Ngô Đình Diệm
Tổng thống Đệ nhất Việt Nam Cộng hòa giai đoạn 1955–1963 / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ngô Đình Diệm (chữ Hán: 吳廷琰; 3 tháng 1 năm 1901 – 2 tháng 11 năm 1963) là một chính khách người Việt Nam. Ông từng làm quan triều Nguyễn thời vua Bảo Đại, sau đó làm Thủ tướng cuối cùng của Quốc gia Việt Nam, rồi trở thành Tổng thống Đệ nhất Việt Nam Cộng hòa từ năm 1955 sau khi thành công trong việc phế truất Bảo Đại, cho đến khi bị lật đổ vào năm 1963. Ông cũng là lãnh tụ của Đảng Cần lao Nhân vị, đảng cầm quyền chính thức của miền Nam Việt Nam lúc bấy giờ.[1]
Bài này chứa trích dẫn quá nhiều hoặc quá dài cho một bài viết bách khoa. (tháng 11/2021) |
Ngô Đình Diệm | |
---|---|
Ngô Đình Diệm năm 1956 | |
Tổng thống đầu tiên của Việt Nam Cộng hòa | |
Nhiệm kỳ 26 tháng 10 năm 1955 – 2 tháng 11 năm 1963 (8 năm, 7 ngày) | |
Phó Tổng thống | Nguyễn Ngọc Thơ |
Tiền nhiệm | Chức vụ thành lập |
Kế nhiệm | Dương Văn Minh (với tư cách là Chủ tịch Hội đồng Quân nhân Cách mạng) |
Tổng trưởng Quốc phòng Việt Nam Cộng hòa | |
Nhiệm kỳ 26 tháng 10 năm 1955 – 2 tháng 11 năm 1963 | |
Tổng thống | Bản thân |
Tiền nhiệm | Chức vụ thành lập |
Kế nhiệm | Trần Văn Đôn |
Thủ tướng Quốc gia Việt Nam | |
Nhiệm kỳ 16 tháng 6 năm 1954 – 23 tháng 10 năm 1955 (1 năm, 129 ngày) | |
Quốc trưởng | Bảo Đại |
Tiền nhiệm | Bửu Lộc |
Kế nhiệm | Không có (đổi thể chế) |
Thượng thư Bộ Lại nhà Nguyễn | |
Nhiệm kỳ 8 tháng 4 năm 1933 – 18 tháng 7 năm 1933 (101 ngày) | |
Tiền nhiệm | Thái Văn Toản |
Tuần vũ tỉnh Bình Thuận | |
Nhiệm kỳ 1929–1933 | |
Quản đạo phủ Ninh Thuận | |
Tri phủ Hải Lăng, Quảng Trị | |
Nhiệm kỳ 1926–1929 | |
Tri huyện Quảng Điền, Thừa Thiên | |
Nhiệm kỳ 1923–1926 | |
Tri huyện Hương Trà, Thừa Thiên | |
Nhiệm kỳ 1921–1923 | |
Thông tin cá nhân | |
Sinh | (1901-01-03)3 tháng 1 năm 1901 Quảng Bình, Trung Kỳ, Liên bang Đông Dương |
Mất | 2 tháng 11 năm 1963(1963-11-02) (62 tuổi) Sài Gòn, Việt Nam Cộng hòa |
Nguyên nhân mất | Bị ám sát |
Đảng chính trị | Đảng Cần lao Nhân vị |
Cha mẹ | Ngô Đình Khả Phạm Thị Thân |
Người thân |
|
Alma mater |
|
Nghề nghiệp | Quan lại, Chính khách |
Tôn giáo | Công giáo |
Chữ ký |
Là một nhà lãnh đạo theo Công giáo La Mã, ông bị những người theo Phật giáo phản đối vì thực hiện các chính sách thiên vị Công giáo. Tháng 11 năm 1963, một loạt các vụ biểu tình bất bạo động của Phật tử đã gây ra những bất ổn xã hội nghiêm trọng, Ngô Đình Diệm cùng em trai của mình là Ngô Đình Nhu đã bị ám sát trong một cuộc đảo chính năm 1963 do các tướng lĩnh dưới quyền thực hiện, với sự hỗ trợ của Chính phủ Hoa Kỳ.[2]
Ngô Đình Diệm là một nhân vật quan trọng trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam và gây ra nhiều tranh cãi trong lịch sử. Một số sử gia coi ông là công cụ chống cộng trong tay người Mỹ, một số thì lại coi ông là độc tài và gia đình trị, trong khi đó một số sử gia khác coi ông là nhà chính trị mang nặng truyền thống phong kiến Việt Nam. Một số nghiên cứu gần đây cho rằng Ngô Đình Diệm là người tự cho rằng mình đang gánh vác một "Thiên mệnh", ông cũng có các kế hoạch riêng về nền chính trị ở miền Nam Việt Nam.[3][4]