Գիտելիքը ուժ է
From Wikipedia, the free encyclopedia
«Scientia potentia est» ասացվածքը կամ դարձվածքը (որի տարբերակներն են «scientia est potentia» և «scientia potestas est») լատինական թևավոր խոսք է, որն ավանդաբար թարգմանվում է «գիտելիքը ուժ է»։ Ի դեպ, լատիներեն «potentia»-ն, ինչպես և անգլերեն «power»-ը, կարող են թարգմանվել որպես «իշխանություն», «հզորություն», այնպես որ բնագրում արտահայտությունն առավել լայն նշանակություն ունի։ Այս արտահայտությունը սովորաբար կապում են Անգլիո թագավորության նշանավոր իմաստասերներից և գիտնականներից մեկի՝ Ֆրենսիս Բեկոնի անվան հետ, թեպետ հենց այդպիսի խմբագրմամբ կամ ձևակերպմամբ այդ արտահայտությունը չի հանդիպում վերջինիս գրչին պատկանող ո՛չ անգլերեն, և ո՛չ էլ լատիներեն աշխատություններում։ Սակայն գրեթե բառացիորեն («ipsa scientia potestas est», «գիտելիքն ինքնըստինքյան ուժ է») այդ արտահայտությունն առկա է Բեկոնի Meditationes Sacrae (1597) երկում։ Իր հանրահայտ բանաձևմամբ «scientia potentia est» դարձվածքը առաջին անգամ հայտնվում է Անգլիո թագավորության մեկ այլ նշանավոր իմաստասեր և գիտնական անձնավորության՝ Թովմաս Հոբսի «Ղևիաթան» երկում (1668 թվականի տարբերակում)։ Հայտնի է, որ Թովմաս Հոբսը երիտասարդ տարիքում եղել է Ֆրենսիս Բեկոնի քարտուղարը։
Նմանատիպ մի դարձվածք՝ «sapientia est potentia» հաճախ թարգմանվում է որպես «իմաստությունն ուժ է»։