Vjetnam
stat sovran fl-Asja tax-Xlokk / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ir-Repubblika Soċjalista tal-Vjetnam (Vjetnamiż: Việt Nam, [vîət nāːm] Dwar dan is-smigħ tal-ħoss), magħrufa sempliċement bħala Vjetnam, hija pajjiż fl-Asja, bil-belt kapitali tagħha tkun Hanoi, li l-isem uffiċjali tiegħu huwa r-Repubblika Soċjalista tal-Vjetnam (Vjetnamiż: Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam), huwa pajjiż sovran tax-Xlokk tal-Asja, l-aktar parti tal-lvant tal-peniżola Indochinese. B'popolazzjoni stmata ta' 98 miljun, huwa s-16-il pajjiż l-aktar popolat fid-dinja, it-8 fl-Asja, u l-aktar popolat mill-5 pajjiżi li jiffurmaw l-Indokina. L-isem tal-pajjiż jittraduċi bħala "Nofsinhar tal-Vjetnam", sinonimu għall-isem antik tar-Renju ta' Nanyue (Nam Việt) stabbilit fit-3 seklu QK, u li ġiet adottata uffiċjalment għall-ewwel darba fl-1802 mill-Imperatur Gia Long. Fl-1945 l-isem tal-post ġie stabbilit uffiċjalment mill-ġdid bil-fondazzjoni tar-Repubblika Demokratika tal-Vjetnam ippreseduta minn Hồ Chí Minh. Il-pajjiż imiss maċ-Ċina fit-tramuntana, mil-Laos fil-Lbiċ, u mal-Kambodja lejn il-majjistral, filwaqt li lejn il-lvant għandu kosta twila maħsula mill-Baħar taċ-Ċina tan-Nofsinhar. Il-kapitali tagħha kienet Hanoi mir-riunifikazzjoni tal-Vjetnam ta' Fuq u t'Isfel fl-1976.
Dan l-artiklu dwar il-ġeografija huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Repubblika Soċjalista tal-Vjetnam Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Mottu: Độc lập, tự do, hạnh phúc Indipendenza, libertà, hena |
||||||
Innu nazzjonali: Tiến Quân Ca It-truppi javvanzaw |
||||||
Belt kapitali | Hanoi | |||||
[[{{{ħolqa_demografija}}}|L-ikbar belt]] | Ho Chi Minh (belt) | |||||
Lingwi uffiċjali | Vjetnamiż | |||||
Gvern | Stat soċjalist | |||||
- | Segretarju Ġenerali tal-Partit | Nguyễn Phú Trọng | ||||
- | President | Võ Văn Thưởng | ||||
- | Prim Ministru | Prim Ministru | ||||
Formazzjoni | ||||||
- | tmiem ir-renju ta’ Champâ | 1471 | ||||
- | Inżul tal-baħrin Portugiżi, l-ewwel Westerners fil-Vjetnam | 1516 | ||||
- | Dinastija Mac | 1527–1592 | ||||
- | Quang Trung, wieħed mit-Tây Sơn, jipproklama lilu nnifsu imperatur | 1788 | ||||
- | Quang Trung, wieħed mit-Tây Sơn, jipproklama lilu nnifsu imperatur | 1802 | ||||
- | Fondazzjoni tal-kolonja Franċiża tal-Cochinchina | 1865 | ||||
- | Gwerra tal-Indokina | 1946 - 1954 | ||||
- | Gwerra tal-Vjetnam | 1959 - 1975 | ||||
Erja | ||||||
- | Total | 330 967 km2 6.38 mil kwadru |
||||
- | Ilma (%) | 1.3 | ||||
Popolazzjoni | ||||||
- | ċensiment tal-2022 | 103 808 319 | ||||
- | Densità | 314/km2 813.3/mili kwadri |
||||
PGD (PSX) | stima tal-2022 | |||||
- | Total | $ 769.928 biljun (35) | ||||
- | Per capita | $ 8,063 (128) | ||||
PGD (nominali) | stima tal-2019 | |||||
- | Total | $ 260.301 (47) | ||||
- | Per capita | 2,726 (129) | ||||
IŻU (2021) | ▲ 0.703[1] (għoli) | |||||
Valuta | Đồng (VND ) |
|||||
Żona tal-ħin | ICT (UTC+7) | |||||
Kodiċi telefoniku | +84 | |||||
TLD tal-internet | .vn |
Il-Vjetnamiżi kisbu l-indipendenza miċ-Ċina Imperjali fl-939 wara l-Battalja tax-Xmara Bach Dang, li mmarkat it-tmiem ta' 1,100 sena ta' ħakma barranija. Fis-sekli ta 'wara, diversi dinastiċi rjali Vjetnamiżi iffjorixxu hekk kif ir-renju espandiet il-fruntieri ġeografiċi u politiċi tiegħu fix-Xlokk tal-Asja. Fis-seklu 19, il-peniżola Indoċinese ġiet ikkolonizzata mill-Franċiżi. Wara perjodu ta' okkupazzjoni Ġappuniża matul it-Tieni Gwerra Dinjija, il-Vjetnamiżi nedew il-Gwerra tal-Indokina kontra Franza, li spiċċat bit-telfa u t-tkeċċija tat-truppi Franċiżi fl-1954. Madankollu, il-pajjiż kien politikament maqsum f’żewġ stati rivali, it-Tramuntana u n-Nofsinhar, li beda kunflitt ta' intensità dejjem akbar li spiċċat fl-hekk imsejħa Gwerra tal-Vjetnam, li fiha t-Tramuntana u l-gwerrilli komunisti magħrufa bħala l-Viet Cong ffaċċjaw kontra t-truppi tan-Nofsinhar u l-forzi armati tal-Istati Uniti Magħquda. Il-gwerra ntemmet fl-1975 bir-rebħa tat-Tramuntana u s-sena ta' wara l-pajjiż ġie magħqud taħt reġim orjentat lejn is-soċjalisti.
Fl-1986 il-gvern beda t-triq riformista, li poġġa lill-Vjetnam fit-triq tal-integrazzjoni mal-ekonomija globali11 u sas-sena 2000 il-pajjiż diġà kellu relazzjonijiet diplomatiċi mal-biċċa l-kbira tan-nazzjonijiet. Fis-seklu 21, it-tkabbir ekonomiku tal-Vjetnam kien wieħed mill-ogħla fid-dinja, suċċess ekonomiku li rriżulta fid-dħul tal-pajjiż fl-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ fl-2007. Bħalissa, huma jsostnu li naqqsu l-faqar għal 3% tal-popolazzjoni u jiggarantixxu l-kura tas-saħħa lilhom kollha.
Buôn Ma Thuột għandha 420,000 abitant fl-2016 u żdiedet għal 502,170 fl-2018. Il-belt hija l-akbar fir-reġjun Central Highlands tal-Vjetnam u hija famuża bħala l-"kapitali reġjonali tal-kafè". Motto: Potenzjal y Prospetti (Tiềm năng u Triển vọng)
Il-Vjetnam huwa stat soċjalista b'partit-singolari; Żona: 331,210 km2 Limiti: Hija tillimita lejn it-tramuntana maċ-Ċina u lejn il-punent mal-Laos u l-Kambodja. Lejn il-lvant u n-nofsinhar, mal-Baħar tal-Lvant jew il-Baħar taċ-Ċina tan-Nofsinhar.
Fruntieri totali tal-Vjetnam: 4,616 km, pajjiżi tal-fruntiera (3): Kambodja 1,158 km; Iċ-Ċina 1,297 km; Laos 2,161 km.