Moisés
profeta e guía que conduce os Fillos de Israel fóra de Exipto, onde estaban reducidos á escravitude / From Wikipedia, the free encyclopedia
Moisés (hebreo: מֹשֶׁה, pron. estándar: Moshé, pron. tiberiana: Mōšeh; grego antigo: Mωϋσῆς, Mōüsēs; latín: Moyses; árabe: موسىٰ, Mūsa), chamado na tradición xudía Moshe Rabbenu (מֹשֶׁה רַבֵּנוּ, Moisés o noso mestre),[1] é o profeta máis importante para o xudaísmo, liberador do pobo hebreo da escravitude de Exipto e encargado por Deus de entregar a lei escrita e, segundo os rabinos, a lei oral, codificada máis tarde na Mishná.[2]
Nome orixinal | (he) מֹשֶׁה |
---|---|
Biografía | |
Nacemento | 1689 a. C. ↔ 1391 a. C. Terra de Gósen (Antigo Exipto) |
Morte | 1473 a. C. ↔ 1271 a. C. Monte Nebo (Moabitas) |
Causa da morte | morte natural castigo divino (pt) |
Juiz de Israel (pt) | |
Profeta xudaísmo, Islam | |
Datos persoais | |
Residencia | Exipto Península do Sinaí Midiã (pt) |
País de nacionalidade | sen valor |
Grupo étnico | Israelitas (pt) |
Relixión | Mosaic Judaism (en) |
Educación | valor descoñecido |
Actividade | |
Campo de traballo | Moral philosophy (en) |
Ocupación | líder militar , taumaturgo , pastor , lexislador , líder relixioso , gobernante |
Período de actividade | (Con vida en: século XIII a. C. ) |
Alumnos | Xosué, Eleazar (pt) e Fineias (pt) |
Lingua | Linguas cananeas, Lingua exipcia e Hebreo bíblico |
Enaltecemento | |
| |
Celebración | Mosaic Judaism (en) , cristianismo, Fe Bahá'í, xudaísmo e Islam |
Día de festividade relixiosa | 4 de setembro (Igrexa católica) September 4 (en) (Igrexa ortodoxa) |
Obra | |
Obras destacables
| |
Familia | |
Cónxuxe | Zípora Tharbis |
Fillos | Gérson (personagem bíblico) (pt) () Zípora (pt) Eliezer (pt) () Zípora (pt) |
Pais | Anrão (pt) e Joquebede (pt) |
Irmáns | Aharón e Miriã (pt) |
Cronoloxía | |
visión | |
O Êxodo (pt) | |
Este artigo amosa escritos hebraicos. Sen o soporte axeitado, o texto pode mostrar símbolos sen sentido, coma caixas, marcas e outros. |
Este artigo amosa letras árabes. Sen o soporte axeitado, o texto pode mostrar símbolos sen sentido, coma caixas, marcas e outros. |
O cristianismo herdou esta imaxe de Moisés, a quen venera como redentor e lexislador e, por iso, anticipo de Cristo. En ambas as tradicións, Moisés é o autor do Pentateuco, en hebreo Tora, os cinco primeiros libros da Biblia, que conteñen a Lei, chamada por iso Lei de Moisés. No islam, Moisés é un dos profetas que máis veces (cento trinta e seis) noméase no Corán. Nas devanditas referencias dise que Moisés é o mensaxeiro enviado ao pobo de Israel e o único en escoitar directamente a Deus, polo cal llo chama kalîm Allah. Os relatos do Corán retoman e ás veces reelaboran as narracións sobre Moisés contidas na Biblia e na Hagadá, para remarcar o paralelismo entre Moisés e Mahoma, a quen o primeiro anunciaría. En todas as relixións abrahámicas, Moisés é unha figura central como profeta e lexislador.
O Éxodo constitúe a fonte primaria e a máis antiga sobre Moisés, o libro sacro relata a vida e obra do profeta, así como os seus parentes e legado. O seu nacemento dáse en Exipto, fillo de Amram e de Jocabed, ambos da tribo de Leví. Naquel tempo, o Faraón (descoñécese o nome) para controlar a poboación hebrea, emite que todo fillo home sexa botado ao Nilo, a nai de Moisés votao nunha cesta ao río de onde é recolleito pola filla do Faraón (o midrash a chama Bitia), quen o cría como propio. Na súa mocidade, mata a un exipcio que maltrataba a un hebreo e foxe ao país de Madián no deserto. Alí casa e ten unha revelación divina no Monte Sinaí. [3] Regresa a Exipto por orde divina e xunto ao seu irmán Aharón demandan ao Faraón (descoñécese o nome) a liberdade dos hebreos; ante a negativa do soberano invocan sobre Exipto as dez pragas bíblicas. Por mor delas, os hebreos son liberados e Moisés condúceos cara ao Sinaí. Alí, recibe a Lei, a entrega ao pobo de Israel e organiza as súas institucións e culto. Finalmente, despois de pasar corenta anos no deserto, leva ao pobo ata a Terra Prometida, pero morre no monte Nebo (Transxordania) antes de poder ingresar nela. A Biblia non menciona onde sepultaron a Moisés.
O xudaísmo rabínico considera que a vida de Moisés esténdese desde o ano 1391 a. C. ata o 1271 a. C.,[4][5] mentres que San Xerome sitúao non 1592 a. C.[6] e James Ussher no 1571 a. C.[7]
A partir do século XVII, a atribución do Pentateuco a Moisés foi posta en dúbida, entre outros, por Baruch de Spinoza. No século XVIII, Jean Astruc reforzou esta noción con argumentos de crítica textual; en ambos os casos non se negou a existencia de Moisés. A partir do século XIX tentouse situar a Moisés no Imperio Novo de Exipto, relacionándoo con figuras como Akhenatón ou Ramsés II.
O consenso actual é que se trata dun personaxe lendario, aínda que algún líder tribal tipo Moisés puido existir a finais da Idade de Bronce.[8][9][10][11][12]