Dinosaurier

D Dinosaurier (Dinosauria, vo griechisch δεινός deinós ‚schrecklig‘, ‚gwaltig‘ und σαῦρος sauros ‚ Äidäggse‘)^[1] si d Grubbe vo de Landwirbeldier (Tetrapoda) gsi, wo im Mesozoikum (Ärdmiddelalter) vo dr Mittlere Trias vor rund 235 Millione Joor bis zur Chriide-Terziäär-Gränze vor öbbe 65 Millione Joor die festländische Ökosüsteem dominiert het.

Dinosaurier
Skelett vo verschidnige Dinosaurier wo käni Vöögel si Oobe: Tyrannosaurus, Diplodocus Middleri Räije: Triceratops, Microraptor Middleri Räije: Stegosaurus, Parasaurolophus Unde: Argentinosaurus, Deinonychus
Zitruum
Obertrias bis Oberchriide (Vögel bis in d Gegewart)
228,7 bis 65,5 (bzw. 0) Mio. Jahre
Fundort
uf dr ganze Wält
Systematik
Reije: Landwirbeldier (Tetrapoda) ohne Rang: Amniote (Amniota) ohne Rang: Diapsida ohne Rang: Archosauria ohne Rang: Ornithodira ohne Rang: Dinosaurier
Wüsseschaftlige Name
Dinosauria
Richard Owen, 1842
Ordnige
Äggsebeckisaurier (Saurischia) u. a. Vögel (Aves) Voogelbeckisaurier (Ornithischia)

Was si sind und wie me se erforscht het

In dr klassische Süstematik wärde d Dinosaurier as en usgstorbene Zwiig vo de Reptilie aagluegt, us kladistischer Sicht ghööre zu de Dinosaurier als süstematischi Äihäit au d Vögel, wo us ere Grubbe vo chliine theropode Dinosaurier stamme. Am Ändi vom Mesozoikum si also nit alli Dinosaurier wääred em Massenusstärbe undergange, sondern e chliine, spezialisierte Däil von ene het bis hüt as Vögel überläbt.

In andere Wüsseschafte as d Paleontologii, wie in dr Vogelkund (Ornithologii), schafft mä aber immer no mit dr zoologische Süstematik, wo d Vögel in ere en äigeständigi Klass bilde. Im allgemäine Sproochgebruuch isch s gliich.

D Paleontolooge leere über d Dinosaurier dur d Undersuechig vo Fossilie, wo in dr Form vo verstäinerete Chnoche, Hut- und Gwääbabdrück überliiferet si – und dur Spurefossilie, also Fuessspure, Äier, Näster, Magestäi oder verstäinerete Schissdräck. Mä het Räst vo Dinosaurier uf alle Kontinänt gfunde, au in dr Antarktika, wil d Dinosaurier zun ere Zit gläbt häi, wo alles Festland im Superkontinänt Pangaea veräinigt gsi isch.

In dr erste Helfti vom 20. Joorhundert häi d Dinosaurier as wäggselwarmi, fuuli und wenig intelligänti Dier gulte. E Hufe Studie sit de 1970er Joor häi aber zäigt, ass es sich um aktivi Dier mit hooche Stoffwäggselroote ghandlet het, wo sozial interagiert häi. D Dinosaurier si zum e Däil vo dr wältwite Populärkultur worde und spiile in e baar vo de erfolgriichste Büecher und Film e Rolle (under anderem in Jurassic Park). Nöiji Entdeckige wärde immer wider in de Medie veröffentligt.

Lueg au

• Sauriermuseum Frick

Literatur

• Philip J. Currie, Kevin Padian: Encyclopedia of Dinosaurs. Academic Press, San Diego, Calif. u. a. 1997, ISBN 0-12-226810-5.
• James O. Farlow, Michael K. Brett-Surman (Hrsg.): The Complete Dinosaur. Indiana University Press, Bloomington IN u. a. 1997, ISBN 0-253-33349-0.
• William J. T. Mitchell: The Last Dinosaur Book. The Life and Times of a Cultural Icon. University of Chicago Press, Chicago IL u. a. 1998, ISBN 0-226-53204-6 (Auszüge aus dem Buch).
• Gregory S. Paul: The Scientific American Book of Dinosaurs. St. Martin's Press, New York NY 2000, ISBN 0-312-26226-4.
• Gregory S. Paul: Dinosaurs of the Air. The Evolution and Loss of flight in Dinosaurs and Birds. The Johns Hopkins University Press, Baltimore MD u. a. 2002, ISBN 0-8018-6763-0.
• José Luis Sanz: Starring T. rex! dinosaur mythology and popular culture. Indiana University Press, Bloomington IN 2002, ISBN 0-253-34153-1.
• David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (Hrsg.): The Dinosauria. 2. Usgoob. University of California Press, Berkeley CA u. a. 2004, ISBN 0-520-24209-2.
• David E. Fastovsky, David B. Weishampel: The Evolution and Extinction of the Dinosaurs. 2. Ausgabe. Cambridge University Press, Cambridge u. a. 2005, ISBN 0-521-81172-4.

Weblingg

 Commons: Dinosaurier – Sammlig vo Multimediadateie

• Zeitreise ins Erdmittelalter – Die Paläobiologie der Dinosaurier. Vom Paleontoloog Martin Sander. In: Gerold Wef (Herusgääber): expedition Erde. 2. Uflaag, 2006 (PDF, 1,79 MB)
• Dossier Dinosaurier vo scinexx. Stand 15. August 2001
• Dinosaurier-Interesse (Privates Projekt mit einführenden Informationen über Dinosaurier und andere Tiere des Mesozoikums für Erwachsene und Kinder)
• Jurassic Harz
• Dinomedia
• Dinobase (Populärwüsseschaftligs Brojekt vo dr Uniwersidäät vo Bristol mit Datebanksuechi und Site für Chinder)
• Palaeos.com
• DinoData.org
• The Paleobiology Database – Dinosaur facts and figures