مرداویج زیاری
بنیانگذار دودمان آلزیار / From Wikipedia, the free encyclopedia
مرداویج (درگذشت ۳۲۳ هجری) بنیانگذار دودمان زیاریان در سده چهارم هجری و دهم میلادی است. مرداویج با لشکرکشیهای پیاپی توانست بر سرزمینهای گرگان، قومس، طبرستان، دیلم، گیلان، قزوین، ری، اصفهان و خوزستان فرمان راند و خود را شاهنشاه بنامد.
مرداویج زیاری | |
---|---|
ابوالحجاج مرداویج بن زیار مرداویج گیلی[1] | |
سلطنت | از ۳۱۹ قمری – ۳۲۳ قمری |
تاجگذاری | ۱۶ ذیالقعده ۳۱۹ قمری |
پیشین | اسفار بن شیرویه |
جانشین | وشمگیر |
زاده | دیلم، فومنات |
درگذشته | ۳۲۳ قمری اصفهان |
آرامگاه | |
فرزند(ان) | فرهاد |
دودمان | زیاریان |
پدر | زیار |
مرداویج خواهرزادهٔ هَروسِندان بن تیرداد، از اشراف گیلان، بود که تبارنامهٔ او به شاهان ساسانی میرسد. او همراه دایی خود در ابتدا به سپاه علویان طبرستان پیوست و پس از آن در میان سپاهیان سامانیان و علویان طبرستان مشهور شد و به فرماندهی بخشی از لشکریان سامانی و علوی رسید. وقتی در میان علویان بود، با اختلاف افتادن میان سرداران این جبهه، حسن بن قاسم (حاکم علوی) دایی او را همراه چند تن دیگر به قتل رساند و این موجب شورش بزرگان دیلم بر داعی علوی شد. پس از آن اسفار بن شیرویه توسط دیلمیان ریاست یافت و مرداویج پس از کشتن داعی، حسن بن قاسم، مدتی در خدمت اسفار بود. پس از مدتی مرداویج در ائتلافی علیه اسفار تشکیل داد که شامل محمد بن مسافر و ماکان بن کاکی میشد. مرداویج با از میدان خارج کردن اسفار توانست تمامی قلمرو او را خود به دست آورد. او پس از قدرت یافتن، در سال ۳۱۹ هجری با لشکرکشی به همدان توانست پیروزی بزرگی به دست آورد و سپس خوزستان و اصفهان را هم به قلمرو خود افزود.
مرداویج گرچه در ابتدا به خلافت عباسی اعلان اطاعت کرد، ولی اواخر قصد داشت حکومت ساسانیان را احیا کند. وی در نامهای به ابن وُهبان از قصد خود برای فتح بغداد و به تخت نشستن در تیسفون خبر دادهاست. وی با برتر دانستن ایرانیان بر عربها و مردمان ترک موجب اختلافافکنی میان سربازان ترک و دیلمی خود شد که در نهایت منجر به قتل او توسط سربازان تُرکش شد. پس از مرداویج سردارانش با وُشمگیر، برادر او، بیعت کردند. وشمگیر و جانشینان او توانستند حکومت زیاریان را به صورت محدودتری در طبرستان و گرگان زنده نگه دارند.