II. Gustaf Adolf
İsveç İmparatoru 1611-1632 / From Wikipedia, the free encyclopedia
II. Gustaf Adolf ya da Gustavus Adolphus, 1611’den 1632’ye kadar İsveç Krallığı'nı yöneten hükümdar.[1] Bu yıllar İsveç’in Avrupa açısından büyük bir önem arz etmeye ve yükselmeye başladığı dönem olarak da bilinir. (İsveççe: Stormaktstiden, Büyük güç dönemi). Krallığı boyunca İsveç, Otuz Yıl Savaşı içindeki dini gücün belirlenmesinde büyük rol oynamış ve Avrupa'nın en büyük askerî gücü konumuna gelmiştir. 1634’te, Riksdag of the Estates tarafından o öldükten sonra resmi olarak modern dönemin model kişisi ilan edildi.[2][3][4]
II. Gustaf Adolf | |||||
---|---|---|---|---|---|
İsveç kralı | |||||
Hüküm süresi | 30 Ekim 1611 – 6 Kasım 1632 | ||||
Taç giymesi | 12 Ekim 1617 | ||||
Önce gelen | IX. Charles | ||||
Sonra gelen | Christina | ||||
Doğum | 9 Aralık 1594(1594-12-09) Stockholm, İsveç | ||||
Ölüm | 6 Kasım 1632 (37 yaşında) Saksonya Elektörlüğü, Kutsal Roma İmparatorluğu | ||||
Defin | 22 Haziran 1634 Riddarholm Kilisesi, Stockholm | ||||
Eş(ler)i | Brandenburg Uçhanımı Maria Eleonora | ||||
Çocuk(lar)ı | Vasaborg Kontu Gustav İsveç Kraliçesi Christina | ||||
| |||||
Hanedan | Vasa | ||||
Babası | İsveç Kralı IX. Charles | ||||
Annesi | Holstein-Gottorp Prensesi Christina | ||||
Dini | Lüteriyen | ||||
İmza |
Modern tarihin en büyük askeri komutanlarından biri olarak kabul edilir ve "kuvvetlerin ortak kullanımı" ilkesini erkenden kullandığı bilinmektedir.[5] En kayda değer zaferi 1631 yılında Kutsal Roma İmparatorluğu karşısında almış olduğu Breitenfeld Muharebesi'dir.[6] Gustavus Adolphus; kaynakları, lojistiği ve desteğiyle kendini büyük bir Avrupa lideri olacak şekilde konumlandırdı. Ancak bir yıl sonra, Lützen Muharebesi'nde öldürüldü. Çabalarına, ölümünden sonra naip olarak hareket eden İsveç Lordu ve Yüksek Şansölyesi Kont Axel Oxenstierna tarafından devam edildi.
Gustavus Adolphus, on altı yaşında babasının eş zamanlı ve devam eden üç savaşını miras aldı. Bunlardan ikisi Rusya ve Danimarka ile sınır savaşları ve Gustavus'un ilk kuzeni Polonya Kralı Sigismund, III. Vasa ile olan daha kişisel bir savaştı.[7] Onun yönetiminde geçen bu üç savaştan en şiddetli olanı Kalmar Savaşı'ydı.[8] Krallığı sırasında İsveç, Baltık Denizi havzasındaki bölgesel bir güç statüsünden Avrupa’nın en büyük güçlerinden birine ve erken modern çağ hükûmeti modeline yükseldi. Gustavus Adolphus, “Modern Savaşın Babası” olarak da bilinir veya ilk modern general.[9] Gustavus Adolphus'un ölümünden sonra İsveç İmparatorluğu'nun sınırlarını ve gücünü genişletmeye devam edecek olan Lennart Torstensson gibi bir dizi başka askeri komutanı da eğitti. Ele geçirdiği eserler, onun bir kitap meraklısı olduğunu gösteriyor. Avrupa genelinde "Jesuit koleksiyonlarını" topluyordu.[10]
İsveç'te iktidardaki yükselişine yaptığı katkılar, idari yapının yeniden yapılandırılmasını içeriyordu. Örneğin, merkezi hükûmetin insanları daha verimli bir şekilde vergilendirebilmesi ve askere alabilmesi için nüfusun kaydına başladı.[11] Tarihçi Christer Jorgensen; ekonomik reform, ticaret, modernizasyon ve modern bir bürokrasi oluşturma alanlarındaki eylemlerinin, savaştaki eylemleri kadar önemli olduğunu savunuyor. Bir Orta Çağ ekonomisi ve toplumundan başlayarak yerel reformları, Almanya'daki zaferlerinin yanı sıra İsveç İmparatorluğu'nun kurulması ve hayatta kalmasının temeliydi.[12]