Krotoszyn
miasto w województwie wielkopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
miasto w województwie wielkopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krotoszyn (niem. Krotoschin) – miasto w województwie wielkopolskim, na Wysoczyźnie Kaliskiej, siedziba powiatu krotoszyńskiego i gminy Krotoszyn. W XV wieku Krotoszyn należał do rodu Krotowskich.
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
Ratusz w Krotoszynie | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Gmina | |||||
Prawa miejskie |
1415 | ||||
Burmistrz |
Natalia Robakowska | ||||
Powierzchnia |
22,5 km² | ||||
Wysokość |
130-140 m n.p.m. | ||||
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna |
62 | ||||
Kod pocztowy |
63-700 | ||||
Tablice rejestracyjne |
PKR | ||||
Położenie na mapie gminy Krotoszyn | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |||||
Położenie na mapie powiatu krotoszyńskiego | |||||
51°41′44″N 17°26′13″E | |||||
TERC (TERYT) |
3012044 | ||||
SIMC |
0936931 | ||||
Urząd miejski ul. Kołłątaja 763-700 Krotoszyn | |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Według danych z 31 grudnia 2019 miasto liczyło 28 804 mieszkańców[1].
Krotoszyn położony w południowej Wielkopolsce, około 108 km na południe od Poznania i około 26 km na zachód od Ostrowa Wielkopolskiego.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa kaliskiego.
Według podziału regionalnego Polski J. Kondrackiego i J. Ostrowskiego Krotoszyn leży w prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, prowincji Nizin Środkowopolskich w makroregionie Niziny Południowowielkopolskiej i mezoregionie Wysoczyzny Kaliskiej. Według szczegółowego podziału geomorfologicznego Bogumiła Krygowskiego Krotoszyn leży w regionie Wysoczyzny Kaliskiej w subregionie Wału Krotoszyńskiego. Przeważającą formą na terenie miasta i gminy jest wysoczyzna morenowa płaska, która zajmuje około 75% powierzchni gminy. Jest to w zasadzie morena denna, powstała podczas stadiału Warty, zlodowacenia Odry (środkowopolskiego). Dlatego też większą część tego obszaru zajmują osady akumulacji lodowcowej, reprezentowane głównie przez gliny zwałowe.
Znany od 1405 roku (pierwsza udokumentowana wzmianka o wsi Crothoszino). W 1414 roku niedaleko wsi Krotoszyn założył miasto uczestnik bitwy pod Grunwaldem, Wierzbięta Krotoski. Od tego czasu wieś zaczęto określać jako Stary Krotoszyn. W 1415 gród został lokowany na prawie magdeburskim i był odtąd w dokumentach nazywany Nowym Krotoszynem lub po prostu Krotoszynem. Prawa miejskie zostały nadane przywilejem Władysława Jagiełły. W czasie wojny trzynastoletniej Krotoszyn wystawił w 1458 roku 2 pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku[2]. Miasto było niszczone kilkakrotnie podczas pożarów (1453, 1638, 1774) i wojen (potop szwedzki, wojna północna), mimo tego za każdym razem było odbudowywane i rozwijało się pomyślnie. W 1628 roku osiedlili się tu protestanci uciekający z Niemiec. W XVII wieku miasto otoczono fosą i wałem obronnym z trzema bramami. W XVIII wieku Krotoszyn liczył już około 4 tysięcy mieszkańców. W tym też wieku miasto zasłynęło z wielkich jarmarków krotoszyńskich, na których sprzedawano za każdym razem około 1000 wołów.
Zobacz też: Krotoscy herbu Leszczyc
W 1793 roku Krotoszyn znalazł się w zaborze pruskim. W pruskim podziale administracyjnym Krotoszyn był miastem powiatowym (1793-1919). Swoją siedzibę miał tu landrat powiatu Krotoszyn[3]. W 1819 roku miasto nabył książę bawarski Karol Aleksander von Thurn und Taxis. Książęta tego rodu utworzyli na okolicznych terenach latyfundium nazywane księstwem krotoszyńskim (1819-1927).
Wiek XIX i początek wieku XX, to okres uprzemysłowienia Krotoszyna, ale także przyspieszonego rozwoju rzemiosła (kuśnierstwo, garbarstwo, szewstwo), szkolnictwa (gimnazjum, seminarium nauczycielskie), spółdzielczości (polska kasa pożyczkowa, Bank Ludowy, Towarzystwo Rolnicze, Towarzystwo Pszczelarzy) i rolnictwa (XIX wiek, cykoria). Według spisu urzędowego z 1837 roku miasto liczyło 6266 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 653 dymy (domostwa)[3]. W 1910 roku Krotoszyn zamieszkiwało 13 tysięcy osób.
Mieszkańcy Krotoszyna brali czynny udział w powstaniu wielkopolskim. Miasto zostało zdobyte przez Polaków 1 stycznia 1919 roku, między innymi dzięki interwencji pociągu pancernego Poznańczyk. W latach międzywojennych nastąpiło zahamowanie rozwoju miasta.
2 września 1939 roku na dworcu kolejowym w Kole doszło do nalotu na pociąg ewakuacyjny z Krotoszyna, w wyniku którego zginęło od 100 do 300 osób.
Okupacja hitlerowska trwała w mieście od 3 września 1939 do 23 stycznia 1945. Krotoszyński 56 Pułk Piechoty Wielkopolskiej wsławił się w 1939 roku obroną położonego blisko granicy Krotoszyna oraz obroną Warszawy, o czym wspomniał w pożegnalnym rozkazie generał Juliusz Rómmel.
Od września do końca roku w mieście działała niemiecka grupa operacyjna Einsatzgruppe VI prowadząca czystki etniczne w ramach akcji T4, Intelligenzaktion oraz operacji Tannenberg[4].
W czasie II wojny światowej w latach 1939–1941 z miasta wysiedlono większość Polaków do Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian sprowadzono Niemców w ramach akcji Heim ins Reich. Niemcy zniszczyli także pomnik Józefa Piłsudskiego odsłonięty w Krotoszynie w czerwcu 1932 roku[5].
W okresie powojennym uprzemysłowienie miasta i rozwój, wzrost liczby mieszkańców z 22 tysięcy w roku 1973 do 27 tysięcy w roku 1985, elektryfikacja linii kolejowych Krotoszyn – Jarocin, Krotoszyn – Grabowno Wielkie, Krotoszyn – Ostrów Wielkopolski.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. kaliskiego. Po likwidacji powiatu nastąpiły ograniczenie samorządności i zmniejszenie nakładów. Po roku 1989 dalszy rozwój, nowe inwestycje, renowacje niektórych obiektów, ale także likwidacja kolei wąskotorowej Krotoszyn – Rozdrażew – Dobrzyca – Pleszew. W 1999 ponowne przywrócenie powiatu krotoszyńskiego.
W 2016 miasto gościło Mistrzostwa Europy w Sumo[6].
W 2023 zniesiono oficjalnie części miasta o nazwach Starków i Zmysłów[7].
Zabytkami prawnie chronionymi są[8]:
Największym zakładem w mieście jest Mahle Polska Sp. z o.o., zatrudniający ok. 3000 osób, produkujący komponenty do silników spalinowych światowych producentów. Inne ważne zakłady branży metalowej to: Jotkel Sp. z o.o. Sp. k., Fugor Sp. z o.o., Metpol, Konstal. W Krotoszynie istnieją dwa zakłady konfekcyjne Teomina S.A. i Krisbit. Największymi zakładami branży spożywczej są Nutricia Sp. z o.o. i Ewa Krotoszyn S.A. Dużymi zakładami są również: Maxpol, Krepel Polska Sp. z o.o., Gembiak-Mikstacki, Wytwórnia betonu Ochmam, Meble Zajaczek. W Krotoszynie mają również siedzibę dwa duże przedsiębiorstwa handlowe: AT Krotoszyn S.A. i Dino Sp. z o.o., mające swoje sklepy i hurtownie na terenie całego kraju.
W kwietniu 2023 roku została otwarta na zbiegu ulic (i na miejscu dawnego Zakładu Przetwórstwa Mięsnego) Kobylińskiej i Henryka Sienkiewicza Park Handlowy "Mozaika" który oferuje 12 sklepów znanych firm np. Action, House, Cropp, Neonet, Pepco, Aldi i Dealz. Na czwarty kwartał 2024 roku planowane jest otwarcie Parku Handlowego Mozaika 2, na drodze krajowej 36, na przeciwko biurowca Dino. Mają być otwarte tam sklepy między innymi: Biedronka i Castorama.
Przez miasto przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie:
W Krotoszynie funkcjonuje komunikacja miejska obsługiwana przez autobusy Miejskiego Zakładu Komunikacji.
MZK Krotoszyn obsługuje 11 linii autobusowych:
Ponadto na terenie Krotoszyna funkcjonują trzy linie autobusowe obsługiwane przez innych przewoźników:
W Krotoszynie krzyżują się linie kolejowe:
Obecnie Krotoszyn posiada bezpośrednie połączenia kolejowe między innymi z Poznaniem, Lesznem i Ostrowem Wielkopolskim, a także jedno dziennie z Wrocławiem. Dawniej można było stąd bezpośrednio dojechać m.in. do Piły, Zbąszynka, Głogowa i Łodzi.
W Krotoszynie w okolicach dworca kolejowego znajdowała się do 1987 stacja rozebranego odcinka kolei wąskotorowej relacji: Krotoszyn Wąsk. – Dobrzyca – Pleszew Wąsk. – Pleszew, kursującej w ramach tzw. Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej.
W 2013 przy ul. Mickiewicza oddano do użytku sanitarne lądowisko.
Koalicja – 11 radnych
Opozycja - 10 radnych
Miasta partnerskie[11]
W Krotoszynie działają trzy gminne (miejskie) instytucje kultury:
W Krotoszynie działa filia Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu.
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.