیم یزدی بازپرس دادگاه انقلاب در زمان محاکمهٔ ژنرالهای ارتش شاهنشاهی ایران بود[5] و با آغاز به کار دولت موقت انقلاب به سمت «معاون نخستوزیر در امور انقلاب» برگزیده شد.[6] وی برای مدتی به عنوان سرپرست مؤسسه کیهان منصوب شد[7][8] و پس از استعفای کریم سنجابی از وزارت امور خارجه ایران، به عنوان «وزیر امور خارجه دولت موقت انقلاب» معرفی شد. در دوران وزارت او، ایران از پیمان سنتو خارج شد.[9] در فاصله کوتاهی پس از آغاز بحران گروگانگیری در سفارت آمریکا، دولت موقت به نخستوزیری مهدی بازرگان در اعتراض به ناتوانی دولت و کنترل گروههای خودسر استعفا داد.[10] وی سپس در سال ۱۳۵۸ خورشیدی، نماینده مردم تهران در دوره اول مجلس شورای اسلامی شد، اما پس از آن، صلاحیتاش برای نامزدی در انتخابات دورههای بعدی مجلس شورای اسلامی، توسط شورای نگهبان قانون اساسی، ظاهراً با استناد به اظهارات سید روحالله خمینی علیه نهضت آزادی، رد شد.[8]
یزدی در نامهای به تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۶۹ خطاب به احمد خمینی نوشت: «شما خوب میدانید که «برنامهٔ سیاسی و اجرایی» آقای خمینی را من تنظیم کرده و ایشان تصحیح و تنقیح نمودند، که بعدها بر طبق آن شورای انقلاب و دولت موقت… تأسیس گردید. شما به کسی این اتهامات پوچ و بیاساس را زدهاید که طراح و مؤسس سپاه پاسداران بودهاست، طراح و مبتکر «روز قدس» بودهاست، طراح اصلی و اولیه برخی دیگر از نهادهای انقلاب بودهاست»[11]
یزدی، از سال ۱۳۳۹ به همراه خانوادهاش در آمریکا زندگی میکرد و به شهروندی ایالات متحده آمریکا درآمده بود.[12] او پس از کنار گذاشته شدن از مناصب حکومتی، بارها به دلایل مختلف زندانی شد و آخرین بار از تاریخ ۹ مهر ۱۳۸۹ تا ۲۹ اسفند ۱۳۸۹ خورشیدی در زندان بود.[13]