Karadağ
Balkanlar'da bir ülke / From Wikipedia, the free encyclopedia
Karadağ (Karadağca: Crna Gora (yardım·bilgi) / Црна Гора), Avrupa'nın güneydoğusunda Balkanların Adriyatik kıyısında bir ülkedir.[1] Kuzeyde Bosna-Hersek, kuzeydoğuda Sırbistan, doğuda Kosova,[lower-alpha 1] güneydoğuda Arnavutluk, batıda ise Hırvatistan ve Adriyatik Denizi ile çevrilidir.[1] Başkenti ve en büyük şehri Podgorica ülke topraklarının %10,4'ünü ve nüfusun %29,9'unu kapsamaktadır, Çetine kenti eski krallık başkenti statüsündedir. Ülkenin büyük çoğunluğunu Karadağlılar oluşturur, Sırplar %28,7 ile en büyük azınlıktır. Ayrıca Boşnaklar, Arnavutlar ve Hırvatlar da bulunur.
Karadağ | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Başkent ve en büyük şehir | Podgorica 42°47′K 19°28′D | ||||||||||
Resmî dil(ler) | Karadağca | ||||||||||
Tanınan bölgesel dil(ler) | Sırpça, Boşnakça, Arnavutça ve Hırvatça[2][3] | ||||||||||
Etnik gruplar |
| ||||||||||
Demonim | Karadağlı | ||||||||||
Hükûmet | Üniter parlamenter cumhuriyet | ||||||||||
| |||||||||||
Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
Yüzölçümü | |||||||||||
• Toplam | 13.812 km2 (156.) | ||||||||||
• Su (%) | 1,5 | ||||||||||
Nüfus | |||||||||||
• Temmuz 2018 tahminî | 678.901[4] | ||||||||||
• 2013 sayımı | 619.800 | ||||||||||
GSYİH (SAGP) | 2021 tahminî | ||||||||||
• Toplam | 13,313 milyar $ (155.) | ||||||||||
• Kişi başına | 21.355 $ (62..) | ||||||||||
GSYİH (nominal) | 2021 tahminî | ||||||||||
• Toplam | 5,651 milyar $ (152.) | ||||||||||
• Kişi başına | 9.064 $ (62.) | ||||||||||
Gini (2017) | 36.7 orta | ||||||||||
İGE (2022) | 0.832[5] çok yüksek · 49. | ||||||||||
Para birimi | Euro (€, EUR) | ||||||||||
Zaman dilimi | UTC+01:00 (OAS) | ||||||||||
UTC+02:00 (OAYS) | |||||||||||
Telefon kodu | +382 | ||||||||||
İnternet alan adı | .me |
Erken Orta Çağ döneminde günümüz Karadağ topraklarında güneyde Duklja, batıda Travunia ve kuzeyde Rascia olmak üzere üç prenslik bulunuyordu.[6][7][8] 14 ve 15. yüzyıllarda Zeta Prensliği ortaya çıktı. Karadağ ismi ilk kez 15. yüzyıl sonlarında kullanıldı. Osmanlı hükmü altındaki ülke 1696'da bağımsızlığını tekrar kazandı. Petrović-Njegoš hanedanı altında önce teokratik, sonraları ise seküler prenslikler kuruldu. Karadağ'ın bağımsızlığı 1878'deki Berlin Kongresi'nde Avrupa güçlerince tanındı. 1910'da ülke krallığa dönüştü. I. Dünya Savaşı'nın ardından Yugoslavya'nın parçası olan Karadağ, dağılmanın ardından Sırbistan'la bir federasyon kurdu. Mayıs 2006'daki bağımsızlık referandumuyla bağımsızlık ilan edildi ve konfederasyon barışçıl bir şekilde dağıldı.[9]
Dünya Bankası tarafından üst-orta gelir seviyesinde gösterilen Karadağ; BM, NATO, Dünya Ticaret Örgütü, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı, Avrupa Konseyi ve Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması ve Akdeniz için Birlik'in üyesidir. Ayrıca Avrupa Birliği'ne üyelik sürecindedir.