Eendracht maakt macht
Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Zie Eendracht Maakt Macht (Meterik) voor de gelijknamige korenmolen in Limburg (Nederland).
Eendracht maakt macht is de nationale wapenspreuk van België (Frans : L'Union fait la force, Duits: Einigkeit macht stark, Latijn: Concordia res parvae crescunt), evenals van de Zuid-Afrikaansche Republiek, Bulgarije en de Republiek Haïti. Het was de zinspreuk van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en van de Duitse stad Emden. Ook Brooklyn (New York) is geassocieerd met deze spreuk.
De spreuk is ontleend aan de Romeinse geschiedschrijver Gaius Sallustius Crispus (86 v.Chr - ong. 35 v.Chr) in zijn werk Bellum Iugurthinum over de oorlog van de Romeinen tegen de Numidische koning Jugurtha.
De spreuk werd het eerst gehoord tijdens de Spaanse tijd, onder keizer Karel V. Zo werd ze opgetekend in 1550 in de Gemeene Duytsche Spreekwoorden.
De Republiek der Verenigde Provinciën nam de spreuk over als wapenspreuk. Deze is te zien op verschillende Nederlandse munten en wapenschilden, meestal in de Latijnse versie: Concordia res parvae crescunt (letterlijk: "Door eendracht groeien kleine dingen", verwijzend naar de geringe omvang van de Nederlandse gewesten op zich). Vanaf het eind van de 16e eeuw wordt het begin van de zinspreuk regelmatig aangetroffen op Nederlandse munten, bijvoorbeeld op de Leicester-rijksdaalder uit 1586.[1]
In het begin van de Franse tijd in Nederland (1795-1813) wordt de wapenspreuk Gelykheid, Vryheid, Broederschap gebruikt. Vanaf 1802 tot 1810 wordt de oude spreuk weer in het gebruik hersteld.
De Republikeinse spreuk wordt in het nieuwe Verenigd Koninkrijk der Nederlanden nog tot in 1815 gebruikt en daarna vervangen door de spreuk van de Oranjes: Je maintiendrai.
Na de Belgische Revolutie in 1830 wordt de wapenspreuk opgenomen, oorspronkelijk enkel in het Frans: L'Union fait la force.[2] Pas toen het Nederlands gelijkgesteld werd met het Frans, nam de Belgische staat de spreuk Eendracht maakt macht aan. Soms vindt men de variant "Eenheid baart macht". Deze eendracht sloeg in 1830 op de vereniging van de negen provinciën. Deze negen provinciewapens zijn dan ook vertegenwoordigd in het wapenschild van het land. Daarnaast (en in oorsprong) verwees de spreuk naar de eenheid tussen liberale progressieven en katholieke conservatieven.
Ze was in 1827 gelanceerd door de jonge jurist Paul Devaux in het Luikse oppositiedagblad Mathieu Laensbergh in het artikel De la réserve qu'on nous reproche en matière religieuse.[3] Hierin pogen de Luikse krantenuitgevers de liberalen en katholieken tot samenwerking te brengen in een unionistisch verbond dat uiteindelijk tot de Belgische Revolutie zou leiden en dat tot 1846 (het jaar van de stichting van de Liberale Partij) de Belgische politiek zou overheersen.
Tegenwoordig wordt de spreuk ook vaak gebruikt in belgicistische of unitaristische kringen, als een oproep aan Vlamingen en Walen, Brusselaars en Duitstaligen om de Belgische eenheid te bewaren. De Duitse versie van de Belgische wapenspreuk luidt Einigkeit macht stark.
Koning Filip haalde de wapenspreuk aan tijdens zijn 21-julitoespraak van 2018.[4]
Het motto van Brooklyn, een door Nederlanders gesticht stadsdeel van New York, is nog altijd "Eendraght Maeckt Maght".
Zie Wapen van Bulgarije voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Toen Bulgarije een autonoom prinsdom werd in 1887 met een Saksen-Coburger op de troon, nam het land de wapenspreuk L'union fait la force over van België (in het Bulgaars: Съединението прави силата). Nadat de koning werd afgezet in 1946 bleef het de wapenspreuk tot 1948. Na het eindigen van de communistische heerschappij begin jaren negentig bogen de Bulgaarse politieke partijen zich halverwege de jaren negentig over de vraag welk wapen gebruikt moest gaan worden. In 1997 werd besloten dat het oude wapen van het voormalige koninkrijk in gewijzigde vorm gebruikt moest worden.
De spreuk Eendragt maakt magt is te vinden op het logo van het politiekorps in de Amerikaanse plaats Holland (Michigan), in combinatie met God zij met ons. De wapenspreuk van Zuid-Holland, overgenomen van het graafschap Holland, luidt overigens Vigilate Deo Confidentes (Waakzaam Op God Vertrouwend).
Op 17 januari 1852 erkende het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland, dat de Kaapkolonie in bezit had, de onafhankelijkheid van de Zuid-Afrikaansche Republiek in het Zandriviertractaat. Eendragt maakt magt werd het motto op het wapen van deze republiek die in 1888 het Nederlands als enige ambtelijke taal instelde.
Ten slotte werd de Zuid-Afrikaansche Republiek gedwongen het Verdrag van Vereeniging (1902) te tekenen waarmee de republiek onder Brits bestuur kwam. In 1910 werd de republiek onder de naam Transvaal een van de vier provincies van de Unie van Zuid-Afrika.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
