Himagsikang Cubano
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang Himagsikang Cubano (Kastila: Revolución cubana) ay isang militar at pampulitikang pagsisikap na ibagsak ang pamahalaan ng Cuba sa pagitan ng 1953 at 1959. Nagsimula ito pagkatapos ng 1952 Cuban coup d'état na naglagay kay Fulgencio Batista bilang pinuno ng estado. Matapos mabigong labanan si Batista sa korte, nag-organisa si Fidel Castro ng isang armadong atake sa Moncada Barracks ng Cuban military noong Hulyo 26, 1953. Inaresto ang mga rebelde at habang nasa bilangguan ay binuo ang 26th of July Movement. Pagkatapos makamit ang amnestiya ang mga rebeldeng M-26-7 ay nag-organisa ng isang ekspedisyon mula sa Mexico sa Granma yate upang lusubin ang Cuba. Sa mga sumunod na taon, dahan-dahang matatalo ng hukbong rebelde ng M-26-7 ang hukbong Cuban sa kanayunan, habang ang pakpak nito sa lunsod ay makikibahagi sa sabotahe at pangangalap ng hukbong rebelde. Sa paglipas ng panahon ang orihinal na kritikal at ambivalent Popular Socialist Party ay darating upang suportahan ang 26th of July Movement noong huling bahagi ng 1958. Sa oras na patalsikin ng mga rebelde si Batista ang rebolusyon ay na hinihimok ng Popular Socialist Party, 26th of July Movement, at ng Revolutionary Directorate of March 13.[7]
Cuban Revolution | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bahagi ng the Cold War | |||||||
Fidel Castro and his men in the Sierra Maestra | |||||||
| |||||||
Mga nakipagdigma | |||||||
Padron:Country data Republic of Cuba (1902–1959) Supported by:United States Dominican Republic |
| ||||||
Mga kumander at pinuno | |||||||
|
| ||||||
Lakas | |||||||
Padron:Country data Republic of Cuba (1902–1959) 20,000 (1958) | 3,000 (1958) | ||||||
Mga nasawi at pinsala | |||||||
2,000 killed[1] Arms captured:
| 1,000 killed[1] | ||||||
Thousands of civilians tortured and murdered by Batista's government; unknown number of people executed by the Rebel Army[3][4][5][6] |
Sa wakas ay pinatalsik ng mga rebelde si Batista noong 1 Enero 1959, na pinalitan ang kanyang pamahalaan. Ang 26 Hulyo 1953 ay ipinagdiriwang sa Cuba bilang Día de la Revolución (mula sa Kastila: "Araw ng Rebolusyon"). Ang 26th of July Movement ay nagbago nang maglaon ayon sa Marxist–Leninist lines, naging Communist Party of Cuba noong Oktubre 1965.[8]
Ang Rebolusyong Cuban ay nagkaroon ng malakas na epekto sa loob at internasyonal. Sa partikular, binago nito ang ugnayan ng Cuba–Estados Unidos, bagama't ang mga pagsisikap na pahusayin ang mga relasyong diplomatiko, gaya ng Cuban thaw, ay nakakuha ng momentum noong 2010s.[9][10][11][12] Sa agarang resulta ng rebolusyon, nagsimula ang gobyerno ni Castro isang programa ng nasyonalisasyon, sentralisasyon ng press at political consolidation na nagpabago sa Cuba's economy at civil society.[13]