Zeilen op de Olympische Zomerspelen

Zeilen is een van de sporten die op de Olympische Zomerspelen worden beoefend.

Met uitzondering in 1904 is deze sport altijd op het programma van de Olympische Spelen opgenomen geweest. Op de eerste editie in 1896 kon er door de weersomstandigheden niet gevaren worden. In 1904 maakte het zeilen bij gebrek aan goed bezeilbaar water in de omgeving van St. Louis en de logistieke problemen geen deel uit van het olympisch programma.

Er werd bij de diverse Spelen in diverse klassen gezeild met een telkens wisselende typen van boten. Aanvankelijk drukte men de klassen uit in tonnen, later in meters of voet en nog later werden ze aangeduid met een verscheidenheid aan namen. Voor de klassen die in de loop van de jaren stopgezet werden bestaan sinds 2008 de Vintage Yachting Games.

Tot 1984 werd het zeilen in open klassen gezeild. Al in 1900 zeilden vrouwen, zij het in geringe mate, als bemanningslid mee. In 1924 verscheen de eerste, en ook voor lange tijd de enige, vrouwelijke stuurman aan de start. In 1984 werd de windglider (plankzeilen) voor mannen toegevoegd In 1988 werd voor het eerst een specifieke klasse voor vrouwen toegevoegd; de 470-klasse. In 1992 volgden de europe-klasse en het plankzeilen. In 2004 volgde de yngling-klasse als vierde.

Het merendeel van de evenementen wordt in de vorm van "fleetracing" gezeild. De spelen van 1992, 1996 en 2000 kenden ook een gecombineerde "fleet/matchrace"-evenement. In 2012 was er een specifiek "matchrace"-evenement voor vrouwen in de Elliott 6m.

Zeilklassen

Het olympische zeilprogramma heeft door de jaren heen vele wijzigingen ondergaan.

Boottype[a]		96[b]	00[c]	04[d]	08	12	16[e]	20	24	28	32	36	40[f]	44[g]	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24	Med.
Open zeilklasse	o	•																																	0
0,5 ton	o		•																																1
0,5-1 ton	o		•																																1
1-2 ton	o		•																																1
2-3 ton	o		•																																1
3-10 ton	o		•																																1
10-20 ton	o		•																																1
Open klasse	o		•																																1
6 Metre klasse	1907				•	•		•																											11
	1919							•	•	•	•
	1933											•	•		•	•
7 Metre klasse	1907				•			•																											2
8 Metre klasse	1907				•	•		•																											8
	1919							•	•	•	•
	1933											•
12 Metre klasse	1907				•	•		•																											4
	1919							•
15 Metre klasse	1907				•																														0
10 Metre klasse	1907					•		•																											3
	1919							•
9 Metre klasse	1907							•																											0
12 voets jol	o							•		•																									2
18 voets jol	o							•																											1
6,5 Metre klasse	o							•																											1
8.5 Metre klasse	o							•																											0
30m2 klasse	o							•																											1
40m2 klasse	o							•																											1
Nationale Franse eenheidsklasse (Scheldejol)	o								•																										1
Snowbird	o										•																								1
Star	o										•	•	•		•	•	•	•	•	•	•		•	•	•	•	•	•							19
	m																												•	•	•
Olympiajol	o											•																							1
Japanse eenmansboot	o												•																						0
Draak	o														•	•	•	•	•	•	•														7
Swallow	o														•																				1
Firefly	o														•																				1
Finn	o															•	•	•	•	•	•	•	•	•						•					18
	m																								•	•	•	•	•		•	•	•
5,5m klasse	o															•	•	•	•	•															5
Sharpie 12m2	o																•																		1
Flying Dutchman	o																	•	•	•	•	•	•	•	•	•									9
Soling	o																				•	•	•	•	•										8
	oc																									•	•	•
Tempest	o																				•	•													2
Tornado	o																					•	•	•		•	•	•	•	•	•				9
470	o																					•	•	•										•	22
	m																								•	•	•	•	•	•	•	•	•
	v																								•	•	•	•	•	•	•	•	•
	vm
Windglider	m																							•											1
Division II	m																								•										1
Lechner	m																									•									2
	v																									•
Europe	v																									•	•	•	•						4
Mistral	m																										•	•	•						6
	v																										•	•	•
Laser	o																										•	•	•						8
	m																													•	•	•	•	•
49er	o																											•	•						7
	m																													•	•	•	•	•
Yngling	v																												•	•					2
RS:X	m																													•	•	•	•		8
	v																													•	•	•	•
Laser Radiaal	v																													•	•	•	•	•	5
Elliott 6m	v																														•				1
49er FX	v																															•	•	•	3
Nacra 17	vm																															•	•	•	3
IQFoil	m																																	•	2
	v																																	•
Formula Kite	m																																	•	2
	v																																	•
Totaal: 50		1	10	0	5	4	0[e]	16	3	3	4	4	3	0	5	5	5	5	5	5	6	6	6	7	8	10	10	11	11	11	10	10	10	10	201

Voetnoten

1. Boottype: o = open klasse, m = mannen, v = vrouwen, oc = open klasse fleet/matchrace, vm = vrouwen matchrace, 1907 = open 1907 regel, 1919 = open 1919 regel, 1933 = open 1933 regel.
2. 1896: Nog onduidelijk in wat voor jachten er gevaren werd.
3. In 1900 werden er in de ½ Ton, 1–2 Ton en 2–3 Ton klasse twee races gehouden waarbij na elke race medailles werden uitgedeeld. Deze extra drie medailles zijn echter niet door het IOC erkend.
4. 1904: Zeilen is wel een Olympische Sport maar staat hier niet op het Olympisch Programma.
5. 1916: Geen klassen bekend.
6. 1940: Programma Tokio opgesteld.
7. 1944: geen programma opgesteld.

Medailles

Zie Lijst van olympische medaillewinnaars zeilen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Individuele winnaars

De Brit Ben Ainslie volgde in 2012 de Deen Paul Bert Elvström op als de 'succesvolste medaillewinnaar' in het zeilen, hij won vier gouden en een zilveren medaille. Samen met de Braziliaan Robert Scheidt nestelde Ainslie zich in 2012 ook naast de eveneens Braziliaan Torben Grael als de enige olympiërs bij het zeilen die vijf medailles wonnen.

	Olympiër	Jaren	1	2	3	Totaal	Bootype
ten minste 2 gouden medailles en één bronzen medaille
01	Ben Ainslie	1996-2012	4	1	0	05	laser / finn
02	Paul Bert Elvström	1948-1960	4	0	0	04	firefly / finn
03	Valentin Mankin	1968-1980	3	1	0	04	finn / tempest / star
	Jochen Schümann	1976-2000	3	1	0	04	finn / soling
05	Robert Scheidt	1996-2012	2	2	1	05	laser / star
06	Torben Grael	1984-2004	2	1	2	05	soling / star
07	Marit Bouwmeester	2012-2024	2	1	1	04	laser
08	Magnus Konow	1912-1936	2	1	0	03	12m / 8m (1919) / 6m
	Rodney Pattisson	1968-1976	2	1	0	03	flying dutchman
	Mark Reynolds	1988-2000	2	1	0	03	star
	Iain Percy	2000-2012	2	1	0	03	finn / star
	Mathew Belcher	2012-2020	2	1	0	03	470
	Hannah Mills	2012-2020	2	1	0	03	470
14	Tore Holm	1920-1948	2	0	2	04	40 m2 / 8m / 6m
15	Jesper Bank	1988-2000	2	0	1	03	soling
	Marcelo Ferreira	1996-2004	2	0	1	03	star
ten minste vier medailles
	Alessandra Sensini	1996-2008	1	1	2	04	plankzeilen
	Carlos Espínola	1996-2008	0	2	2	04	laser / finn

Medaillespiegel

N.B. Medaillespiegel is bijgewerkt tot en met de Olympische Spelen van 2024.

Plaats	Land	NOC	1 Goud	2 Zilver	3 Brons	Totaal
1	Groot-Brittannië	GBR	32	21	13	66
2	Verenigde Staten	USA	19	23	20	62
3	Noorwegen	NOR	17	11	5	33
4	Frankrijk	FRA	15	15	21	51
5	Australië	AUS	14	9	8	31
6	Spanje	ESP	14	5	3	22
7	Denemarken	DEN	13	10	9	32
8	Zweden	SWE	10	15	14	39
9	Nederland	NED	10	9	11	30
10	Nieuw-Zeeland	NZL	9	10	8	27
11	Brazilië	BRA	8	3	8	19
12	Italië	ITA	6	3	8	17
13	Oostenrijk	AUT	5	4	1	20
14	Sovjet-Unie	URS	4	5	3	12
15	Duitsland	GER	3	5	7	15
16	China	CHN	3	3	2	8
17	Griekenland	GRE	3	2	3	8
18	België	BEL	2	4	3	9
19	Finland	FIN	2	2	7	11
20	Bondsrepubliek Duitsland	FRG	2	2	3	7
21	DDR	GDR	2	2	2	6
22	Israël	ISR	2	1	2	5
23	Gemengd team	ZZX	2	0	0	2
24	Argentinië	ARG	1	5	5	11
25	Oekraïne	UKR	1	2	2	5
26	Zwitserland	SUI	1	2	1	4
27	Kroatië	CRO	1	2	0	3
28	Polen	POL	1	1	3	5
29	Duits eenheidsteam	EUA	1	1	1	3
30	Bahama's	BAH	1	0	1	2
31	Hongkong	HKG	1	0	0	1
32	Canada	CAN	0	3	6	9
33	Slovenië	SLO	0	3	1	4
34	Japan	JPN	0	2	1	3
35	Portugal	POR	0	2	2	4
36	Ierland	IRL	0	2	0	2
	Cyprus	CYP	0	2	0	2
38	Rusland	RUS	0	1	2	3
39	Hongarije	HUN	0	1	1	2
40	Cuba	CUB	0	1	0	1
	Tsjechië	CZE	0	1	0	1
	Litouwen	LTU	0	1	0	1
	Nederlandse Antillen	AHO	0	1	0	1
	Amerikaanse Maagdeneilanden	ISV	0	1	0	1
45	Estland	EST	0	0	2	2
Totaal			225	217	210	652