Iprez
pierwszy wiek eocenu / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Iprez (ang. Ypresian)
- w sensie geochronologicznym – najstarszy wiek eocenu (era kenozoiczna), trwający około 7 milionów lat (od 55,8 ± 0,2 do 48,6 ± 0,2 mln lat temu). Iprez jest młodszy od tanetu (paleocen) a starszy od lutetu. Zakończenie tego wieku łączone jest z tzw. epizodem Azolla[1].
- w sensie chronostratygraficznym – najniższe piętro eocenu, wyższe od tanetu a niższe od lutetu. Stratotyp dolnej granicy iprezu znajduje się w pobliżu miejscowości Dababiya koło Luksoru (Egipt). Dolna granica iprezu oparta jest o wyraźną anomalię zawartości izotopu węgla 13C związana z epizodem Azolla[2].
System | Oddział | Piętro | Wiek (mln lat) | |
---|---|---|---|---|
Neogen | Miocen | Akwitan | młodsze | |
Paleogen | Oligocen | Szat | 23,03–27,82 | |
Rupel | 27,82–33,9 | |||
Eocen | Priabon | 33,9–37,71 | ||
Barton | 37,71–41,2 | |||
Lutet | 41,2–47,8 | |||
Iprez | 47,8–56,0 | |||
Paleocen | Tanet | 56,0–59,2 | ||
Zeland | 59,2–61,6 | |||
Dan | 61,6–66,0 | |||
Kreda | Górna | Mastrycht | starsze | |
Podział według IUGS, luty 2022 |
Nazwa piętra (wieku) pochodzi od miasta Ypres w Belgii.
Przez okres ten panował na Ziemi stabilny klimat ze średnią temperaturą 25 °C i z niewielkim zróżnicowaniem stref klimatycznych. Formacje odpowiadające współczesnym lasom równikowym występowały do 45°N (współcześnie na tej szerokości znajdują się Francja, Chorwacja i Krym). Palmy rosły na Alasce, Grenlandii i w północnej Europie. W strefie okołobiegunowej panowały lasy klimatu umiarkowanie ciepłego z cypryśnikiem i sekwoją[2]. Około 49 milionów lat temu zamknęła się cieśnina Turgajska łącząca Ocean Arktyczny z Oceanem Tetydy w miejscu współczesnej zachodniej Syberii[1]. Spowodowało to zmiany w akwenie umożliwiające rozwój paproci azolla (tzw. epizod Azolla), których masowy rozwój przez kilkaset tysięcy lat i sukcesywne opadanie na dno, związało ogromne ilości węgla z atmosfery obniżając stężenie dwutlenku węgla[1] i spowodowało przełączenie klimatu Ziemi z „cieplarnianego” na „zamrażarkowy”[3].