امامت
یکی از اصول پنجگانهٔ باور شیعیان است. / From Wikipedia, the free encyclopedia
امامت واژه عربی است که به رهبری و اداره جامعه اشاره دارد و معمولا برای توصیف جایگاه امام استفاده میشود. امام در لغت به معنای «پیشوا» یا فردی است که مورد اقتدا قرار میگیرد و در معنای عامش شامل امام هدایتگر و امام گمراهکننده است. در آثار کلامی و فقهی مسلمانان شیعه و سنی، به رهبر جامعه و دولت اسلامی امام گفته شدهاست. جامعه مسلمانان اصطلاح امامت را به مسئله جانشینی و خلافت پس از پیامبر اسلام مربوط میدانند و در این مورد دیدگاههای مختلفی دارند.
امامت | |
---|---|
کاربرد | |
معنای اصطلاحی | پیش نماز جماعت، رهبر مذهبی، جانشین پیامبر اسلام |
معنای فارسی | رهبری |
قدمت کاربرد | آغاز اسلام |
تعداد کاربرد در قرآن | ۱۲ |
کاربرد | کلام اسلامی |
واژه امام به صورت مفرد و جمع در آیههای متعددی از قرآن بهکار رفتهاست. به استناد منابع متعدد شیعه، تعدادی از آیههای قرآن از جمله آیههای ولایت ، اکمال، تبلیغ و اطاعت مربوط به موضوع امامت هستند.
اگر چه متکلمان سنی امامت را امر اعتقادی نمیدانند و آن را مسئلهای فقهی بهشمار میآورند اما روایتهایی را مبنی بر شناخت امام در منابع خود نقل کردهاند. شیعیان نیز احادیثی به نقل از پیامبر اسلام گزارش کردهاند که حدیث غدیر و منزلت از مهمترین آنها محسوب میشوند. روایتهای متعددی از راویان شیعه و اهل سنت به نقل از پیامبر اسلام آورده شدهاست که تعداد جانشینان او را دوازده نفر معرفی کردهاند. در بعضی از این احادیث به تبار و نام این دوازده نفر اشاره شدهاست.
اهل سنت امامت را نوعی حکومت و ریاست بر مردم میدانند و به بیعت مردم با امام به عنوان رهبر جامعه اسلامی معتقدند، درحالی که شیعیان امامت را مقامی برای انسانهای خاص میدانند که از طرف خداوند به آنها اعطا شده و در امتداد نبوت پیامبر اسلام است. در میان اهل سنت و شیعیان بر مسائلی مانند راههای تعیین خلیفه، ویژگیها و گستره مسئولیتهای او اختلاف نظر وجود دارد. علاوه بر این؛ در بحث امامت در باور شیعیان امامیه با عقاید دیگر فرقههای شیعی (زیدیه و اسماعیلیه) تفاوتهایی موجود است. از نقاط مشترک باورهای اهل سنت و شیعیان میتوان به وجوب اطاعت از امام نام برد که با وجود اختلاف نظرها در بخشهای مختلف امامت؛ هر دو گروه اطاعت از امام را واجب و ضروری میدانند.