Karbon tetraklorür
CCl4, geçmişte çözücü ve yangın söndürücü olarak kullanılmış bileşik / From Wikipedia, the free encyclopedia
Karbon tetraklorür, karbon(IV) klorür ya da tetraklorometan (Türkçedeki eski adı: dört klorlu karbon), formülü CCl4 olan bileşik. Düşük seviyelerde bile tespit edilebilen tatlı kloroform gibi bir kokuya sahip, yanıcı olmayan, ağır bir sıvıdır.
| |||
Adlandırmalar | |||
---|---|---|---|
Tetraklorometan | |||
Diğer adlar Benzinoform Karbon(IV) klorür Karbon klorür Freon-10 Halon-104 Metan tetraklorür Necatorina Perklorometan Tetraform Tetraklorokarbon[lower-alpha 1] Tetrasol | |||
Tanımlayıcılar | |||
3D model (JSmol) |
|||
ChEBI | |||
ChEMBL | |||
ChemSpider | |||
ECHA InfoCard | 100.000.239 | ||
EC Numarası |
| ||
KEGG | |||
PubChem CID |
|||
RTECS numarası |
| ||
UNII | |||
UN numarası | 1846 | ||
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|||
| |||
| |||
Özellikler | |||
Kimyasal formül | CCl4 | ||
Molekül kütlesi | 153,82 g mol−1 | ||
Görünüm | renksiz sıvı | ||
Koku | tatlı, kloroform gibi | ||
Yoğunluk | 1,5867 g cm−3 (sıvı) 1,831 g cm−3, −186 °C (katı) | ||
Erime noktası | -22,92 °C | ||
Kaynama noktası | 76,72 °C | ||
Çözünürlük (su içinde) | 0,097 g/100 mL (0 °C) 0,081 g/100 mL (25 °C) | ||
Çözünürlük | etanol, dietil eter, kloroform, benzen, nafta, CS2, formik asitte çözünür | ||
log P | 2.64 | ||
Buhar basıncı | 20 °C'de 11.94 kPa | ||
Henry yasası sabiti (kH) |
2.76x10−2 atm-cu m/mol | ||
Kırınım dizimi (nD) | 1,4607 | ||
Dipol momenti | 0 D | ||
Yapı | |||
Monoklinik | |||
Koordinasyon geometrisi |
Dört açılı | ||
Dört yüzlü | |||
Dipol momenti | 0 D | ||
Termokimya | |||
Isı sığası (C) |
132,6 J/mol K | ||
Standart molar entropi (S⦵298) |
214,42 J/mol K | ||
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298) |
-139,3 kJ/mol | ||
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵) |
-686 kJ/mol | ||
Tehlikeler | |||
GHS etiketleme sistemi: | |||
Piktogramlar | |||
İşaret sözcüğü | Tehlike | ||
Tehlike ifadeleri | H301, H311, H331, H351, H372, H412, H420 | ||
Önlem ifadeleri | P201, P202, P260, P261, P264, P270, P271, P273, P280, P281, P301+P310, P302+P352, P304+P340, P308+P313, P311, P312, P314, P321, P322, P330, P361, P363, P403+P233, P405, P501, P502 | ||
NFPA 704 (yangın karosu) |
|||
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |||
LD50 (medyan doz) |
7749 mg/kg (oral, fare); 5760 mg/kg (oral, tavşan); 2350 mg/kg (oral, sıçan)[1] | ||
LC50 (medyan konsantrasyon) |
5400 ppm (memeli), 8000 ppm (sıçan, 4 sa), 9526 ppm (fare, 8 sa)[2] | ||
LCLo (yayınlanan en düşük) |
20000 ppm (gine domuzu, 2 sa), 38110 ppm (kedi, 2 sa), 50000 ppm (insan, 5 dk), 14620 ppm (köpek, 8 sa)[2] | ||
NIOSH ABD maruz kalma limitleri: | |||
PEL (izin verilen) | TWA 10 ppm C 25 ppm 200 ppm (Herhangi bir 4 saatte 5 dakikalık maksimum tepe)[3] | ||
Güvenlik bilgi formu (SDS) | ICSC 0024 | ||
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |||
Bilgi kutusu kaynakları |
Eskiden soğutucu gazların üretiminde, lav lambalarında, temizlik malzemesi olarak ve yangın söndürücülerde yaygın olarak kullanılmıştır, ancak zehirli olmasının anlaşılması üzerine yerine daha güvenli maddeler kullanılmaya başlanmıştır. 2010 yılında, ozon tabakasının delinmesinde rol oynadığı için karbon tetraklorürün büyük ölçekli üretimi birçok ülkede yasaklanmıştır. Karbon tetraklorür karaciğer için aşırı zehirlidir. Buharlarına uzun süreli maruz kalınması ölümle sonuçlanabilir.