Առաջապահ (ռազմարվեստ)
Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ-հոդված / From Wikipedia, the free encyclopedia
Առաջապահ կամ ավանգարդ (ֆր.՝ avant-garde, բառացի՝ avant - առջև, garde - պահազոր)՝ ստորաբաժանում, զորամաս կամ միավորում, որը զորքի կամ նավատորմի ռազմերթի ժամանակ ընթանում է գլխավոր ուժերի առջևից՝ նրանց պահպանելու նպատակով։ Ավանգարդի խնդիրն է կանխել հակառակորդի հանկարծակի հարձակումը գլխավոր ուժերի վրա, նպաստավոր պայմաններ ստեղծել նրանց բացազատման և մարտի մեջ մտնելու համար, ինչպես նաև վերացնել զորքի շարժման ճանապարհին եղած արգելքները[1]։
Երթի և մարտական կազմավորման մեջ նավատորմի առանձին միավորներ չկան, և նավատորմը սովորաբար բաղկացած է լինում նույն տիպի նավերից։ Սովորաբար ընդունված է, որ նավի առջևի մասը (սովորաբար մոտավորապես ⅓ երկարություն) կոչվում է առաջամաս։ Սակայն այն ընդհանրապես չունի առաջապահ ուժ։ Նույնը կ վերաբերում է նաև հետնամասին, որը նավատորմի հետևի մասն է, կամ նավերի ձևավորման հետևի մասը։ Համակարգի միջին մասը կոչվում է կորպուսի գումարտակ կամ կենտրոն[2]։ Ավանգարդի հզորությունն ու կառուցվածքը պետք է համապատասխանեն անձնակազմի թվին, տեղական պայմաններին և նպատակային գործողությունների իրականացմանը։ Ավանգարդը սովորաբար ունենում է անվտանգությունն ապահովող անձնակազմ, հետախուզական ջոկատներ և, իհարկե, նավի անձնակազմ[3]։ Ավանգարդի պետը` նավապետը, կարող է որոշիչ ազդեցություն ունենալ իրադարձությունների ընթացքի վրա։ Նրա նախաձեռնությամբ առաջապահ զորքերը իրար հետ մշտական կապի մեջ են, անհրաժեշտության դեպքում գլխավոր հրամանատարը հաճախ ստիպված է լինում ներգրավվել լրացուցիչ ուժերը։ Հետևաբար, ավանգարդի առաջնորդներ ընտրում են այնպիսի մարդկանց, ովքեր առանձնանում են աչալրջությամբ,զգոնությամբ և սառնասրտությամբ։ Նահանջի դեպքում ավանգարդը դիմում է արիերգարդին (ֆր.՝ arriere-garde - թիկունքային պահազոր, ստորաբաժանում, զորամաս կամ միավորում, որը պահպանում է նահանջող կամ ռազմաճակատից թիկունք ռազմերթ կատարող զորքերին)։