ఉప రాష్ట్రపతి
భారత ఉప రాష్ట్రపతి / From Wikipedia, the free encyclopedia
ఉప రాష్ట్రపతి భారత ప్రభుత్వంలో రెండో అత్యున్నత స్థానం. భారత రాజ్యాంగంలోని 63వ అధికరణంలో ఉప రాష్ట్రపతి పదవి గురించిన ప్రస్తావన[2] ఉంది. ఈ పదవికి సంబంధించి భారత్ కు ఒక ప్రత్యేకత ఉంది. ప్రపంచంలోని మరే పెద్ద పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యంలోను లేని అంశం ఇది. పెద్ద ప్రజాస్వామ్యాలలో, అమెరికాలో మాత్రమే ఈ పదవి ఉంది. అయితే భారత్, అమెరికాలలో ప్రజాస్వామ్య విధానాలు వేరు (భారత్లో పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యము, అమెరికాలో అధ్యక ప్రజాస్వామ్య పద్ధతి ఉన్నాయి) కనుక, ఉప రాష్ట్రపతి విధులకు, అమెరికా ఉపాధ్యక్షుడి విధులకు చాలా తేడా ఉంది. ఉప రాష్ట్రపతి కార్యాలయం ఆర్టికల్ 63. ప్రకారం భారత ఉపరాష్ట్రపతి దేశంలో రెండవ అత్యున్నత రాజ్యాంగ పదవి. అతను ఐదేళ్ల పదవీకాలం పాటు సేవలందిస్తాడు, అయితే పదవీకాలం ముగిసినప్పటికీ, వారసుడు పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించే వరకు పదవిలో కొనసాగవచ్చు. భారత ఉపరాష్ట్రపతి పదవిలో ఖాళీ ఏర్పడినప్పుడు, అతని పదవీకాలం ముగిసేలోపు లేదా ఉపరాష్ట్రపతి భారత రాష్ట్రపతిగా వ్యవహరించినప్పుడు, ఉపరాష్ట్రపతి విధులను ఎవరు నిర్వర్తిస్తారు అనే దానిపై రాజ్యాంగం మౌనంగా ఉంది. రాజ్యాంగంలోని ఏకైక నిబంధన ఏమిటంటే, రాష్ట్ర మండలి (రాజ్యసభ) ఛైర్పర్సన్గా ఉపరాష్ట్రపతి విధికి సంబంధించి, అటువంటి ఖాళీ సమయంలో, రాజ్యసభ డిప్యూటీ చైర్పర్సన్ లేదా ఏదైనా భారత రాష్ట్రపతిచే అధికారం పొందిన ఇతర రాజ్యసభ సభ్యుడు. భారత రాష్ట్రపతికి తన రాజీనామాను సమర్పించడం ద్వారా ఉపరాష్ట్రపతి తన పదవికి రాజీనామా చేయవచ్చు. రాజీనామా ఆమోదించబడిన రోజు నుండి అమలులోకి వస్తుంది. కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్ (రాజ్యసభ) తీర్మానం ద్వారా ఉపాధ్యక్షుడిని పదవి నుండి తొలగించవచ్చు, ఆ సమయంలో దాని మెజారిటీ సభ్యులచే ఆమోదించబడింది, హౌస్ ఆఫ్ ది పీపుల్ (లోక్ సభ) ఆమోదించింది. కనీసం 14 రోజుల పాటు అటువంటి ఉద్దేశం గురించి నోటీసు ఇచ్చిన తర్వాత మాత్రమే ఈ ప్రయోజనం కోసం తీర్మానాన్ని తరలించవచ్చు.
ఉపాధ్యక్షుడు భారతీయుదు
భారత్ గణరాజ్య ఉపరాష్ట్రపతి | |
---|---|
విధం | ది హానరబుల్ (formal) మిస్టర్ వైస్ ప్రెసిడెంట్ (informal) ఎక్సెలెన్సీ (in diplomatic correspondence) |
స్థితి | ప్రాధాన్యత క్రమంలో రెండవది |
Abbreviation | VP |
అధికారిక నివాసం | వైస్ ప్రెసిడెంట్ హౌస్, న్యూ ఢిల్లీ, ఢిల్లీ, |
నియామకం | ఎలక్టోరల్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఇండియా |
కాల వ్యవధి | ఐదు సంవత్సరాలు పునరుద్ధరించదగినది |
స్థిరమైన పరికరం | భారత రాజ్యాంగం (Article 63) |
ప్రారంభ హోల్డర్ | సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్(1952–1962) |
నిర్మాణం | 13 మే 1952; 71 సంవత్సరాల క్రితం (1952-05-13) |
జీతం | ₹4,00,000 (US$5,000) per month[1] |
భారతదేశం |
ఈ వ్యాసం భారతదేశం రాజకీయాలు, ప్రభుత్వంలో ఒక భాగం. |
|
|
|
|
|
|
రాజ్యసభ ఆర్టికల్ 64 చైర్పర్సన్* (ఎక్స్- అఫీషియో)గా ఉపరాష్ట్రపతి. అతను ఉపాధ్యక్షుడు కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్ (రాజ్యసభ) ఎక్స్-అఫీషియో చైర్పర్సన్, లాభదాయకమైన ఇతర కార్యాలయాలను కలిగి ఉండడు. ఉపరాష్ట్రపతి రాష్ట్రపతి విధులను నిర్వర్తించిన లేదా నిర్వర్తించిన ఏ కాలంలోనైనా, అతను కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్ (రాజ్యసభ) ఛైర్పర్సన్ కార్యాలయ విధులను నిర్వర్తించడు, ఎటువంటి జీతం లేదా భత్యాలకు అర్హత కలిగి ఉండడు. ఛైర్పర్సన్, రాజ్యసభకు చెల్లించాలి.
ఆర్టికల్ 65 ప్రకారం ఉపాధ్యక్షుడు తాత్కాలిక అధ్యక్షుడిగా కొనసాగవచు . వైస్ ప్రెసిడెంట్, మరణం, రాజీనామా లేదా తొలగింపు లేదా ఇతర కారణాల వల్ల రాష్ట్రపతి కార్యాలయంలో సాధారణం ఖాళీగా ఉన్న సమయంలో, ఆచరణ సాధ్యమైన వెంటనే కొత్త అధ్యక్షుడిని ఎన్నుకునే వరకు, ఏ సందర్భంలోనైనా, ఆరు నెలల తర్వాత ఖాళీ ఏర్పడిన తేది. గైర్హాజరు, అనారోగ్యం లేదా మరేదైనా కారణాల వల్ల రాష్ట్రపతి తన విధులను నిర్వర్తించలేనప్పుడు, రాష్ట్రపతి తిరిగి పదవిని ప్రారంభించే వరకు ఉపరాష్ట్రపతి ఆ విధులను నిర్వర్తిస్తారు. ఈ కాలంలో, ఉపాధ్యక్షుడు రాష్ట్రపతికి సంబంధించిన అన్ని అధికారాలు, మినహాయింపులు, అధికారాలను కలిగి ఉంటాడు, రాష్ట్రపతికి చెల్లించవలసిన పారితోషికాలు, భత్యాలను అందుకుంటారు.