Josip Broz Tito
jugosłowiański przywódca komunistyczny, wojskowy / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Josip Broz Tito?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Josip Broz Tito, właśc. Josip Broz, ps. „Tito”, cyr. Јосип Броз Тито (ur. 7 maja 1892 w Kumrovcu (25 maja według oficjalnego aktu urodzenia), zm. 4 maja 1980 w Lublanie) – chorwacki[1] przywódca Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii od 1945 aż do swojej śmierci.
Josip Broz Tito (1954) | |||
Data i miejsce urodzenia |
7 maja 1892 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 maja 1980 | ||
Prezydent Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii | |||
Okres |
od 14 stycznia 1953 | ||
Przynależność polityczna | |||
Pierwsza dama |
Jovanka Broz | ||
Poprzednik | |||
Następca | |||
Premier Jugosławii | |||
Okres |
od 2 listopada 1945 | ||
Przynależność polityczna | |||
Poprzednik | |||
Następca | |||
Przewodniczący Związku Komunistów Jugosławii | |||
Okres |
od 23 października 1937 | ||
Poprzednik | |||
Następca |
Branko Mikulić (p.o.) | ||
Przewodniczący Prezydium Jugosławii | |||
Okres |
od 16 maja 1974 | ||
Przynależność polityczna | |||
Następca | |||
Minister obrony Jugosławii | |||
Okres |
od 7 marca 1945 | ||
Przynależność polityczna | |||
Poprzednik | |||
Następca | |||
Przewodniczący Ruchu Państw Niezaangażowanych | |||
Okres |
od 1 września 1961 | ||
Następca | |||
Odznaczenia | |||
| |||
| |||
|
Marszałek Jugosławii | |||
Data i miejsce urodzenia | |||
---|---|---|---|
Data śmierci | |||
Przebieg służby | |||
Lata służby |
1912–1980 | ||
Siły zbrojne |
Armia Austro-Węgier | ||
Główne wojny i bitwy | |||
|
Był najmłodszym sierżantem armii austro-węgierskiej[2]. Poważnie ranny i pojmany przez wojska Imperium Rosyjskiego w czasie I wojny światowej, został zesłany do obozu pracy na Uralu. Brał udział w rewolucji październikowej, dołączył do jednostki Czerwonej Gwardii w Omsku. Następnie powrócił do Jugosławii, gdzie został członkiem Komunistycznej Partii Jugosławii. Od 1937 do 1980 sekretarz generalny, a następnie przewodniczący Komunistycznej Partii Jugosławii (Związku Komunistów Jugosławii)[3].
Podczas II wojny światowej współorganizował na obszarze Jugosławii antyfaszystowski ruch oporu, tworząc Narodową Armię Wyzwolenia Jugosławii. Od 1941 do 1945 roku był przywódcą partyzantki jugosłowiańskiej[4]. Od 1943 roku był Marszałkiem Jugosławii i naczelnym dowódcą armii jugosłowiańskiej.
Po wojnie był założycielskim członkiem Kominformu, ale opierając się radzieckim wpływom, stał się jednym z założycieli i promotorów Ruchu Państw Niezaangażowanych. Był zwolennikiem tzw. "niezależnej drogi do socjalizmu", określanej jako titoizm. Dzięki bardzo korzystnej reputacji za granicą – zarówno w krajach bloku zachodniego, jak i wschodniego, otrzymał aż 98 zagranicznych orderów, w tym Legię Honorową i Order Łaźni. Obok Jawaharlara Nehru, Gamala Abdel Nasera i Sukarno jeden z przywódców Ruchu Państw Niezaangażowanych[5]. Racjonalna polityka niezaangażowania i współpracy z obydwoma blokami okresu zimnej wojny zaowocowała boomem gospodarczym lat 60. i 70.[6]
Zmarł 4 maja 1980 roku w Lublanie, pochowany został w Belgradzie. Jego śmierć doprowadziła do wzrostu napięć między republikami Jugosławii, co ostatecznie doprowadziło do rozpadu kraju w 1991 roku.