Ourol

Ourol é un concello da provincia de Lugo, pertencente á comarca da Mariña Occidental. Segundo o IGE, en 2014 tiña 1.090 habitantes (1.301 no 2006, 1.324 no 2005, 1.365 no 2004, 1.407 no 2003).

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Ourol (homónimos).

Ourol

Localización
43°33′43″N 7°38′31″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	Provincia de Lugo
Capital	Ourol
Poboación
Poboación	980 (2023) (6,81 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade de Concellos da Mariña Luguesa A Mariña Occidental
Superficie	144 km²
Altitude	5 m
Comparte fronteira con	Muras Viveiro O Vicedo Mañón O Valadouro
Organización política
• Alcalde	José Luís Pajón Camba
Eleccións municipais en Ourol
Identificador descritivo
Código postal	27865
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	27038
Páxina web	concellodeourol.es

Xeografía

Casa do concello.

O concello, de 142,1 km², está situado ao norte da provincia de Lugo e abrangue oito parroquias. Limita ao norte cos concellos de Viveiro e do Vicedo, ao sur con Muras, ao leste co Valadouro e ao oeste con Mañón (provincia da Coruña).

A altitude media sobre o mar é de 405 m. Os ríos, que van dar ao mar Cantábrico, van en dirección sur a norte, con profundos vales e escarpadas zonas montañosas entre eles, diminuíndo a altitude media de sur a norte. O pico Veliña (937 m) está no límite cos concellos de Muras e O Valadouro, na fin da Serra do Xistral, que é unha zona especial de conservación (ZEC) da Rede Natura 2000^[1]. O Pico Carballosa (732 m) está no límite das parroquias de Sisto e Ourol co concello de Muras.

A rede fluvial vai dar a dous ríos: o Landro e o Sor. O primeiro, que desemboca na ría de Viveiro, discorre en parte polo municipio e fai de fronteira co concello de Viveiro. Está tamén declarado como ZEC Río Landro.^[2][3] Destaca pola presenza do salmón e polos hábitats de xunqueiras na marisma.^[3] O río Sor configura o límite oeste de Ourol, co concello coruñés de Mañón, e parte do límite sur con Muras. A el van dar dous dos seus afluentes pola esquerda, os ríos Toxoso e San Pantaleón, que atravesan as parroquias de Ambosores e Cabanas. Vai dar á ría do Barqueiro.

O municipio conta con clima oceánico húmido, con suavidade térmica por mor da influencia mariña (11 °C de amplitude, cunha media anual de 14 °C) e con precipitacións durante todo o ano (1400–1500 mm).

Demografía

A poboación do concello tivo unha tendencia regresiva durante os séculos XIX e XX, e continúa a diminuír na actualidade. Na primeira metade do século XX houbo unha forte emigración, mais compensouse cunha poboación de estrutura nova e con altas taxas de natalidade, acusándose máis o descenso nos últimos cincuenta anos.

Censo total 2017	1.016 habitantes
Menores de 15 anos	55 (5.41 %)
Entre 15 e 64 anos	481 (47.34 %)
Maiores de 65 anos	480 (47.24 %)

Evolución da poboación en Ourol

Ano Habitantes 1842 8.742 1857 6.274 1860 6.446 1897 5.779 1900 5.720 1920 5.311 1940 5.522 1960 4.410 1981 2.508 2000 1.620 2011 1.157

Parroquia	1877	1900	1920	1940	1960	1981	2002	2006	2011
Ambosores		273	195	215	182	77	37	21	20
Bravos	1017	881	811	840	659	356	280	239	242
Merille	461	671	658	763	559	383	263	234	194
Miñotos	738	1100	1070	1051	784	485	232	211	180
O Sisto	228	297	269	273	267	104	75	72	51
Ourol	800	862	786	831	719	438	249	232	191
San Pantaleón de Cabanas	1231	661	550	532	412	184	92	79	65
Xerdiz	1276	975	972	1017	828	481	260	228	214
Total	5751	5720	5311	5522	4410	2508	1488	1316	1157

Historia

Placa altimétrica na casa do concello.

En Xestido (Miñotos) atopouse un xacemento do mesolítico de industria microlítica laminar e xeométrica^[4].

Da cultura megalítica consérvanse varias mámoas: na Veiga (Cabanas) hai un túmulo semiesférico duns 12 m de diámetro e 1,3 de altura, cuberto de maleza e con cono de violación. En Penido Vello hai un túmulo duns 16 m de diámetro co dolmen. Na Pena do Toxo hai dúas mámoas, no monte de Cristo dos Callós jai unha necrópole con sete túmulos.

Hai trece petróglifono concello, nos lugares de Chao de Senás e Coto de Xesto (Miñotos).

Da cultura castrexa consérvanse catro castros: o castro de Penagateira (Bravos), castro do Turrillón (Miñotos), outro poboado en Sisto, e o castro de Santa Apolonia en Goio (Xerdiz), circular con socalco e cunha capela do século XVI na parte posterior da mesma.

Da romanización de Galiza atopouse unha ara Lares Viais en Casas Vellas (Miñotos). Estaba nun muro nun camiño real. Foi dedicada por un fillo dun tal Flavus en cumprimento dunha promesa. En Xerdiz atopouse outra ara, dedicada por Seguia, filla de Catulia e esposa de Severino. Consérvase no Museo Provincial de Lugo.

Rúa principal de Ourol.

Durante a maior parte da idade media as terras do actual concello dependeron das ordes relixiosas, pasando na última época e depender dos señores feudais. En 1128 o rei Afonso VII de León dispuxo divisións nas herdades eclesiásticas e civís da diocese de Mondoñedo. En 1392 o cabaleiro Fernán Peres de Andrade o Boo obtivo autorización para edificar tres igrexas nas montañas do Sor.

Trala división territorial de España en 1833 as parroquias pasaron a depender do concello de Viveiro, constituíndose oficialmente o concello de Ourol o 31 de decembro de 1840. En 1854 o concello foi suprimido durante uns meses, sendo restituído por Real Decreto o 25 de agosto dese mesmo ano. Coa revolución de 1868 a Xunta Revolucionaria volveu suprimir o concello, sendo restituído o 24 de novembro dese mesmo ano.

Símbolos

En 2009 o Pleno do Concello aprobou modificar o escudo do concello e crear unha bandeira municipal. O escudo é de sinople, con banda de ouro acompañada dun vichelocrego ou gaimarelo (ariolus ariolus) en cada oco; bordura de prata cargada con oito piñeiros ao natural. Ao timbre, coroa real pechada. A bandeira, en pano verde leva unha banda de amarelo acompañada dun vichelocrego ou gaimarelo (ariolus ariolus) de amarelo e ás de negro en cada oco.

Os vichelocregos simbolizan o topónimo Ourol, derivado do latín aureolus (dourado). A banda recorda o cabaleiro Fernán Peres de Andrade o Boo, que mandou pór o seu escudo na igrexa de San Pantaleón de Cabanas, que mandou construír no século XIV. Os oito piñeiros son polas oito parroquias do municipio e pola riqueza forestal do mesmo, que xunto coa cor sinople do campo, simbolizan o medio ambiente e o seu carácter rural.^[5]

• 
  Escudo de 1840.
• 
  Primeira proposta de escudo.
• 
  Escudo de 1988.
• 
  Escudo na casa do concello.

Lugares de Ourol

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Ourol vexa: Lugares de Ourol.

Parroquias

Galicia | Provincia de Lugo | Parroquias de Ourol
Ambosores (Santa María) | Bravos (Santiago) | Merille (Santa Eulalia) | Miñotos (San Pedro) | Ourol (Santa María) | San Pantaleón de Cabanas (San Pantaleón) | O Sisto (Santa María) | Xerdiz (Santa María)

Notas

1. Consellería de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio, Xunta de Galicia. (eds.). "Serra do Xistral".
2. Consellaría de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio, Xunta de Galicia (eds.). "ZEC ES1120012 Río Landro". Consultado o 24/8/2019.
3. Axencia Ambiental Europea - Unión Europea (eds.). "ES1120012 Río Landro". Arquivado dende o orixinal o 04/12/2020. Consultado o 24/8/2019.
4. López Pombo, L.: Municipio de Ourol. Un recorrido por sus parroquias (en castelán).
5. Ourol. A nosa historia.

Véxase tamén

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Ourol

Ligazóns externas

• Toponimia de Ourol (en galego)

---

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---