İngiltere
Birleşik Krallık'ı kuran ve yöneten Batı Avrupa ülkesi / From Wikipedia, the free encyclopedia
İngiltere (İngilizce: England İngilizce telaffuz: [ˈɪŋɡlənd] ( dinle)), Birleşik Krallık'ı meydana getiren dört ülkeden biridir.[6][7][8] Ülke, kabaca %62'sini kaplayan Büyük Britanya adasında ve 100'den fazla küçük bitişik adada yer almaktadır. Kuzeyde İskoçya ve batıda Galler ile kara sınırı bulunmaktadır ve doğuda Kuzey Denizi, güneyde Manş Denizi, güneybatıda Kelt Denizi ve batıda İrlanda Denizi ile çevrilidir. Kıta Avrupası güneydoğuda, İrlanda ise batıda yer alır. Başkenti ve en büyük şehri Londra'dır.
İngiltere England | |||||
---|---|---|---|---|---|
İngiltere toprakları koyu yeşil Birleşik Krallık toprakları toprakları açık yeşil | |||||
Başkent ve en büyük şehir | Londra 51°30′K 0°7′D | ||||
Resmî dil(ler) | İngilizce | ||||
Tanınan bölgesel dil(ler) | Kernevekçe | ||||
Etnik gruplar (2021)[1] | |||||
Demonim | İngiliz | ||||
Egemen devlet | Birleşik Krallık | ||||
Hükûmet | Meşruti monarşinin bir parçası, Birleşik Krallık hükûmeti tarafından uygulanan doğrudan hükûmet | ||||
| |||||
Tarihçe | |||||
| |||||
Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 130.310 km2[2] | ||||
Nüfus | |||||
• 2021 sayımı | 56.490.048[1] | ||||
• Yoğunluk | 434/km2 | ||||
GSYİH (SAGP) | 2010 tahminî | ||||
• Toplam | 2,181 trilyon $[3] | ||||
• Kişi başına | 38.000 $[4] (10..) | ||||
GSYİH (nominal) | 2006 tahminî | ||||
• Toplam | 2,2 trilyon $[5] | ||||
• Kişi başına | 44.000 $[5] | ||||
Para birimi | İngiliz sterlini (GBP · £) | ||||
Zaman dilimi | UTC±00.00 (GOZ) | ||||
UTC+01.00 (BYZ) | |||||
Trafik akışı | sol | ||||
Telefon kodu | +44 | ||||
ISO 3166 kodu | GB-ENG |
İngiltere'nin arazisi, özellikle orta ve güneyde, esas olarak alçak tepeler ve ovalardan oluşur. Yüksek ve engebeli araziler çoğunlukla Dartmoor, Göller Bölgesi, Pennine Dağları ve Shropshire Tepeleri dahil olmak üzere kuzey ve batıda yer alır. İngiltere'nin 56,3 milyonluk nüfusu, Birleşik Krallık nüfusunun %84'ünü oluşturur ve büyük ölçüde Londra, Güney Doğu ve her biri 19. yüzyılda büyük sanayi bölgeleri olarak gelişen Midlands, Kuzey Batı, Kuzey Doğu ve Yorkshire'daki kentsel alanlarda yoğunlaşmıştır.[9][10] Ülkenin başkenti olan Londra, 2021 yılı itibarıyla 14,2 milyon nüfusu ile Birleşik Krallık'ın en büyük metropoliten alanıdır.
Günümüzde İngiltere olarak adlandırılan bölge, ilk olarak Üst Paleolitik dönemde modern insanlar tarafından iskân edilmeye başlansa da adını, 5 ve 6. yüzyıllarda bölgeye Angeln Yarımadası'ndan yerleşen Cermen kökenli Angluslardan almıştır. İngiltere, 10. yüzyılda birleşik bir devlet hâline geldi ve 15. yüzyılda başlayan Keşifler Çağı'ndan bu yana dünya genelinde geniş bir kültürel ve yasal etkiye sahip olmaya başladı.[11] 1535'ten sonra Galler'i de kapsayan İngiltere Krallığı, 1707 Birlik Yasaları'nın yürürlüğe girmesiyle 1 Mayıs 1707'de ayrı bir egemen devlet olmaktan çıktı. Bunun sonucunda İskoçya Krallığı'nın da dahil olduğu Büyük Britanya Krallığı kuruldu.[12][13][14]
İngiltere, İngilizce, diğer birçok ülkenin ortak hukuk sistemlerinin temelini oluşturan İngiliz hukuk sistemi, futbol ve İngiltere Kilisesi dahil olmak üzere dünya çapında bilinen birçok ihracatın kökenidir; parlamenter hükûmet sistemi diğer ülkeler tarafından geniş çapta benimsenmiştir.[15] Ülkenin toplumunu dünyanın ilk sanayileşmiş ulusuna dönüştüren Sanayi Devrimi de yine burada gerçekleşti.[16]