الماس مصنوعی
الماسی است که طی فرایند مصنوعی برخلاف الماسهای طبیعی که ضمن فعل و انفعالات زمینشناسی ساخته میشود. / From Wikipedia, the free encyclopedia
الماس مصنوعی (هم چنین معروف به الماس ساخته شده در آزمایشگاه، الماس پرورده شده در آزمایشگاه، الماس فرآوری شده یا الماس کشت شده) الماسی است که طی فرایند مصنوعی برخلاف الماسهای طبیعی که ضمن فعل و انفعالات زمینشناسی ساخته میشود. الماس مصنوعی هم چنین، معروف به الماس HPHT یا الماس CVD، به خاطر دو روش تولید رایج است (با ارجاع به روشهای دما بالا - فشار بالا و تشکیل کریستال با انباشت به روش تبخیر شیمیایی، به ترتیب).
اگرچه اغلب با عنوان مصنوعی شناخته میگردد اما این عبارت تا حدودی مشکل دار به حساب میآید. در ایالات متحده، کمیسیون تجارت فدرال اشاره نمودهاست که عنوانهای جایگزین ساخته شده در آزمایشگاه، پرورده شده در آزمایشگاه، و ساخته شده در (نام تولیدکننده) «با طبیعت این سنگ ارتباط واضح تری برقرار خواهند نمود»، با این حال مصرفکنندگان علاقهمند به استفاده از عنوان مصنوعی با محصولات تقلیدشده میباشند – درحالیکه الماسهای ساخته شده توسط انسان همان جنس الماس واقعی را دارند (یعنی کربن خالص تبلور یافته در شکل همسانگرد سه بعدی).[1]
ادعاهای زیادی در مورد ساخت الماس بین ۱۸۷۹ و ۱۹۲۸ ثبت شده بودند؛ اکثر آن تلاشها دقیق تحلیل شده بودند ولی هیچکدام تأیید نشده بودند. در دهه ۱۹۴۰، تحقیق نظام مندی در ایالات متحده، سوئد و شوروی سابق آغاز شد تا با استفاده از فرایندهای CVD و HPHT الماس ساخته شود. اولین ترکیب تجدید پذیر حوالی ۱۹۵۳ گزارش شده بود. آن دو فرایند هنوزهم موفق به ساخت الماس مصنوعی میشوند. یک روش سومی، معروف به ترکیب انفجاری، وارد بازار الماس در اواخر دهه ۱۹۹۰ شد. در این فرایند، دانههای الماس در اندازههای نانو طی انفجار مواد منفجرهٔ کربن دار تولید میشوند. روش چهارمی، با استفاده از گرافیت با فراصوت توان بالا است که در آزمایشگاه نشان داده شدهاست ولی هماکنون استفادهٔ تجاری ندارد.
خواص الماس مصنوعی بستگی به جزئیات فرایندهای ساخت آن دارد؛ البته، برخی الماسهای مصنوعی (چه ساخته شده طی HPHT یا CVD) دارای خواصی مثل سختی، رسانندگی گرمایی و تحرک پذیری هستند که نسبت به همین خواص الماسهای طبیعی کیفیت بهتری دارند.
الماس مصنوعی بهطور گستردهای در سایندهها، در ابزارهای برنده و صیقل دهنده و در گرماخورها مورد استفاده قرار میگیرد. استفادههای الکترونیکی الماس مصنوعی در حال توسعه هستند که شامل استفاده در کلیدهای (مدارهای) نیروگاهها، ترانزیستورهای اثر میدان با فرکانس بالا و ال ئی دیها میباشد. آشکارسازهای پرتو فرابنفش (UV) یا ذرات پر انرژی نیز از الماس مصنوعی در تسهیلات تحقیقاتی پر انرژی استفاده میکنند و به شکل تجاری در دسترساند. الماس مصنوعی به خاطر ترکیب منحصر به فردی از پایداریهای گرمایی و شیمیایی، انبساط حرارتی کم و شفافیت نوری زیاد در محدودهٔ وسیع طیفی در حال تبدیل شدن به محبوبترین گزینه برای پنجرههای نوری در لیزرهای CO2 و Gyrotronهای توان بالا هستند. تخمین زده میشود که ۹۸٪ تقاضای الماس درجه صنعتی با الماسهای مصنوعی تأمین میگردد.[2]
الماسهای CVD و HPHT قابلیت برش و تبدیل به جواهر در رنگهای متنوع: سفید روشن، زرد، قهوهای، آبی، سبز و نارنجی را دارند. به علت قیمت بالای الماسهای معدنی، قابلیت تولید الماسهای مصنوعی با کیفیت جواهر، بازار تولید الماسهای معدنی را تهدید به کسادی میکند. د بیرز دستگاههای طیف بینی و تکنیکهایی را ارتقا داد تا الماسهای طبیعی و مصنوعی را از هم تشخیص دهد و علاوه بر تلاش برای تثبیت قیمت الماس مصنوعی، الماسهای طبیعی را به عنوان جنس بهتر معرفی نمود.[3][4] دستگاههای نمایشگر براساس آشکارسازی نوع الماس را میتوان برای تشخیص الماسهایی که بهطور قطع طبیعی هستند از الماسهایی که بالقوه مصنوعی اند، به کار برد. الماسهای بالقوه مصنوعی نیازمند واکاوی بیشتر در یک آزمایشگاه تخصصی میباشند. مثالهایی برای دستگاههای نمایشگر تجاری عبارتند از D-Screen (WTOCD / HRD Antwerp) و تحلیلگر الماس آلفا (Bruker / HRD Antwerp).