Bulaş
From Wikipedia, the free encyclopedia
Biyoloji ve tıpta bulaş, bir bulaşıcı hastalığın enfekte konakçıdan, doğal konaklardan, vektörlerden veya portörlerden başka canlılara geçmesine denir.[1][2] Hastalık bulaştıran canlı bazı durumlarda hasta olmayabilir (örn: subklinik enfeksiyon).
Terim genellikle mikroorganizmaların bir canlıdan başka canlıya aşağıdaki yollarla geçmesine denir :
- Damlacık teması– Öksürmeyle veya hapşırmayla
- Doğrudan fiziksel temas – Hasta kişiye dokunmayla veya cinsel temasla
- Dolaylı fiziksel temas– Genellikle toprak kirliliği ya da kirli yüzeylerden (fomite)
- Hava yoluyla – Mikroorganizmalar uzun süre havada kalırlarsa
- Fekal-oral bulaş– Genellikle sanitasyon ve hijyen eksikliğinden dolayı kirlenmiş gıda ve su kaynakları, gelişmekte olan birçok ülkede ana bulaş yoludur, gelişmiş ülkelerde çok az görülür.
Bulaş başka bir organizma veya bir vektörle (örn: sivrisinek, kene) ya da bir ara konakla (örn: pişmemiş domuz eti yiyen insanlara tenya bulaşabilir) dolaylı yoldan da olabilir. Dolaylı bulaş yoluyla bazı zoonoz hastalıklar ve daha tipik olarak makroparazitler (Örn: bit, pire, kene) gibi bazı büyük patojenler bulaşabilir.