From Wikipedia, the free encyclopedia
ثابت تفکیک اسیدی یا ثابت اسیدی یا ثابت یونی شدن اسید (به انگلیسی: acid dissociation constant یاacidity constant یا acid-ionization constant) با نماد Ka معیاری است کمی از میزان قدرت یک اسید در محلول. ثابت تفکیک اسیدی، همان ثابت تعادل برای یک واکنش شیمیایی جداسازی در واکنشهای اسیدی-بازی است. تعادل را میتوان به صورت نمادین به شکل زیر نمایش داد:
که HA نماد عمومی اسید است و میتواند به صورت A− یا conjugate base و H+ یا یون هیدروژن یا پروتون از هم جدا شود. هنگامی میگوییم A− و H+ در HA در تعادل است که با گذر زمان غلظت آنها تغییر نکند. رابطهٔ ثابت تفکیک اسیدی عبارت است از:
یکای [HA] و [A−] و [H+] همگی مول بر لیتر است. (mol/L)
مطابق تعریف سوانت آرنیوس اسید مادهای است که در محلول آبی از هم جدا میشود و یون هیدروژن H+ (یک پروتون) آزاد میکند.[1]
ثابت تعادل در این گونه واکنشهای جداسازی، ثابت تفکیک نام دارد. پروتون آزاد شده با یک مولکول آب وارد واکنش میشود تا یک هیدرونیوم (یا اکسینیوم) یون H۳O+ بدهد. بعدها آرنیوس پیشنهاد کرد که این جداسازی را با نام واکنش اسید-باز شناخته شود.
پس از آن برونستد و لری این نظریه را عمومی تر بیان کردند و آن را نوعی «واکنش داد و ستد پروتون» دانستند.[2][3][4]برطبق مدل آنها اسید ماده ای (آنیون،کاتیون یا مولکول) است که بتواند صرف نظر از ماهیت حلال یک یون هیدروژن یا پروتون را به ماده ای دیگر بدهد.
به عبارت دیگر اسید برونستد،دهنده ی پروتون است.
اسید پروتون خود را از دست میدهد و باز مزدوج تولید میشود، پروتون به باز منتقل میشود و اسید مزدوج تولید میشود. در محلول آبی اسید HA، آب نقش یک باز را بازی میکند. باز مزدوج A− و اسید مزدوج یون هیدرونیوم است. تعریف برونستد و لری در دیگر محلولها مانند دیمتیل سولفکسید کاربردی است. حلال S به عنوان مادهٔ بازی عمل میکند، پروتون میپذیرد و اسید مزدوج SH+ را تشکیل میدهد.
در شیمی محلولها، بسیار پرکاربرد است که از H+ به عنوان کوتاه شدهٔ یون هیدروژن محلول استفاده کنیم. در محلولهای آبی H+ نشان دهندهٔ یک یون هیدرونیوم حل شدهاست تا یک پروتون.[5][6]
{{cite book}}
: Unknown parameter |coauthors=
ignored (|author=
suggested) (help) (Previous edition published as Ionization constants of acids and bases. London (UK): Methuen. 1962.){{cite book}}
: Unknown parameter |coauthors=
ignored (|author=
suggested) (help){{cite book}}
: Unknown parameter |coauthors=
ignored (|author=
suggested) (help){{cite book}}
: Unknown parameter |coauthors=
ignored (|author=
suggested) (help)Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.