Ấn Độ
quốc gia cộng hoà có chủ quyền ở Nam Á / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ấn Độ (tiếng Hindi: भारत, chuyển tự Bhārata, tiếng Anh: India), tên gọi chính thức là Cộng hòa Ấn Độ (tiếng Hindi: भारत गणराज्य, chuyển tự Bhārat Gaṇarājya, tiếng Anh: Republic of India) là một quốc gia cộng hòa có chủ quyền tại khu vực Nam Á. Đây là quốc gia lớn thứ 7 về diện tích và là quốc gia đông dân nhất trên thế giới với dân số trên 1,410 tỷ người tính đến nay. Ấn Độ tiếp giáp với Ấn Độ Dương ở phía Nam, biển Ả Rập ở phía Tây – Nam và vịnh Bengal ở phía Đông – Nam, Ấn Độ có đường biên giới trên bộ với Pakistan ở phía Tây; với Trung Quốc, Nepal và Bhutan ở phía Đông – Bắc và Myanmar cùng Bangladesh ở phía Đông. Trên biển Ấn Độ Dương, Ấn Độ giáp với Sri Lanka và Maldives; thêm vào đó, Quần đảo Andaman và Nicobar của Ấn Độ có chung đường biên giới trên biển với Thái Lan và Indonesia.
Cộng hoà Ấn Độ
|
|
---|---|
Tên bản ngữ
| |
Tiêu ngữ: "Satyameva Jayate" (tiếng Phạn) "Truth Alone Triumphs"[1] (tiếng Anh) Chỉ có chân lý đắc thắng | |
Bài hát quốc gia "Vande Mataram"(tiếng Phạn) "Tổ quốc, tôi cúi đầu chào Người"[lower-alpha 1][1][2] | |
Vị trí của Ấn Độ trên thế giới (xanh)
Lãnh thổ Ấn Độ tuyên bố chủ quyền và kiểm soát trên thực tế
Lãnh thổ Ấn Độ tuyên bố chủ quyền nhưng không kiểm soát trên thực tế | |
Tổng quan | |
Thủ đô | New Delhi 28°36′50″B 77°12′30″Đ |
Thành phố lớn nhất | |
Ngôn ngữ chính thức | |
• Ngôn ngữ quốc gia được công nhận | Không có[8][9][10] |
• Ngôn ngữ địa phương | |
Bản ngữ | 447 ngôn ngữ[lower-alpha 3] |
Tôn giáo chính (2011) |
|
Tên dân cư | Người Ấn Độ |
Chính trị | |
Chính phủ | Cộng hòa liên bang đại nghị chế |
Droupadi Murmu | |
Jagdeep Dhankhar | |
Narendra Modi | |
• Chánh án | Uday Umesh Lalit |
• Chủ tịch Lok Sabha | Om Birla |
Lập pháp | Quốc hội |
Rajya Sabha | |
• Hạ viện | Lok Sabha |
Lịch sử | |
Độc lập từ Anh Quốc | |
• Quốc gia tự trị | 15 tháng 8 năm 1947 |
• Cộng hòa | 26 tháng 1 năm 1950 |
Thành viên | |
Địa lý | |
Diện tích | |
• Tổng cộng | 3.287.263[2] km2[lower-alpha 4] (hạng 7) 1.269.346 mi2 |
• Mặt nước (%) | 9,6 |
Dân số | |
• Ước lượng 2023 | 1.407.563.842[15][16] (hạng 1) |
• Điều tra 2023 | 1.411.000.000[17][18] (hạng 1) |
• Mật độ | 424,6/km2 (hạng 19) 1,099,6/mi2 |
Kinh tế | |
GDP (PPP) | Ước lượng 2021 |
• Tổng số | 10.181 nghìn tỷ đô[19] (hạng 3) |
7.314 đô la[19] (hạng 125) | |
GDP (danh nghĩa) | Ước lượng 2022 |
• Tổng số | 3.631 nghìn tỷ đô[19] (hạng 5) |
• Bình quân đầu người | 2.116 đô la[19] (hạng 145) |
Đơn vị tiền tệ | Rupee Ấn Độ (₹) (INR) |
Thông tin khác | |
Gini? (2011) | 35.7[20] trung bình |
HDI? (2019) | 0.645[21] trung bình · hạng 131 |
Múi giờ | UTC+05:30 (IST) |
Không áp dụng giờ mùa hè | |
Cách ghi ngày tháng |
|
Điện thương dụng | 230 V–50 Hz |
Giao thông bên | trái[22] |
Mã điện thoại | +91 |
Mã ISO 3166 | IN |
Tên miền Internet | .in |
Tiểu lục địa Ấn Độ là nơi khởi nguồn của nền văn minh lưu vực sông Ấn cổ đại, sớm hình thành nên các tuyến đường mậu dịch mang tính quốc tế cùng những Đế quốc rộng lớn, các Đế quốc này trở nên giàu có, thịnh vượng do thương mại cùng sức mạnh văn hóa - quân sự mang lại trong suốt chiều dài lịch sử của mình.[23] Đây cũng là nơi khởi nguồn của 4 tôn giáo lớn trên thế giới bao gồm: Ấn Độ giáo, Phật giáo, Jaina giáo và Sikh giáo; trong khi Do Thái giáo, Hỏa giáo, Cơ Đốc giáo và Hồi giáo được truyền đến vào thiên niên kỷ thứ nhất sau Công nguyên - hình thành một nền văn hóa đa dạng bản sắc trong khu vực. Sang đến thời kỳ cận đại, khu vực Ấn Độ dần bị thôn tính và chuyển sang nằm dưới quyền quản lý của Công ty Đông Ấn Anh từ đầu thế kỷ XVIII, rồi cuối cùng nằm dưới quyền quản lý trực tiếp của Đế quốc Anh từ giữa thế kỷ XIX. Ấn Độ trở thành một quốc gia độc lập vào năm 1947 sau một cuộc đấu tranh giành độc lập dưới hình thức đấu tranh bất bạo động do lãnh tụ Mahatma Gandhi lãnh đạo.
Ngày nay, Ấn Độ là một quốc gia Cộng hòa Lập hiến Liên bang theo thể chế Nghị viện và Cộng hòa Tổng thống, kết hợp với dân chủ đại nghị và dân chủ trực tiếp, lãnh thổ bao gồm có 29 bang và 7 lãnh thổ liên bang. Nền kinh tế Ấn Độ có quy mô lớn thứ 6 trên thế giới xét theo GDP danh nghĩa và lớn thứ 3 toàn cầu tính theo sức mua tương đương (thống kê năm 2020). Kể từ sau khi ban hành các cải cách kinh tế mới dựa trên cơ sở mở cửa nền kinh tế cũng như hình thành kinh tế thị trường hoàn chỉnh vào năm 1991, Ấn Độ trở thành một trong những nền kinh tế lớn có tốc độ tăng trưởng nhanh trên thế giới, được công nhận là một nước công nghiệp mới[24][25][26][27].
Ấn Độ là quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân và là một cường quốc, có quân đội thường trực với số lượng lớn thứ 3 trên thế giới, đứng thứ 4 về sức mạnh quân sự tổng hợp[28] và xếp hạng 3 toàn cầu về chi tiêu quân sự[29], Ấn Độ được đánh giá là một siêu cường tiềm năng. Ấn Độ là thành viên của hầu hết các tổ chức quốc tế lớn, trong đó tiêu biểu như: Liên Hợp Quốc, G-20, Khối Thịnh vượng chung Anh, WTO, IAEA, SAARC, NAM và BIMSTEC,... Xã hội Ấn Độ hiện đại là một xã hội đa nguyên, đa ngôn ngữ, văn hóa và dân tộc, đây cũng là nơi có sự đa dạng về các loài hoang dã nhiều nhất trong khu vực và cần được bảo tồn, bảo vệ. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn tiếp tục phải đối mặt với những thách thức kìm hãm sự phát triển của đất nước như: tỷ lệ nghèo đói cao, phân hóa giàu nghèo quá lớn, nạn tham nhũng, tranh chấp lãnh thổ với các nước láng giềng, nhiều tư tưởng phân biệt đẳng cấp và hủ tục tôn giáo lạc hậu vẫn còn tồn tại, tình trạng suy dinh dưỡng, giáo dục và y tế công thiếu thốn ở vùng nông thôn, cùng chủ nghĩa khủng bố.