Thành Vatican
thành quốc ở Roma, Ý, thuộc quản lý của Toà Thánh / From Wikipedia, the free encyclopedia
Thành Vatican, tên chính thức là Thành quốc Vatican (tiếng Ý: Stato della Città del Vaticano; tiếng Latinh: Status Civitatis Vaticanae) (tiếng Anh: Vatican City State) là một quốc gia có chủ quyền với lãnh thổ bao gồm một vùng đất có tường bao kín nằm trong lòng thành phố Roma, Ý. Với diện tích khoảng 44 hécta (110 mẫu Anh), và dân số 810 người (2019),[5] Vatican được quốc tế công nhận là thành quốc độc lập nhỏ nhất thế giới về diện tích và dân số.
Thành quốc Vatican
|
|
---|---|
Tên bản ngữ
| |
Tổng quan | |
Thủ đô và thành phố lớn nhất | Thành Vatican (thành quốc) 41°54′9″B 12°27′9″Đ |
Ngôn ngữ chính thức | Tiếng Ý[lower-alpha 1] |
Tôn giáo chính | Công giáo Roma (Tôn giáo chính thức) |
Chính trị | |
Chính phủ | Quân chủ chuyên chế đơn nhất Kitô giáo[2] (dưới chế độ thần quyền[3] tuyển cử[4] thuộc Giáo hội[5]) |
Tòa Thánh | |
Phanxicô | |
Pietro Parolin | |
• Thủ hiến | Fernando Vérgez Alzaga |
Lập pháp | Ủy ban Lễ nghi |
Lịch sử | |
Độc lập từ Ý | |
11 tháng 2 năm 1929; 95 năm trước | |
Địa lý | |
Diện tích | |
• Tổng cộng | 0,49 km2[lower-alpha 2] (hạng 197) 0,19 mi2 |
Dân số | |
• Ước lượng 2022 | 809[lower-alpha 3] (hạng 240) |
• Mật độ | 924[lower-alpha 4]/km2 (hạng 12) 2.393,1/mi2 |
Kinh tế | |
Đơn vị tiền tệ | Euro (€) (EUR) |
Thông tin khác | |
Múi giờ | UTC+1 (CET) |
UTC+2 (CEST) | |
Giao thông bên | phải[lower-alpha 5] |
Mã điện thoại | +379[lower-alpha 6] |
Mã ISO 3166 | VA |
Tên miền Internet | .va |
Tiêu chuẩn | Văn hóa: i, ii, iv, vi |
Tham khảo | 286 |
Công nhận | 1984 (Kỳ họp 8) |
Quốc gia này được thành lập năm 1929 theo Hiệp ước Latêranô[9] với tư cách là một thực thể mới, không phải là hậu thân của Lãnh địa Giáo hoàng (756–1870) vốn rộng lớn hơn. Vì được vị Giám mục Rôma (tức giáo hoàng) lãnh đạo nên Thành Vatican chính thức là một nền quân chủ thần quyền.[10] Các viên chức cao cấp nhất của nhà nước này đều là các giáo sĩ thuộc Giáo hội Công giáo Rôma xuất thân từ nhiều quốc gia khác nhau. Đây là lãnh thổ có chủ quyền của Tòa Thánh (Latinh: Sancta Sedes), là nơi có Điện Tông Tòa–nơi ở của giáo hoàng và nơi đặt các cơ quan của Giáo triều Rôma. Dù trụ sở Giáo hội Công giáo theo nguyên tắc là Vương cung thánh đường Thánh Gioan Latêranô–được mệnh danh là nhà thờ mẹ của các nhà thờ Công giáo–nằm ở Rome, ngoài biên giới của quốc gia, nhưng thuật ngữ Vatican vẫn được cho là trung tâm giáo quyền của Giáo hội Công giáo Rôma.
Trong thành phố còn có các công trình quy mô lớn như Vương cung thánh đường Thánh Phêrô với quảng trường Thánh Phêrô, nhà nguyện Sistina, và Bảo tàng Vatican. Chúng là nơi lưu trữ một số bức tranh và tác phẩm điêu khắc nổi tiếng nhất thế giới. Nền kinh tế của Vatican độc đáo ở chỗ nó được tài trợ bằng việc bán tem bưu chính và đồ lưu niệm du lịch, lệ phí tham quan bảo tàng và bán các ấn phẩm tôn giáo và văn hóa.[11]
"Vatican" và "Tòa Thánh" là hai thực thể riêng biệt. Trong khi "Vatican" là thuật ngữ thường để chỉ về lãnh thổ của một quốc gia với vài trăm công dân, có ý nghĩa về mặt hành chính thì "Tòa Thánh" (tức là "ngai tòa của thánh tông đồ") lại là thuật ngữ bao hàm ý nghĩa rộng lớn trên khía cạnh quan hệ tôn giáo với cơ cấu điều hành trên 1,2 tỷ tín hữu toàn cầu và cả khía cạnh quan hệ chính trị với thế giới thế tục. Trong các quan hệ ngoại giao và đối ngoại, tên gọi "Tòa Thánh" (tiếng Anh: Holy See) được sử dụng, chứ không phải "Vatican". Văn kiện chính thức của thành phố Vatican được ban hành bằng tiếng Ý, còn của Tòa Thánh được ban hành chủ yếu bằng tiếng Latinh. Hai thực thể này cũng có hộ chiếu riêng biệt: Tòa Thánh cấp hộ chiếu ngoại giao và công vụ, trong khi Thành quốc Vatican cấp hộ chiếu phổ thông cho công dân.