Imperator Syanlun
From Wikipedia, the free encyclopedia
Imperator Syanlun (1711-yil 25-sentyabr — 1799-yil 7-fevral) 1735-yildan 1796-yilgacha hukmronlik qilgan Sin sulolasining oltinchi imperatori va Xonglida imperator Yonchjenning toʻrtinchi oʻgʻli sifatida tugʻilib, 1735-yil 11-oktyabrdan 1796-yil 8-fevralgacha hukmronlik qildi. [lower-alpha 1] 1796-yilda u oʻz oʻgʻli, imperator Jiakin foydasiga taxtdan voz kechdi. 61 yil hukmronlik qilgan bobosi imperator Kansidan uzoqroq hukmronlik qilmadi.[1] Nafaqaga chiqqaniga qaramay, u 1799-yil, vafotiga qadaristeʼfodagi imperator sifatida hokimiyatni saqlab qolishi uni tarixdagi eng uzoq hukmronlik qilgan monarxlardan biriga aylantirdi va 87 yoshida vafot etib, eng uzoq umr koʻrgan hukmdorlardan biriga aylandi.
Imperator Syanlun 乾隆帝 | |
---|---|
Imperator Syanlun portreti. Muallif Juzeppe Kastiglyon | |
Hukmronlik yillari: | 1735-1796-yillar |
Oʻtmishdoshi | Imperator Yonjeng |
Davomchisi | Imperator Jiakin |
Birinchi darajali Bao shahzodasi | 1733-1735-yillar |
Tugʻilishi | 1711-yil 25-sentabr |
Vafoti |
1799-yil 7-fevral (87 yoshida) Yopiq shahar |
Dafn etilgan joy |
Yu mavzoleyi, Shimoliy Sin maqbaralarida |
Konsort |
Fuka klanidan imperatritsa Xiaxianchun (1727-1748) |
Uy | Aysin Gyoro |
Otasi | Yonchjen, Imperator Yonchjen |
Onasi | Nyohuru klanidan Imperatritsa Xyoshenxyan |
Dini | Vajrayana buddizmi |
Rivojlanayotgan imperiyani meros qilib olgan qobiliyatli va isteʼdodli hukmdor sifatida uning darida Sin imperiyasi koʻp sonli aholisi va yuksak iqtisodiyoti bilan oʻzining eng ajoyib va gullab-yashnagan davrini boshdan kechirdi. U harbiy sarkarda sifatida Oʻrta Osiyo davlatlari hududlarini zabt etish va baʼzan vayron qilish orqali mamlakat hududini eng koʻp darajada kengaytirgan harbiy yurishlarga boshchilik qildi. Biroq hukmronligining soʻnggi yillarida vaziyat oʻzgardi: Sin imperiyasi saroydagi korrupsiya, sonsalorlik va turgʻun fuqarolik jamiyati tufayli tanazzulga yuz tuta boshladi.
1793-yilda Sin saroyiga tashrif buyurgan Britaniya diplomatik missiyasi xizmatchisi imperatorni shunday tasvirlagan:
Imperatorning boʻyi taxminan besh fut oʻn dyuym, nozikva hashamatli kiyingan; uning koʻzlari qora boʻlsa-da, rangi nisbatan ochiq; uning burni oʻtkir, yuzida esa mukammal bir holat mavjud boʻlib, uning haqiqiy yoshini hech qachon oshkor qilmaydi; uning shaxsiyatiz oʻziga jalb qiladi va uning xulqi juda xushmuomala, bu esa hukmdorning qadr-qimmatini kamaytirmasdan, u insonning xushmuomalaligini namoyon qiladi. Uning kiyimi sariq ipakdan tayyorlangan xalatdan, tepasida qizil xoshiyali qora baxmal qalpoqdan iborat boʻlib, oliy toifali mandarinlarning oʻziga xos xususiyatga ega boʻlgan tovus pati bilan bezatilgan. U egnida tilla naqshli shoyi etik kiygan, beliga koʻk kamar bogʻlagan.[2]