ორპარტიული სისტემა
From Wikipedia, the free encyclopedia
ორპარტიული სისტემა — პარტიული სისტემა, სადაც ორ მთავარ პოლიტიკურ პარტიას [1] უჭირავს სრული დომინირება. დროის ნებისმიერ მონაკვეთში, ორი პარტიიდან ერთ-ერთი ჩვეულებრივ ფლობს უმრავლესობას საკანონმდებლო ორგანოში და ჩვეულებრივ მოიხსენიება როგორც უმრავლესობა ან მმართველი პარტია, ხოლო მეორე არის უმცირესობა ან ოპოზიციური პარტია. მთელს მსოფლიოში ამ ტერმინს განსხვავებული აღქმები აქვს. მაგალითად, შეერთებულ შტატებში, იამაიკასა და მალტაში, ორპარტიული სისტემა ნიშნავს ისეთ შეთანხმებას, რომლის თანახმად, ყველა ან თითქმის ყველა არჩეული თანამდებობის პირი მიეკუთვნება ერთადერთ პარტიას ორი მთავარი პარტიიდან. ძალიან იშვიათად მესამე დონის პარტიებმა მოიპოვონ ადგილი საკანონმდებლო ორგანოში. ასეთი შედეგები გამოწვეულია, ორპარტიული სისტემის მთავარი წესით: გამარჯვებული პარტია იღებს ყველაფერს.[2][3][4] ასეთ სისტემებში, იმის მიუხედავად, რომ მესამე ძალას პრაქტიკულად არ აქვს გამარჯვების შანსი, მას მაინც შეუძლია სხვადასხვა პარტიებთან გაერთიანებებით გავლენა მოახდინოს ორ მთავარ პარტიაზე.[5][6][7][8][9] ამის საპირისპიროდ, კანადაში, გაერთიანებული სამეფოსა და ავსტრალიაში და სხვა საპარლამენტო სისტემებში, ტერმინი ორპარტიული სისტემა გამოიყენება შეთანხმების მისაღწევად, რომლითაც ორი ძირითადი პარტია დომინირებს არჩევნებზე, მაგრამ ამავდროულად არსებობს სიცოცხლისუნარიანი მესამე მხარე, რომლებიც როგორც წესი იგებენ გარკვეული რაოდენობის მანდატებს საკანონმდებლო ორგანოში.
დებატები იმის შესაებ, რომ პოლიტიკური სისტემები, რომლებიც თავისუფალი არჩევნებით ხასიათდებიან შესაძლოა მომავალში ორპარტიულ სისტემებად გარდაიქმნან დიდი ხნის მანძილზე მიმდინარეობს.