Bát chính đạo
thuyết Phật giáo / From Wikipedia, the free encyclopedia
Bát chính đạo (Hán việt: 八正道; Pali: ariya aṭṭhaṅgika magga; Sanskrit: āryāṣṭāṅgamārga)[1] hay Bát chánh đạo là một bản tóm tắt ở thời kì ban đầu về con đường của các phương pháp thực hành trong Phật giáo để dẫn đến sự giải thoát khỏi vòng luân hồi - vòng lặp tái sinh đầy đau khổ [2][3]- bằng việc đạt đại niết bàn.[4][5]
Bản chuyển ngữ của Bát chánh đạo | |
---|---|
Tiếng Anh | The Noble Eightfold Path |
Tiếng Phạn | आर्याष्टाङ्गमार्ग (IAST: āryāṣṭāṅgamārga) |
Tiếng Pali | अरिय अट्ठङ्गिक मग्ग (ariya aṭṭhaṅgika magga) |
Tiếng Bengal | অষ্টাঙ্গিক আর্য মার্গ (Astangik ārya mārga Oșŧangik Azzo Maggo Oșŧangik Arzo Margo) |
Tiếng Miến Điện | မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး (IPA: [mɛʔɡɪ̀ɰ̃ ʃɪʔ pá]) |
Tiếng Trung Quốc | 八正道 (Bính âm Hán ngữ: bā zhèngdào) |
Tiếng Nhật | 八正道 (rōmaji: Hasshōdō) |
Tiếng Khmer | អរិយដ្ឋង្គិកមគ្គ (UNGEGN: areyadthangkikameak) |
Tiếng Hàn | 팔정도 八正道 (Romaja quốc ngữ: Paljeongdo) |
Tiếng Mông Cổ | ᠣᠦᠲᠦᠶᠲᠠᠨᠦ ᠨᠠᠢᠮᠠᠨ ᠭᠡᠰᠢᠭᠦᠨᠦ ᠮᠥᠷ Найман гишүүт хутагт мөр (qutuγtan-u naiman gesigün-ü mör) |
Tiếng Sinhala | ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය |
Tiếng Tạng tiêu chuẩn | འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ (Wylie: 'phags pa’i lam yan lag brgyad pa THL: pakpé lam yenlak gyépa) |
Tiếng Tamil | உன்னத எட்டு மடங்கு பாதை |
Tiếng Thái | อริยมรรคมีองค์แปด (RTGS: Ariya Mak Mi Ong Paet) |
Thuật ngữ Phật Giáo |
Bát chánh đạo bao gồm tám pháp thực hành: chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm và chánh định ('quá trình tiếp nhận hoặc sự kết hợp liên quan đến thiền định'; một cách tương tự, sự nhận thức thiền định một cách điềm tĩnh).[6]
Ở thời kì ban đầu của Phật giáo, những pháp thực hành này đã bắt đầu bằng việc hiểu rằng cơ thể - tâm trí làm việc theo cách bất thiện (chánh kiến), tiếp theo là việc bước vào con đường Phật giáo bằng cách giữ gìn bản thân, kiểm soát bản thân, phát triển lòng từ và lòng trắc ẩn; và kết thúc bằng thiền định, là cái củng cố cho những pháp thực hành trên trong việc phát triển của cơ thể - tâm trí. [7] Ở thời kì về sau của Phật giáo, trí tuệ (prajñā) đã trở thành một công cụ chính trong việc giải thoát, dẫn đến một khái niệm khác và cấu trúc khác của con đường,[7][8] trong đó "mục đích" của con đường Phật giáo được định rõ hơn bằng việc chấm dứt vô minh và sự tái sinh.[9][10][11][3][12]
Bát chánh đạo là một trong những bản tóm tắt chính trong các phương pháp của Phật giáo, được dạy để đạt đến quả vị A-la-hán.[13] Trong truyền thống Thượng tọa bộ, con đường này còn được tóm tắt như là sila (giới), samadhi (định) và prajna (tuệ). Trong Phật giáo đại thừa, con đường này đối lập với con đường của Bồ tát, là con đường được tin rằng đi xa hơn quả vị A-la-hán để đạt đến Phật tính.[13]
Trong chủ nghĩa tượng trưng của Phật giáo, bát chánh đạo thường được đại diện bằng hình thức của bánh xe chánh pháp (dharmachakra), trong đó tám nan hoa của bánh xe đại diện cho tám nhánh của con đường.