Dağılma
From Wikipedia, the free encyclopedia
Elektromanyetizmada ve optikte dağılma ya da dispersiyon, elektromanyetik dalganın ilerlediği ortamdaki faz hızının frekansına bağlı olması durumudur. Kırılma indisinin frekansa bağlılığı olarak da tanımlanabilmektedir. Bu özelliğe sahip ortamlar dağıtıcı ortamlar olarak bilinir. Faz hızı ile grup hızının eşit olması durumunda dağılma sıfırlanır; grup hızının daha büyük olması anormal dağılma olarak bilinir.[1] İletim hatları ve optik fiberler gibi dalga kılavuzlarında dalga yayılımını büyük ölçüde etkileyen dağılma,[2] dalga denkleminin geçerliği olduğu diğer sistemlerde de gözlemlenebilmektedir.
Bir sistemdeki sinyal iletimi dağılma diyagramı ile gösterilebilir; bu diyagram, frekans ile dalga vektörünü ilişkilendirir.[3] Farklı frekansların farklı faz hızlarının olması ortam veya sistemde ilerleyen sinyallerde bozunmaya yol açar; düşük ve yüksek frekanslı bileşenler farklı hızda hareket ettiği için sinyal zarfı ilerleme ile birlikte genişler. Dalga kılavuzlarındaki dağılma, dalganın ilerlediği etken kırılma indisinin hesaplanması ile anlaşılabilir.[4]
Kayıpsız iletim hatlarında dağılmasız iletim koşulları telgrafçılar denklemleri ile hesaplanabilmektedir.[5]