Oddychanie
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Oddychanie (łac. respiratio – oddychanie[1]) – procesy życiowe związane z uzyskiwaniem przez organizmy energii użytecznej biologicznie:
- Oddychanie zewnętrzne, respiracja, oddychanie – zespół procesów fizjologicznych, podczas których ze środowiskiem wymieniane są gazy oddechowe.
- Oddychanie komórkowe, oddychanie wewnętrzne, utlenianie biologiczne, oddychanie – proces metaboliczny polegający na uzyskiwaniu energii użytecznej biologicznie podczas utleniania substratów
Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „oddech”. Zobacz też: inne znaczenia słowa „oddech” i nazwy „Oddech”. |
Procesy te często są sprzężone, jednak nie zawsze muszą być powiązane bezpośrednio, co może prowadzić do niejednoznaczności. Ponadto definicje podawane przez specjalistów z różnych dziedzin kładą nacisk zwykle na jeden z tych aspektów, czasem bagatelizując drugi. Oddychanie zewnętrzne jest konieczne dla organizmów, u których w oddychaniu komórkowym biorą udział gazy (jako substraty lub produkty). Jest ono podkreślane w definicjach spotykanych w zoologii lub medycynie. Oddychanie jest wówczas definiowane jako proces wymiany gazów pomiędzy organizmem a jego środowiskiem, zapewniający dopływ tlenu do tkanek i stałe usuwanie dwutlenku węgla, a celem ostatecznym jest zdobycie podczas procesu utleniania substancji organicznych energii potrzebnej do życia[2]. Istnieją jednak organizmy, u których występuje wyłącznie oddychanie komórkowe, zupełnie niezwiązane z wymianą gazów (np. organizmy beztlenowe). W związku z tym oddychanie często definiowane jest jako ogół procesów prowadzących do uzyskania energii niezbędnej do pozostałych procesów życiowych w drodze utleniania związków organicznych, przy czym u organizmów oddychających tlenowo oddychanie obejmuje też procesy wymiany gazowej[3].
W materiałoznawstwie oddychaniem określa się zdolność materiałów do wybiórczego przepuszczania gazów (w tym pary wodnej)[4][5].