Belçika
Batı Avrupa'da bir ülke / From Wikipedia, the free encyclopedia
Belçika (Felemenkçe: België Felemenkçe telaffuz: [ˈbɛlɣijə] ( dinle); Fransızca: Belgique; Almanca: Belgien) veya resmî adıyla Belçika Krallığı, Batı Avrupa'da bulunan bir devlettir. Avrupa Birliği'ne üyedir. Birliğin ve NATO gibi bazı uluslararası organizasyonların merkezlerini barındırır.[5] 30.528 km²'lik bir alanı kaplayan ülkenin nüfusu yaklaşık 11,4 milyon kişidir.
Belçika Koninkrijk België (Felemenkçe) Royaume de Belgique (Fransızca) Königreich Belgien (Almanca) Belçika Krallığı | |||||
---|---|---|---|---|---|
Slogan Eendracht maakt macht (Felemenkçe) L'union fait la force (Fransızca) Einigkeit macht stark (Almanca) "Birlikten Kuvvet Doğar" | |||||
Başkent | Brüksel | ||||
Resmî dil(ler) |
| ||||
Demonim | Belçikalı | ||||
Hükûmet | Federal Parlamenter monarşi[1] | ||||
| |||||
Yasama organı | Federal Parlamento | ||||
Senato | |||||
Temsilciler Meclisi | |||||
Tarihçe | |||||
| |||||
Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 30.528 km2 (139.) | ||||
• Su (%) | 6,4 | ||||
Nüfus | |||||
• 1 Kasım 2019 sayımı | 11.515.793 (80.) | ||||
• Yoğunluk | 376/km2 (33.) | ||||
GSYİH (SAGP) | 2023 tahminî | ||||
• Toplam | $636,48 milyar[2] (37..) | ||||
• Kişi başına | $53.973[2] (18..) | ||||
GSYİH (nominal) | 2023 tahminî | ||||
• Toplam | $579 milyar[2] (24..) | ||||
• Kişi başına | $50.103[2] (16..) | ||||
Gini (2018) | ▼ 25.6[3] düşük | ||||
İGE (2022) | 0.937[4] çok yüksek · 13. | ||||
Para birimi | Euro (€, EUR)1 | ||||
Zaman dilimi | UTC+01:00 (OAS) | ||||
UTC+02:00 (OAYS) | |||||
Trafik akışı | sağ | ||||
Telefon kodu | 32 | ||||
ISO 3166 kodu | BE | ||||
İnternet alan adı | .be | ||||
|
Cermen ve Latin dünyası arasında bir sınır oluşturan Belçika'da Felemenkler tarafından Felemenkçe, Valonlar tarafından Fransızca ve küçük bir Alman grup tarafından Almanca konuşulur. Belçika federal bir devlet yapısına sahip olup Felemenkçe'nin resmî dil olduğu Flaman Bölgesi, Fransızcanın resmi dil olduğu Valon Bölgesi ve her iki dilin de resmî dil sıfatını taşıdıkları Brüksel Başkent Bölgesi'nden oluşur.[6] Son olarak, tamamı Valon Bölgesi'nin sınırları içinde kalan ve Almanya'ya komşu Almanca konuşan küçük bir topluluk, Valon bölgesine bağlı olmakla birlikte bazı alanlarda özerkliğe sahiptir ve yaşadıkları bölgede Almanca resmi dildir.[7] Belçika'nın dilsel çeşitliliği ve bununla ilgili politik ve kültürel anlaşmazlığı, Belçika tarihine ve yönetim sistemine yansımıştır.[8][9]
Belçika adı, Kelt ve Cermen karışımı bir halk olan Belgae'lerin yaşadığı, Roma eyaleti Galya'nın en kuzeyindeki Gallia Belgica'dan kaynaklanır.[10][11] Belçika, Hollanda ve Lüksemburg tarihsel olarak Benelüks'ten daha büyük bir alanı kaplayan Alçak Ülkeler diye anılır. Orta Çağ'ın bitiminden 17. yüzyılın başlarına kadar ticari ve kültürel açıdan bir refah merkezi olan ülke, 16. yüzyıldan 1830'daki Belçika Devrimi'ne kadar Avrupa güçleri tarafından birçok muharebeye sahne olarak Avrupa'nın savaş alanı olarak tanımlanmış.[12] ve bu unvanı I. Dünya Savaşı ile II. Dünya Savaşı ile de güçlenmiştir.
Bağımsızlığın üzerine ülke, hevesle Endüstri Devrimi'ne katılmış[13][14] ve 20. yüzyıl boyunca Afrika'da birçok koloni kurmuştur.[15] Belçika'da 20. yüzyılın ikinci yarısına ise bir yandan Felemenkler ve Frankofonlar arasındaki çatışma diğer yandan Flaman ve Valon Bölgeleri arasındaki eşit olmayan ekonomik gelişme damgasını vurmuştur. Bu hâlâ devam eden çatışmalar ülkede üniter devlet yapısından federal devlete doğru bir dizi reformun yapılmasına neden olmuştur.