آنگولا
From Wikipedia, the free encyclopedia
آنگولا اتا کشور هسته که آفریقای ِجنوب غربی وَر دَره. آنگولا نیشتنگا نوم لوآندا هسته و این کشور ِپول ِیکا کوانزا هسته.
República de Angola آنگولا |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
ملی شعار: متحد ِنیرو قویته هسته. | ||||||
ملی سرود: آنگولا پیش دَکِف! |
||||||
نیشتنگا (و گتترین شهر) | لوآندا [http://toolserver.org/~geohack/geohack.php?pagename=%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%84%D8%A7&language=fa¶ms=8_50_S_13_10_E_type:country شرقی ′۱۰°۱۳ جنوبی ′۵۰°۸] | |||||
رسمی زوون | پرتغالی | |||||
حکومت ِنوع | جمهوری | |||||
حاکمون نوع • رئیس جمهور • نخستوزیر |
ژوزه ادوآردو دوس سانتوس پائولو کاسوما |
|||||
موارد منجر به تشکیل پرتغال جه |
۱۱ نوامبر ۱۹۷۵ | |||||
گتی | ||||||
- | گتی | ۱,۲۴۶,۷۰۰کیلومتر مربع (۲۳ام) | ||||
- | ئو (٪) | جزئی | ||||
جمعیت | ||||||
- | سرشماری | ۱۶,۹۴۱,۰۰۰ (۵۹ام) |
||||
- | جمعیت انبسی | ۱۳/km۲ (۱۹۹ام) | ||||
اچدیآی (۲۰۰۷) | ۰.۴۴۶ (۱۶۲) | |||||
پول یکا | کوانزا (AOA ) |
|||||
زمونی منطقه | WAT (جهونی ساعت+1) | |||||
- | تابستونی (DST) | DST (جهونی ساعت) | ||||
اینترنتی دامنه | .ao | |||||
تلفن پیششماره | +۲۴۴ |
آنگولای ِمردِم مسیحیت پهروونه و ویشته رومی کاتولیک په دَرنه ولی پروتستان هم شه طرفدارون ره دانّه. وشون ِرسمی زوون پرتغالیه و ۱۸ و نیم میلیون نفر جمعیت دارنه. اکثریت سیوپوست هَستنه و وشون تِبار بانتو جه هسته که ۳۶ درصدشون اوویمبوندو ِقوم جه، ۲۵ درصد آمبوندو قوم جه و بقیه دیگه اقوام جه رَسِنه. آنگولای ِمردمون ِنژاد اسا اتی اروپاییون و بومیون ِترکیب جه هَسته
اواخر قرن پونزهم جه آنگولا پرتغال مستعمره بییه. قرن بیستم دله، بیگاری بکشیین، سنگین مالیات و تبعیض باعث بیّه آنگولاییون ِناسیونالیستی احساسات بوجود بِئِن. پرتغال هر شورشی که پیش اِمو ره سرکوب کارده و این باعث بیّه اتا چریکی جنگ سال ۱۹۶۱ بوجود بِئِه. وقتی آنگولا سال ۱۹۷۵ شه استقلال ره بَییته، سهتا چریکی جنبش رقیب بَیینه تا حکومِت ره شه میس دله بَییرِن و اتا دلهیی جنگ اینتی شکل بَییته. خلق ِجبهه که شوروی و کوبا ونه پِشتی ره کاردنه، آگوستینو نتو ِرهبری جه، پیروز بیّه و بتونِسته جنوبی افریقا دیمبهدیم هم هِرِسته. دهه ۱۹۸۰ دله، کوبای ِسربازون خلق ِجبهه ره کومِک هاکِردنه تا یونیتای ِجنبش جه جنگ هاکنه. یونیتای ِرهبری ره جواناس ساویمبی داشته و جنوبی آفریقا این گروه ِپشتی ره کارده. ۱۹۹۰ خارجیون ِمداخله تموم بیّه و سال ۱۹۹۱ آتشبس اعلان بیّه. سال ۱۹۹۲ اتا انتخابات دله یونیتا ادعا هاکِرده که رقیبون تقلب هاکِردنه و اینتی جنگ دِباره از سر شروع بیّه تا بهار ۲۰۰۲ که این جنگ دِباره تموم بیّه.
آنگولا نفت ِتولیدکَرون جه هَسته و بیش از ۶۰ درصد شه دِلهیی ِناخالص ِتولید ره نفت بَروتِن جه تأمین کانده. آنگولا بهار ۲۰۰۲ اتا دلهیی جنگ (= جنگ داخلی) ره ۱۵ سال په تموم هاکِرده و اسا آفریقا دله نفت ِدومین تولیدکَر (نیجر په) هسته[1] آنگولای ِاقتصاد آفریقای ِصحرای ِجنوب دله جنوبی آفریقا و نیجریه په سومین اقتصاده و همینسه ونه آینده ره خجیر دونّه. آنگولا قدیم پرتغال ِمستعمره بییه و اسا که پرتغال ِاقتصاد ضعیف بیّه، خله کارشناسون ره اون کشور جه یانّه. [2] آنگولا اسا آفریقا اتحادیه، متحد ملل سازمان و آفریقای ِتوسعهی ِهماهنگی ِکمیته و پرتغالیزوون کشورون کمیته دله عضو هَسته.