Freiebach (amtlich Freienbach) isch e politischi Gmeind im Bezirk Hööf vum Kanton Schwyz i de Schwyz. Si bestaaht us de Ort Freiebach, Pfäffike, Hurde, Bäch und Wiile. Freiebach isch i de Aglomeration vo Züri und hauptsächlich uf d Stadt Züri usgrichtet. Dr Hauptort vor Gmeind Freiebach isch Pfäffike.
| S SZ im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Schwyz und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Freienbach vermyde, wo öppis anders meined. |
| Dialäkt: Züridütsch (See) |
Geografi
Freiebach lit am lingge Ufer vom Zürisee, grad uf de Höchi vom Seedamm, wo uf Rapperschwil übere füert. Zum Gebiet vo de Gmeind ghöred u. a. dia beide Insle Ufnau und Lützelau, wia au d Halbinsle Hurde uf em Seedamm. Nachbersgmeinde vo Freiebach sind Rappi-Jone, Wollerau, Feusisberg und Altedorf.
Vercheer
Freiebach hät en Aaschluss a d Autobahn A3 (Züri-Chur) und lit a de Hauptstross Nr. 8 (Sangalle-Luzärn). Uf em Gmeindsgebiet sind sächs Bahnhöf. A de Zürcher S-Bahn sind d Stazione Bäch, Freiebach SBB und Pfäffike. Mit de Südostbahn werded d Bahnhöf Wollerau, Wiile, Freiebach SOB, Pfäffike und Hurde bedient. Dä Bahnhof Pfäffike lit a beidne Linie und vom Bahnhof Wollerau sind s Stazionsgebäude und di östlige Glaisaalage uf Freiebacher Bode.
Gschicht
Erschtmaligi gschichtlichi Erwähnig: Insle Ufnau und Lützelau 741 inere Urkund vom Chloster Sangalle. D Dörfer Freiebach, Pfäffike und Bäch 965, bzw. 972 i de Schänkigsurkunde vo de Kaiser Otto I. und Otto II. as Kloster Einsiedeln.
Entwicklig i de letschte Johr
Freiebach isch Ändi 20. Jaarhundert fescht gwachse. Gründ defür sind:
- d Hanglaag mit Sicht uf de oberi Zürisee und d Insle Ufnau und Lützelau, im Gränzgebiet vo de Kantön Schwyz, Züri und St. Galle, zmitzt in zahlryche Nacherholigsgebiet,
- d Verchehrslaag, per Autobahn A3 knapp 20 Minute vom Zürcher Stadtzäntrum und 40 Minute vom Flughafe Züri-Chlote eweg; de Baanhof vo Pfäffike isch en wichtige Isebaanchnotepunkt, Schnällzugshalt und Umschtiigistation für Büs und Poschtauto,
- d Stüürpolitik mit psunders tüüfe Stüüre. Drum sind vil Chlii- und Mittelbetrieb (won Arbetsplätz gschaffe händ) und riichi Lüüt det ane zoge,
- wils als Vercheerschnotepunkt z Usserschwyz guet gläge isch, sind d Bruefs- und Kantonsschuel für March und Hööf und sogar e Fernuniversität z Freiebach pout worde.
Iiwoner
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Jaar | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Iiwoner | 2058 | 2176 | 2056 | 2045 | 2061 | 2270 | 2359 | 2455 |
| Jaar | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Iiwoner | 3231 | 3384 | 3950 | 5520 | 8429 | 9912 | 11186 | 13055 |
I der Iiwohnerentwicklig gseht mer guet, dass Freiebach emal as chliises Puuredorf gsii isch und wo i de 60er Jahre d Autobahn A3 bout worde isch, dänn isch es au mit der Iiwohnerzahl zügig obsi gange. De Uusländeraateil isch 2010 bi 24,6 % gläge..[3]
Spraach u Tieläkt
Bi de Volchszellig 2000 hend vu de 13055 Iiwoner 87,9 % Tüütsch als Hauptspraach aaggää u 12,1 % anderi Spraache.[3]
De Tieläkt vu Freyebach ghöört zum Höuchschtalemannisch.
Statistik
- Iiwohner per 30. Juni 2007: 15'149 Persone
- Ausländeranteil: 22,8 %
- Konfession
- römisch-katholisch: 55 %
- evangelisch-reformiert: 21 %
- anderi: 24 %
- Erwerbsarte
- Landwirtschaft: ca. 2 %
- Induschtrii und Gwerb: ca. 33 %
- Dienschtleischtigsektor: ca. 65 %
- Gsamtflechi: 20,31 km²
- Kulturland: 35,9 %
- Wald: 13,7 %
- D Flechi vo de äinzelne Ortstäil:
- Höchschte Punkt: Schönbode 1'022 m ü.M.
- Tüfschte Punkt: Zürisee 406 m ü.M.
Schtüürpolitik
De Kanton Schwyz und d Gmäind Freiebach im psundere sind bekannt defür, das si psunders wenig Stüüre iitriibe tüend. Drum züglet vill riich Lüüt wie de Martin Ebner mit siner BZ-Bank det ane, wils eso vil Gäld chönd spare und trotzdem nöche vo de Stadt Züri sind won en grosses kulturells Aagebot und mäng Arbetsplätz häd. Das entspricht ere liberale Haltig; im Kanton Züri isch die Entwicklig aber mit Argusauge verfolgt worde. D Zürcher wärfed Freiebach vor, z schmarotze. Freiebach segi nume attraktiv, wil Züri e so nöch segi, wils aber ime andere Kanton liggi nöd über de Finanzusgliich hälfi d Zäntrumslaschte mitzträäge.
Im Rahme vom baldige interkantonale Finanzusgliich wird de Kanton Züri scho bald öppis vom Schtüürchueche us em Kanton Schwyz ab überchoo.
Exekutive
Dr Gmeindrat behandlet di laufende Gschäft, underbreitet die Gschäft dr Gmeindsversammlig und füehrt d Beschlüss vo dr Gmeindsversammlig und vo de Urneentscheid us. Dr Gmeindrat beschtaht us 9 Mitgliider. Jede Gmeindrat, jedi Gmeindrätin schtaht eim oder mehrere Verwaltigszwiig vor. S politische Amt füehred mit Uusnahm vom Gmeindspräsident sämtliche Ratsmitgliider im Nebeamt us. Dr Gmeindspräsident isch sit em Urneentscheid vo 2004 im Halbamt aagschtellt.
Weblink
- Ofizielli Website vo de Gmeind
- Paul Wyrsch: Freienbach. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Fuessnote
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.