Türk lirası
Türkiye'nin para birimi / From Wikipedia, the free encyclopedia
Türk lirası (TL; sembol: ₺; kod: TRY), Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde resmî olarak, Suriye Geçici Hükûmetinin ve Suriye Kurtuluş Hükûmetinin kontrol ettiği bölgelerde[1] ise gayriresmî olarak kullanılan para birimidir. Alt birimi kuruş olan Türk lirasının basma ve yönetme faaliyetleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından sürdürülür.[2]
Türk lirası | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
ISO 4217 Kodu | TRY (2005 yılından önce TRL) | ||||
Kullanıcı(lar) | Türkiye Kuzey Kıbrıs Kuzey Suriye | ||||
Enflasyon | %68,50 (TÜİK)
%124.63 (ENAG) | ||||
Altbirim | |||||
1/100 | Kuruş | ||||
Sembol | ₺ | ||||
Madenî paralar | 1 kr, 5 kr, 10 kr, 25 kr, 50 kr, ₺1, ₺5 | ||||
Nadiren kullanılan | 1kr, 5kr, 10kr, ₺5 | ||||
Banknotlar | ₺5, ₺10, ₺20, ₺50, ₺100, ₺200 | ||||
Merkez bankası | Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası | ||||
Website | www.tcmb.gov.tr | ||||
Yazıcı | TCMB Banknot Matbaası | ||||
Website | www.tcmb.gov.tr | ||||
Darphane | Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü | ||||
Website | www.darphane.gov.tr |
Türk lirasının küresel açıdan itibarını yükseltmek ve çeşitli karışıklıklara son vermek amacıyla paradan altı sıfır atılarak, Türk lirası 31 Ocak 2005'te geçici olarak tedavülden kaldırılmış ve yerine Yeni Türk lirası kullanılmaya başlanmıştır. YTL'nin alt birimi Yeni Kuruş'tur. YTL'den TL'ye geçişin tamamlanması nedeniyle 1 Ocak 2009 tarihinde yeniden tedavüle girmiştir.
Bugüne kadar Türk lirasının ön yüzünde sadece Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü'nün resimleri bulunmuştur. İsmet İnönü'nün resmi sadece cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde (1938-1950) Türk lirasının ön yüzünde yer almıştır. Bunun nedeni ise Osmanlı döneminden beri bir gelenek hâlini almış ve Osmanlı harici pek çok devlet tarafından da kullanılan bir yöntem olan paranın ön yüzüne o zamanki devlet başının resmini koymaktır. Bu gelenek 30 Aralık 1925’te kabul edilen 701 sayılı “Mevcut Evrak-ı Nakdiyenin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun”la resmîleşmiştir. Bu yüzden cumhurbaşkanı olduğu süre içinde İsmet İnönü'nün resmi paranın ön yüzünde kullanılmıştır. Fakat bu kanun 1952'de Adnan Menderes'in başkanlık yaptığı hükûmet tarafından değiştirilmiş ve Türk lirasının üstünde o zamanki devlet başının değil sadece Mustafa Kemal Atatürk'ün resminin bulunması kararı alınmıştır. Bu yüzden Türk lirasının önünde resimleri kullanılan tek devlet büyükleri Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü olmuştur.[3][4] Ayrıca Yunus Emre, Fatih Sultan Mehmed, Mehmet Akif Ersoy ve Cahit Arf gibi Türk büyüklerinin portreleri ise Türk lirasının bazı emisyonlarının arka yüzünde yer almıştır.