Eritremiya
From Wikipedia, the free encyclopedia
Eritremiya yoki Haqiqiy politsitemiya XKT-11[7] (qadimgi yunoncha: πολυ- — „koʻp“ + gistologik κύτος — „hujayra“ + αἷμα — qon) (sinonimlar: birlamchi politsitemiya, vera politsitemiyasi, eritremiya, eritremiya, Vakez kasalligi) — gemopietik tizimning haddan tashqari koʻpayishi bilan bogʻliq yaxshi sifatli oʻsma kasalligidir. (suyak iligi hujayra elementlar giperplaziyasii). Bu jarayon asosan eritroblastik jarayonga taʼsir qiladi. Qonda eritrotsitlarning haddan tashqari koʻpayib ketadi, baʼzan trombotsitlar va neytrofil leykotsitlar soni ham koʻpayishi mumkin (kamroq darajada). Hujayralar normal morfologik koʻrinishga ega. Qizil qon hujayralari sonini koʻpaytirish orqali qonning yopishqoqligi oshadi va aylanma qonning massasi ortadi. Bu tomirlarda qon oqimining sekinlashishiga va qon tromb shakllanishiga olib keladi, bu esa qon taʼminoti buzilib, gipoksiya shakllanadi.
Eritremiya | |
---|---|
Birlamchi politsitemiya, vera politsitemiyasi, eritremiya, eritremiya, Vakez kasalligi)[1]. | |
Gemato-onkologik kasallik | |
KXK-10 | C94.0 C94.1 D75.0 D45 (ICD-O 9950/3), D75.1, P61.1 |
KXK-9 | 238.4, 289.0, 776.4 |
KXK-О | 9950/3[2] |
OMIM | 26333[4] |
MedlinePlus | 000589[6] |
Kasallik birinchi marta 1892 yilda Vakez[8] olimi tomonidan tasvirlab berilgan. 1903 yilda Osler[9] kasallik suyak iligi faolligi oshishiga asoslanadi, deb taklif qildi. Shuningdek, u eritremiyani alohida nozologik shakl sifatida ajratib koʻrsatdi.
Eritremiya — asosan kattalar kasalligi boʻlib, koʻpincha qariyalarda uchraydi, lekin yoshlar va bolalarda ham uchrab turadi[10]. Koʻp yillar davomida kasallik belgilarini yuzaga chiqarmaydi, alomatlarsiz davom etadi. Turli tadqiqotlarga koʻra, bemorlarning oʻrtacha yoshi 60 dan 70-79 atrofidagilarda nisbatan koʻproq kuzatilgan. Yoshlar orasida kasallik kamroq kuzatiladi, ammo ularda kasallik kechishi ogʻirroq kechadi. Erkaklar ayollarga qaraganda nisbatan tez-tez kasal boʻlishadi, bu nisbat taxminan 1,5: 1,0 ni tashkil qiladi, yosh va oʻrta yoshdagi bemorlar orasida ayollar ustunlik qiladi. Ushbu kasallikda oilaviy [[moyillik]] aniqlangan, bu genetik moyillikni koʻrsatadi. Surunkali miyeloproliferativ kasalliklar orasida eritremiya eng keng tarqalgan.Tarqalishi 29:100 000.