Հյուսիսային Կարոլինա

Հյուսիսային Կարոլինա^[2][3] (անգլերեն՝ North Carolina), նահանգ ԱՄՆ-ի արևելքում, որը համարվում է նաև Հարավ-Ատլանտյան նահանգներից մեկը։ Նահանգի մայրաքաղաքը Ռոլի քաղաքն է։ Բնակչությունը՝ 9,943,964 մարդ (2014 թվականի դրությամբ)^[4]։

Հյուսիսային Կարոլինա անգլ.՝ North Carolina
flag of North Carolina?
Երկիր	ԱՄՆ
Մասն է	Մայրցամաքային նահանգներ, Հյուսիսատլանտյան նահանգներ և The Carolinas?
Հիմն	The Old North State?
Կարգավիճակ	ԱՄՆ-ի նահանգ
Մտնում է	ԱՄՆ
Վարչկենտրոն	Ռոլի
Ամենաբարձր կետ	Միտչել
ԲԾՄ	215 մետր
Օրենսդրական մարմին	North Carolina General Assembly?
Դատական մարմին	North Carolina Supreme Court?
Միության մուտք	նոյեմբերի 21, 1789 (12-րդ)
Պաշտոնական լեզուներ	անգլերեն
Բնակչություն	▲10 439 388 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1] (10 տեղ)
Տարածք	139 390 կմ²  (28 տեղ)
Հիմնադրված է	նոյեմբերի 21, 1789 թ.
Սահմանակցում է	Վիրջինիա, Հարավային Կարոլինա, Ջորջիա և Թենեսի
Ժամային գոտի	EDT? և Ամերիկա/Նյու Յորք
Հապավում	NC և N.C.
Փոխարինեց	Հյուսիսային Կարոլինա
ISO 3166-2 կոդ	US-NC
Հեռախոսային կոդ	252, 336, 704, 828, 910, 919, 980 և 984
Անվանված է	Կարոլինա գավառ
Մականուն	Old North State և Tar Heel State
Միության մուտք	նոյեմբերի 21, 1789 (12-րդ)
nc.gov​(անգլ.)
Հյուսիսային Կարոլինա Վիքիպահեստում

Հյուսիսային Կարոլինա նահանգի պաշտոնական մականունն է «Կուպրագործների նահանգ» (անգլ.՝ Tarheel State)։

Պատմություն

Ի սկզբանե՝ բնակեցված լինելով բազմաթիվ հնդկացիական ցեղերով, այդ թվում նաև չերոկիներով, Հյուսիսային Կարոլինան առաջին ամերիկյան տարածքն էր, որը անգլիացիները փորձել են գաղութացնել։

Հայտնի անգլիացի պալատական, արկածախնդիր և բանաստեղծ Ուոլթեր Ռելին (Ռոլի), ում անունով կոչվել է նահանգի մայրաքաղաքը, ժամանակակից Հյուսիսային Կարոլինայի ափերի մոտ երկու գաղութ էր հիմնել (այն ժամանակ այն համարվում էր Վիրջինիայի մասը) 1580-ական թվականների վերջում, սակայն երկու փորձերն էլ անհաջողությամբ են ավարտվել։ Դրանցից մեկի անհետացումը Ռոանոկ կղզու վրա մինչ այսօր ամերիկյան պատմության ամենամեծ առեղծվածն է մնում։

«Կարոլինա» անվանումը ի հայտ է եկել XVII դարի երկրորդ կեսին Անգլիայի և Շոտլանդիայի թագավոր Կառլոս I-ի (լատին․՝ Carolus) պատվին։ XVII դարի վերջին այդ տարածքում, որն ներառում էր նաև Հարավային Կարոլինան և Թենեսին, հիմնադրվել են մի քանի բնակավայրեր՝ առաջացնելով Կարոլինա նահանգը։ 1712 թվականին Հյուսիսային Կարոլինան սկսեց ղեկավարվել հատուկ փոխնահանգապետի կողմից։ 17 տարի անց այն ստացավ թագավորական գաղութի կարգավիճակ, առաջացել է Հյուսիսային Կարոլինա նահանգը։

Քաղաքացիական պատերազմ

1860 թվականին Հյուսիսային Կարոլինան եղել է ստրկատիրական նահանգ, որտեղ բնակվել է մոտ 1 միլիոն մարդ։ Նահանգի բնակչության 1/3-րդը ստրուկներ էին։ Սակայն կային նաև 30 000 ազատ սևամորթներ, որոնք բնակվում էին նահանգում։ Չիմանալով, թե ում սատարել Քաղաքացիական պատերազմում՝ Հյուսիսին թե Հարավին, Հյուսիսային Կարոլինան վերջին նահանգն էր, որը դուրս է եկել Միությունից 1861 թվականին։

Նահանգապետ Էլլիսը, ով 1861 թվականի քաղաքացիական պատերազմի սկզբին եղել է նահանգապետ, նախագահ Լինքոլնի՝ 75 000 զինվոր տրամադրելու կոչին պատասխանեց. «Դուք չեք կարող ստանալ ոչ մի զորք Հյուսիսային Կարոլինայից»։ Սակայն, նահանգապետ Զեբալոնե Բերդ Վենս Աշվիլի ղեկավարման օրոք, ով ընտրվել էր 1862 թվականին, նահանգը տրամադրել էր 125 000 զինվոր Կոնֆեդերացիայի համար (Հարավային Նահանգներ), ավելին, քան այլ Հարավային նահանգները։

20-րդ դար

20-րդ դարում Հյուսիսային Կարոլինան առաջատարն է դարձել գյուղատնտեսության և արդյունաբերության մեջ։ Նահանգի արդյունաբերության արտադրանքի ծավալը՝ մասնավորապես տեքստիլը, քիմիկատները, էլեկտրական սարքավորումները, թուղթը և թղթից պատրաստված ապրանքները 1990-ական թվականներին ութերորդ տեղն էր գրավում^[5][6]։ Ծխախոտը, որը համարվում է Հյուսիսային Կարոլինայի եկամտի ամենավաղ աղբյուրներից մեկը, մինչ օրս մնում է տեղական տնտեսության կարևոր ոլորտը։

Աշխարհագրություն

Նահանգի տարածքում գտնող Էշ շրջանում սկիզբ է առնում Նյու Ռիվեր գետը, որը համարվում է Հյուսիսային Ամերիկայի հնագույն գետը^[7]։

Հետաքրքիր փաստեր

Հյուսիսային Կարոլինայում արգելվում է բամբակի դաշտը վարելիս փղեր օգտագործել^[8]։

Ծանոթագրություններ

1. 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
2. Атлас мира. Карта «Соединённые Штаты Америки» (масштаб 1:11 400 000). — Роскартография, 2010. — С. 168-169. — ISBN 978-5-85120-295-7
3. Словарь географических названий зарубежных стран / отв. редактор А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М.: Недра, 1986. — С. 326.
4. «Table 1. Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2014» (CSV). U.S. Census Bureau. 2014 թ․ դեկտեմբերի 31. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
5. «The Industrial History of North Carolina: A Research Guide». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
6. «The Growth of Research Triangle Park» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
7. Нью-Ривер Արխիվացված 2014-08-25 Wayback Machine (անգլ.) на сайте dgif.virginia.gov
8. Փարսադանյան, Ալբերտ (2006). Գիտելիքների շտեմարան 3:Գիտե՞ք որ . . . Երևան: ՎՄՎ Պրինտ. էջ 105.

Արտաքին հղումներ

• NC.gov – Պաշտոնական կայք
• US Census Bureau Արխիվացված 2014-01-19 Wayback Machine
• North Carolina Authors and Literature Արխիվացված 2012-07-18 Wayback Machine at Southern Literary Review
• BlueNC Արխիվացված 2015-12-13 Wayback Machine Multi-author blog about progressive politics in North Carolina.
• North Carolina County Maps Full color county maps.
• Old Growth Forest Wilderness Areas in Western North Carolina Արխիվացված 2008-04-30 Wayback Machine
• Old Growth Forest Wilderness Areas in Eastern North Carolina Արխիվացված 2008-04-30 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հյուսիսային Կարոլինա» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 447)։